- «Η Ευρώπη να ξυπνήσει από το γεωπολιτικό και οικονοµικό λήθαργο στον οποίο, δυστυχώς, έχει περιέλθει εδώ και αρκετό καιρό»
(Κ. Μητσοτάκης, στο Thessaloniki Summit 2025)
ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΜΕ να αντιληφθούµε το γ ι α τ ί και το π ώ ς της νέας αµερικανικής πολιτικής -εν συντοµία του “τραµπισµού”. Καθηµερινά ακούµε πρωτάκουστες µεγαλαυχίες για πολιτικές αποφάσεις, αλλά στην πράξη δεν βλέπουµε παρά ελάχιστα αποτελέσµατα. Ο Τραµπ, χρησιµοποιώντας µια επιθετική και προσβλητική ρητορική εναντίον των πρώην συµµάχων των ΗΠΑ, αποσκοπεί, βάση ενός δικού του αναθεωρητικού σχεδίου, στη ριζική αναδιάρθρωση της δυτικής συµµαχίας (οικονοµικά και αµυντικά), έµµεσα δε στην “αφύπνιση” των ήδη διασπασµένων Ευρωπαίων! Η αναδόµηση της διατλαντικής σχέσης (ΕΕ-ΗΠΑ και ΗΠΑ-ΝΑΤΟ), η άνευ όρων προσέγγιση και εξύµνηση(!) του Πούτιν, η περιφρονητική του στάση απέναντι στον ουκρανό ηγέτη καθώς και η προσπάθεια διάβρωσης των ευρωπαϊκών θεσµών και εκλογών µε τη δηµιουργία δικτύου φιλοτραµπιστών συµµάχων στην ΕΕ (Μελόνι, Όρµπαν, Λεπέν κ.λπ.), σ ο κ ά ρ ο υ ν… Ο Τραµπ, για εντελώς δικούς του λόγους, γίνεται υποχείριο του Πούτιν µε το να µη καλεί, µέχρι στιγµής, την Ουκρανία για την οποία µιλάει υποτιµητικά… Αντίθετα, υπερυψώνει τον Πούτιν καθιστώντας τον από παρία του διεθνούς πολιτικού συστήµατος, λόγω του απρόκλητου πολέµου του, σε µέγα ηγέτη!
ΑΝΑΡΩΤΙΟΜΑΣΤΕ λοιπόν, αν, ως Ευρωπαίοι, έχουµε αποκτήσει “ευρωπαϊκή συνείδηση”. Το θέµα έχει απασχολήσει σοβαρά πολλούς λογίους. Με πρώτο τον Γάλλο διανοούµενο και συγγραφέα Paul Hazard (1878-1944) που στο έργο του “La crise de la consience europeenne (1935)=”Η κρίση της ευρωπαϊκής συνείδησης, 1680-1715”) αναλύει τη γέννηση του προβλήµατος στοχαζόµενος και την επίλυσή του. Ο Hazard αναδεικνύει τη σηµασία της ευρωπαϊκής πνευµατικής/αξιακής κληρονοµιάς και υπογραµµίζει την ανάγκη να διατηρήσουµε ζωντανή την παράδοση για τις µελλοντικές γενιές. Η φιλοσοφία και η λογοτεχνία αποτελούν τον πυρήνα του ευρωπαϊκού πολιτισµού και η γνώση τους είναι αναγκαία για την ανάπτυξη µιας πλούσιας και πολυδιάστατης συνείδησης. Οι Αµερικανοί, οι πολίτες των Πολιτειών τους, έχουν “αµερικανική συνείδηση”, οι δε Ευρωπαίοι µε τα εθνικιστικά ακροδεξιά κινήµατα, δυστυχώς όχι…
Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι Ηγέτες διαθέτουν αργά αντανακλαστικά. Υπάρχουν πολλές διαφωνίες, δυσκινησία, απουσία αποφασιστικότητας, αλλά και πραγµατικών ηγετικών.
Η ΠΡΩΤΗ “αρετή” του νέου Αµερικανού προέδρου είναι ο άκρατος κ υ ν ι σ µ ό ς του. ∆εν καλεί στις ειρηνευτικές διαπραγµατεύσεις τους εµπόλεµους υπό την σκιά του ΟΗΕ, παρά προσπαθεί να αποκοµίσει τα µέγιστα οικονοµικά οφέλη από την κατεστραµµένη Ουκρανία (σπάνιες γαίες).
∆εν καλεί τους Ευρωπαίους σε σύσκεψη, διότι τους θεωρεί, λέει, …ανίκανους να διαπραγµατευτούν µια ειρήνη στην ήπειρό τους· τα “κάνει πλακάκια” µε τον Πούτιν, ώστε να αποµονώσει την Κίνα… Έχει κατά νου µια “επιχειρηµατική δηµοκτατορία” και όπου µπορεί (Γάζα, Ουκρανία) θα την εφαρµόσει µε πολύ εύθραυστες, φυσικά, συνθήκες ειρήνης. ∆εν τον ενδιαφέρει η ασφάλεια της Ευρώπης που την “κοστολογεί” ανάλογα µε τα συµφέροντα των ΗΠΑ… Η ανοχύρωτη και γυµνή ΕΕ θα επρεπε ήδη να είχε δική της σθεναρή ενιαία εξωτερική πολιτική, αλλά και µια ευρωπαϊκή άµυνα (ευρωπαϊκός στρατός).
…∆εν τα έχει και έτσι θα σέρνεται πάντα πίσω από τις αποφασεις των ΗΠΑ…
