«Όλβιος εστίν όστις της Ιστορίας έσχε μάθησιν», μας λέει ο μεγάλος τραγικός Ευριπίδης. Αλλά και ο Αριστοφάνης συμπληρώνει: «Ιστορίας αρετή η αλήθεια».
Δεν φτάνει, λοιπόν, μόνο να γνωρίζουμε, αλλά πρέπει και να μεταφέρουμε σωστά αυτά που ακούμε, μαθαίνουμε και γράφουμε.
Τότε και μόνο θα μπορούμε να νιώθουμε «Όλβιοι», αφού η αλήθεια θα κοσμεί τη σκέψη και την έκφρασή μας.
Με αυτές τις προϋποθέσεις θα καταφέρουμε να πείσουμε… τους ακροατές και αναγνώστες μας, μεγαλύτερους και νεότερους, για την πραγματική σημασία των γεγονότων στα οποία αναφερόμαστε και γιατί θα πρέπει να νιώθουμε υπερήφανοι γι’ αυτά. Έτσι θα αποφύγουμε την αδιαφορία και τη λήθη των ανθρώπων, προπάντων των νέων μας, που αποτελούν τη φυσική συνέχεια της ζωής και της Ιστορίας μας.
Είναι επιτακτική ανάγκη να βγάλουμε στο φως, οτιδήποτε μπορεί να παρουσιαστεί, αποδεδειγμένα, προκειμένου να κυριαρχήσει η γνώση και να λάμψει η αλήθεια.
Δεν πρέπει να σιωπούμε. Δεν έχουμε το δικαίωμα να ξεχάσουμε ποτέ την ηρωική προσπάθεια των ανθρώπων μας να σταθούν όρθιοι, σαν άτομα και σαν έθνος, απέναντι στην εκδικητική μανία των χιτλερικών, επειδή αγωνίστηκαν για το αυτονόητο δικαίωμα της ελευθερίας. Δικαίωμα που τα πλήρωσαν πολύ ακριβά, με χαλασμό, ερήμωση, εξορίες των ανθρώπων από τα σπίτια και τα χωριά τους και με πολλούς θανάτους. Το αίμα έτρεξε πολύ, σαν ποτάμι, ποτίζοντας την μαρτυρική κρητική γη. Στερήθηκε ο τόπος τα παλικάρια του, και έμειναν οι μαυροφορεμένες γυναίκες να θρηνούν τους αγαπημένους συντρόφους των που έχασαν τόσο νωρίς, αφήνοντας πίσω ορφανά, τα νεαρά βλαστάρια τους.
Να δούμε όμως, αναλυτικά κάποια (γιατί υπάρχουν πολλά ακόμη, για τα οποία θα αφερθούμε αργότερα) από τα εγκλήματα που διέπραξαν οι Γερμανοί «Ιππότες» στην Κρήτη, κυρίως κατά τον πρώτο χρόνο της Κατοχής της.
Ποια ήταν τα εγκλήματα των Γερμανών αλεξιπτωτιστών στην Κρήτη
– από 20 ως 31 Μαΐου 1941, στη διάρκεια της μάχης της Κρήτης και
– από 1 Ιουνίου ως 9 Σεπτεμβρίου 1941, με το αφήγημα των «αντιποίνων», για τη συμμετοχή του πληθυσμού στη μάχη της Κρήτης και στην αρωγή και περίθαλψη των συμμάχων στρατιωτών.
Στη διάρκεια της μάχης της Κρήτης και το διάστημα από την 1η Ιουνίου ως τις 9 Σεπτεμβρίου 1941, οι Γερμανοί «ιππότες» και οι αξιωματούχοι του Γ’ Ράιχ διέπραξαν στην Κρήτη 31 ομαδικές εκτελέσεις, (εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας) και πυρπόλησαν πέντε (5) χωριά. Την Κάντανο, τον Σκινέ και την Αγυιά στον νομό Χανίων, το Αστέρι και το Άδελε στον νομό Ρεθύμνου. Υπεύθυνοι ο Αντιπτέραρχος Στούντεντ (Διοικητής από 1 Ιουνίου ως 8 Ιουλίου 1941), ο Στρατηγός Αντρέ (από 9 Ιουλίου 1941 ως 10 Ιανουαρίου 1943) και στην τελευταία εκτέλεση των πατριωτών στο χωριό Καλλονή Πεδιάδος, στον Ξηροπόταμο Ηρακλείου, ο Στρατηγός Μπρώυερ (11 Ιανουαρίου 1943 ως 19 Ιουλίου 1944).
Η ιδεολογία του φασισμού και ναζισμού των ανδρών του Γ’ Ράιχ στηρίζονταν σε τρεις «αρχές;» Την αρχή της ασύμμετρης απάντησης, την αρχή της συλλογικής ευθύνης και την αρχή της άρσης της διάκρισης εμπολέμων και αμάχων.
Οι Γερμανοί ισχυρίζονταν πως: Στην αρχή της ασύμμετρης απάντησης, για κάθε απώλεια των κατοχικών στρατευμάτων, τα θύματα από τον ντόπιο πληθυσμό έπρεπε να είναι πολλαπλάσια. Στην αρχή της συλλογικής ευθύνης, η επιβολή αντιποίνων γενικής μορφής, επέβαλε να τιμωρείται όλος ο ανδρικός πληθυσμός από τις γύρω περιοχές με μια προκαθορισμένη αναλογία, διότι δεν ενδιέφερε τους Γερμανούς αξιωματούχους ο εντοπισμός των ενόχων της ενέργειας που διαπράχθηκε. Τέλος, στην αρχή της άρσης της διάκρισης εμπολέμων και αμάχων, που την τοποθετούν χρονικά μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας τον Σεπτέμβριο του 1943.
Στη διάρκεια της μάχης της Κρήτης από 20 ως 31 Μαΐου 1941, αλλά και των χρόνων της κατοχής που ακολούθησαν, οι δυο πρώτες «αρχές;» εφαρμόστηκαν από την πρώτη ημέρα. Η τρίτη «αρχή;» της διάκρισης εμπολέμων και αμάχων ακυρώθηκε την πέμπτη ημέρα της Μάχης και όχι τον Σεπτέμβρη του 1943. Την ημέρα αυτή, 24 Μαΐου 1941, Γερμανοί αλεξιπτωτιστές εκτέλεσαν στο χωριό Κακόπετρος Χανίων πέντε γυναίκες και ένα παιδί τριών ετών.
Αμέσως μετά τη Μάχη της Κρήτης, ο Χίτλερ μιλώντας στον κρατικό ραδιοφωνικό σταθμό του Βερολίνου, τόνισε ότι οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές έδωσαν στην Κρήτη μία «ιπποτική» μάχη. Η οργάνωση «Ευρωπαίοι αλεξιπτωτιστές» στην ανακοίνωσή τους (πριν την αποσύρουν), τόνιζαν ότι με την εκδήλωσή από 17 ως 23 Μαΐου 2021, θα τιμούσαν τον ηρωισμό των Γερμανών αλεξιπτωτιστών, στους εορτασμούς της επετείου των 80 χρόνων.
Μελετώντας τα γεγονότα της Μάχης, προσπαθούμε να εντοπίσουμε και να κατανοήσουμε αυτόν τον ηρωισμό. Πάνοπλοι, με εφεδρείες και άφθονα πυρομαχικά, αντιμετώπισαν στρατιώτες των συμμάχων, Έλληνες νεοσύλλεκτους, χωροφύλακες, τους μαθητές της Σχολής Ευελπίδων και άοπλους Κρητικούς, άντρες, γυναίκες και παιδιά.
Σε ποια μάχη ακριβώς εμφανίστηκε αυτός ο «ηρωισμός», δεν εντοπίσαμε. Στο ύψωμα 107 στο Μάλεμε που το εγκατέλειψαν οι Βρετανοί, στη μάχη της Καντάνου, στις μάχες στο Καστέλι Κισσάμου, στον Ταυρωνίτη, στην κοιλάδα του Αλικιανού, στην πόλη των Χανίων, στο Ρέθυμνο, στην Πηγή και στον Λατζιμά Ρεθύμνου, στην πόλη του Ηρακλείου, στο Σκαλάνι, στην περιοχή του Κοψά; Σε όλες τις μάχες ηττήθηκαν. Χιλιάδες αλεξιπτωτιστές «χάθηκαν». Η αντίσταση του λαού, ήταν κάτι που δεν περίμεναν. Είχαν ζυμωθεί με το αφήγημα του ανίκητου στρατού. Γι’ αυτό, από την πρώτη ημέρα της μάχης, (στο Σταυρωμένο Ρεθύμνου), το βράδυ της 20ης Μαΐου 1941, εκτέλεσαν εννέα (9) Κρητικούς, στην πρώτη ομαδική εκτέλεση του φασιστικού στρατού στο όνομα της αρχής της ασύμμετρης απάντησης.
Ακολουθεί κατάλογος για κάθε νομό της Κρήτης, με τις εκτελέσεις, τις πυρπολήσεις και τα ανοσιουργήματα των «γενναίων» Γερμανών αλεξιπτωτιστών από 20 Μαΐου ως 9 Σεπτεμβρίου 1941. Τον αφιερώνουμε στον Πρόεδρο Gioulio Festa και στα μέλη της οργάνωσης «Ευρωπαίοι αλεξιπτωτιστές». Τονίζοντάς τους πως, η Κρήτη τιμά και σέβεται διαχρονικά τους νεκρούς Γερμανούς της Μάχης, αφού όλοι είναι θαμμένοι στη φιλόξενη κρητική γη στο Μάλεμε Χανίων. Και για να κατανοήσουν καλύτερα τον πολιτισμό της Κρήτης, και τη μεγαλοσύνη των ανθρώπων της, τους αφιερώνουμε ένα ριζίτικο,τραγούδι του Γιώργη Μιχελάκη από το χωριό Σέμπρωνας Χανίων, που δημιουργήθηκε για τη Μάχη της Κρήτης:
Γροικάτε ήντα παράγγειλε η Κρήτη των παιδιών τσι
μετρήσετε τα μνήματα των εδικών και ξένων
σε ούλα να ανάψετε κερί, λιβάνι και καντήλι
κι αν έρθουν και δικολογιές των ξένων σκοτωμένων
να τσι φιλοξενήσετε…
ΝΟΜΟΣ ΧΑΝΙΩΝ
1. Πλακάλωνα Κισσάμου, 23 Μαΐου 1941. Εκτέλεση τεσσάρων πατριωτών, (διασώθηκαν άλλοι τέσσερις, Γαλανάκης Μιχάλης, Λεμενιτάκης Νίκος, Μπερτάκης Λαμπρινός και Μπερτάκης Κωστής). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
2. Κακόπετρος, 24 Μαΐου 1941. Εκτέλεση πέντε γυναικών και ενός αγοριού τριών ετών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
3. Αλικιανός, 24 Μαΐου 1941. Εκτέλεση πέντε πατριωτών (στο απόσπασμα στήθηκαν έξι πατριώτες, διασώθηκε βαρύτατα τραυματισμένος ο Βασίλης Δρακακάκης). Αργότερα την ίδια ημέρα εκτέλεσαν 2 ακόμη πατριώτες, σε άλλη τοποθεσία του χωριού. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
4. Μάλεμε, 25 Μαΐου 1941. Εκτέλεση απροσδιόριστου αριθμού Βρετανών αιχμαλώτων στρατιωτών για άρνηση εργασίας (εκφόρτωση πυρομαχικών όπλων και πολεμικού υλικού). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
5. Μάλεμε, 27 Μαΐου 1941. Εκτέλεση τριών Βρετανών αιχμαλώτων στρατιωτών του Συντάγματος Ουαλών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
6. Κοντομαρί, 2 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 23 κατοίκων (ώρα 2μ.μ. περίπου). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
7. Αλικιανός, 2 Ιουνίου 1942, προαύλιο ιερού ναού Τιμίου Σταυρού. Εκτέλεση 42
πατριωτών (ώρα 10 π.μ. περίπου). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
8. Κάντανος, 3 Ιουνίου 1941. Λεηλασία, πυρπόληση και καταστροφή του χωριού, εκτέλεση κατοίκων, στην προσπάθειά τους να διαφύγουν, αποφεύγοντας τη σύλληψή τους. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
9. Στέρνες, 5 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση δέκα πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
10. Ταυρωνίτης Κισσάμου, 3 Ιουλίου 1941. Εκτέλεση 11 πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
11. Αλικιανός, ποταμός Κερίτης, 1 Αυγούστου 1941. Εκτέλεση 118 πατριωτών (άνδρες, γυναίκες, έφηβοι). ΑΝΤΡΕ
12. 1 Αυγούστου 1941. Λεηλασία, πυρπόληση και καταστροφή του χωριού Σκινέ. Εκτέλεση 2 πατριωτών, εξορία των κατοίκων. Στην είσοδο του χωριού τοποθέτησαν πινακίδα που έγραφε: «εισέρχεσθε σε γερμανικό έδαφος». ΑΝΤΡΕ
13. Αγυιά Χανίων, Ιούνιος 1941. Εκτέλεση 4 πατριωτών και πυρπόληση 80 κατοικιών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
14. Πατελάρι, 2 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 9 πατριωτών (σώθηκαν ο Νικόλαος Κουκουναράς και ο Αναστάσιος Σπανουδάκης). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
15. Βρύσες Κυδωνίας, Ιούνιος 1941. Εκτέλεση 8 πατριωτών (Αγγελάκης Επιμενίδης, Κωνσταντίνος Μαθιέλης, Νύκτας Ιωάννης, Ρουμελιώτης Εμμανουήλ, Σαρικάκης Γεώργιος, Τσακίρης Δημήτριος, Τζάνου Εμμανουήλ και Φραγκιαδάκης Δημήτριος). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
16. Κυρτωμάδος, θέση «Λεπιδέ», 2 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 23 πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
17. Περιβόλια Κυδωνίας, 20 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 33 πατριωτών (συνοικία Πορί, θέση Περιβόλι του Κρούγερ). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
18. Χώρα Σφακίων, από 1 ως 7 Σεπτεμβρίου 1941. Εκτέλεση 26 πατριωτών (με την αφήγηση των «αντιποίνων» επειδή οι Σφακιανοί βοήθησαν και περιέθαλψαν τους συμμάχους στρατιώτες μετά τη μάχη της Κρήτης). ΑΝΤΡΕ
19. Παλαιόχωρα Χανίων, από 1 ως 9 Σεπτεμβρίου 1941. Εκτέλεση 29 πατριωτών με την αφήγηση των «αντιποίνων» για τη συμμετοχή του πληθυσμού του Σέλινου στη Μάχη της Κρήτης. ΑΝΤΡΕ
ΝΟΜΟΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ
20. Σταυρωμένος, 20 Μαΐου 1941. Εκτέλεση 9 πατριωτών, (6 από Αγγελιανά, 1 από Σκορδίλα, 1 από Πρίνο και 1 από Έρφους). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
21. Σταυρωμένος, 21 Μαΐου 1941, 11ο χιλιόμετρο του δρόμου προς Ηράκλειο. Εκτέλεση 4 πατριωτών (Αποστολάκης Δημήτριος και Αποστολάκης Κωνσταντίνος από Έρφους, Καλλέργης Στυλιανός και Κουμιωτάκης Εμμανουήλ από Παγκαλοχώρι). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
22. Μισίρια, 23 Μαΐου 1941, ώρα 6 το απόγευμα και 24 Μαΐου 1941, ώρα 7 το πρωί. Εκτέλεση 60 πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
23. Αστέρι, 1 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 12 πατριωτών. (Το χωριό πυρπολήθηκε στις 3 Ιουνίου 1941). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
24. Αστέρι, 3 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση του Παναγιώτη Πολιουδάκη και της γυναίκας του Ευαγγελίας (οι Γερμανοί είχαν εκτελέσει και τον γιο τους την 1η Ιουνίου 1941 στο Αστέρι). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
25. Άδελε, 2 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 18 πατριωτών. (Μερική πυρπόληση του χωριού). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
26. Λούτρα, 3 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 10 πατριωτών. (Μερική πυρπόληση του χωριού). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
27. Παγκαλοχώρι, 3 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 17 πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
28. Αγάκου Μετόχι, 21 Μαΐου 1941. Εκτέλεση 7 πατριωτών. ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
29. Ηράκλειο, θέση «Λιοφυτάκι Γουρνών» ανατολικά του αεροδρομίου Ηρακλείου, 5 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 5 πατριωτών (μεταξύ τους και ο Νομάρχης Ηρακλείου Αντ/ρχης Ιωάννης Τσατσαρωνάκης). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
30. Σκαλάνι, νεκροταφείο, 5 Ιουνίου 1941. Εκτέλεση 3 πατριωτών (Αρχιμανδρίτης Φώτιος Θεοδοσάκης, Ευάγγελος Λουλακάκης, Γεώργιος Τσικαλούδης). ΣΤΟΥΝΤΕΝΤ
31. Ξηροπόταμος Ηρακλείου, Ιούλιος 1943. Εκτέλεση 3 πατριωτών από το χωριό Καλλονή Πεδιάδας. (Τους αποδόθηκε ευθύνη για το ρίξιμο 4 Γερμανών στρατιωτών σε ένα ξεροπήγαδο του χωριού τους. Τους είχαν σκοτώσει Βρετανοί, όταν αποπειράθηκαν να δραπετεύσουν από στρατιωτικό καμιόνι στη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης). ΜΠΡΩΥΕΡ
Τα εγκλήματα βέβαια των Γερμανών δεν σταμάτησαν ως εδώ – 1941.
Σε επόμενο δημοσίευμα θα αναφερθούμε με λεπτομέρειες για χρονικό διάστημα 1942-1945.
Το παρόν δημοσίευμα είναι προϊόν συνεργασίας των εκπαιδευτικών Μανόλη Στ. Νικολακάκη και Γεωργίου Αντ. Καλογεράκη, Δ/ντή του Δημοτικού Σχολείου Θραψανού και Δρ. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
