-(Προφητικό;) Πριν σχεδόν 20 χρόνια (2003), γράφαμε στην ποιητική συλλογή “Η Άλλη Χώρα” την εξής πικρή σκέψη με τίτλο “Εαρινό ΙΙΙ”, σχετικά με τους… ειρηνευτικούς/επεκτατικούς πολέμους των “μεγάλων”:
«Κι εσύ πλανεύτρα Άνοιξη
μέρα τη μέρα φτάνεις
Ηδύ το φως σου
Γλυκασμός σε “ζώντες και νεκρούς”
Υπόσχεση ζωής εσύ…
Μα σάβανο για πέπλο φέρνεις
στα μέρη που η “νέα μοίρα”
ανά-
κατά-(και)-τάξεις
τάζει…»
Στην εποχή μας, με την πολεμική τεχνολογία να εξελίσσεται ασύμμετρα υπέρ των καταστροφών, ένας επιθετικός πόλεμος («ειδική στρατιωτική επιχείρηση», την ονόμασαν οι Ρώσοι) αρχίζει όταν το θελήσει ο ισχυρότερος. Όμως, τέτοιοι πόλεμοι δεν τελειώνουν εύκολα. Ακόμη κι όταν θελήσει κανείς να τον σταματήσει με διαπραγματεύσεις, αρχίζει ένας ανηλεής ανταρτοπόλεμος. Το χειρότερο είναι ότι παρόμοιοι πόλεμοι δεν καταλήγουν ποτέ όπως σχεδιάζονται (Βιετνάμ, Αφγανιστάν, Συρία κ.ά.). Έχουν βάθος χρόνου, ατέλειωτο αριθμό θυμάτων, υπέρογκο αριθμό προσφύγων, καταστροφή οικονομιών, εμπλοκή άλλων (Λευκορωσία στην Ουκρανία;), αλλαγή συνόρων. Κανένας πόλεμος δεν φερνει τα επιθυμητά αποτελέσματα, αφού υπό το βάρος σθεναρής αντίστασης του αντιπάλου, δεν εξελίσσεται ευνοϊκά υπέρ του επιτιθεμένου, ούτε γρήγορα (Ρωσία κι αργότερα ΗΠΑ, εναντίον του Αφγανιστάν). Οι πόλεμοι φθοράς που ακολουθούν είναι κατά πολύ αιματηρότεροι.
– (Καταφύγια – πρόσφυγες) Τα πρώτα θύματα κάθε πολέμου είναι η αλήθεια και ο άμαχος πληθυσμός (“οι παράπλευρες” λεγόμενες απώλειες). Στο Ουκρανικό ζούμε μια καθημερινή κατασκευασμένη “αλήθεια” [προπαγάνδα, ας πούμε των Ρώσων με τους 10 Έλληνες νεκρούς ομογενείς]. Βλέπουμε συνεχώς βίντεο μαχών, επικών καταστροφών, αθώων θυμάτων, προσφύγων. Από τις πρώτες στιγμές των ρωσικών βομβαρδισμών σε πόλεις της Ουκρανίας, οι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων κατέφυγαν σε υπόγειες σήραγγες του μετρό και σε καταφύγια. Γυναίκες με μωρά στην αγκαλιά και μια κουβέρτα, άλλοι με μια τσάντα ή μια βαλίτσα με τα απολύτως απαραίτητα τρόφιμα και ρούχα βρίσκονται στο δρόμο ή φεύγουν από την πατρίδα τους. Ο φόβος και η πίκρα, η αγωνία για το μέλλον είναι ζωγραφισμένα έντονα στο βλέμμα και τα πρόσωπα τους (φωτ. 1). [Και εκεί μεν -στην Ουκρανία- υπάρχουν καταφύγια. Εδώ στα Χανιά, αν γίνει ένας πόλεμος με τους Τούρκους, υπάρχει σχετική πρόβλεψη; Υπάρχει σχέδιο; Υπάρχουν καταφύγια και πού; Ή θα είμαστε, “ο σώζων εαυτόν, σωθείτω”;]
– (Πόλεμοι σε ευρωπαϊκό έδαφος) Ο αιφνίδιος Ρωσο-ουκρανικός πόλεμος έφερε στο προσκήνιο την πλήρη αδυναμία, αμηχανία της Ευρώπης να αντιδράσει άμεσα. Η “αδυναμία” αυτή έχει προϊστορία και βασίζεται σε μακροχρόνιες διμερείς επαφές ευρωπαίων πολιτικών (κυρίως Γερμανών) με ρωσικές επιχειρήσεις και συμφέροντα. Μετά από 5 μέρες σφοδρών επιθέσεων και άμυνας των Ουκρανών, η Ευρώπη -η Δύση γενικά- δείχνει τώρα να αφυπνίζεται! Δεν είναι μικρό πράγμα οι ογκώδεις αντιπολεμικές διαδηλώσεις (π.χ. 100.000 Γερμανών στους δρόμους του Βερολίνου). Ούτε οι αντίστοιχες σε ρωσικές πόλεις, παρά την ασφυκτική καταπίεση του καθεστώτος Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος άλλα σχεδίαζε και άλλα του συμβαίνουν: Πιθανόν το όνειρό του να είναι μια περιχαρακωμένη “νέα Γιάλτα” χωρών με επικυρίαρχο το καθεστώς που επιθυμεί ο ίδιος να επιβάλλει (φωτ. 2)! Ήδη απειλεί ουδέτερες χώρες (Σουηδία, Φινλανδία, χώρες Βαλτικής) που σκοπεύουν να μπουν στο ΝΑΤΟ. Ένα ΝΑΤΟ που μάλλον δείχνει να αποκτά “εγκέφαλο”, από… ανεγκέφαλο που ήταν, κατά τον Μακρόν. Αλλά πρωτίστως, η Ευρώπη σήμερα θα πρέπει να αναρωτηθεί για τις ιστορικές εξελίξεις εντός της: Γιατί, άραγε, δεν κράτησε μια πιο σκληρή στάση, από την εισβολή στην Κριμαία και την ανάφλεξη στο Ντονμπάς το 2014, αλλά και γιατί ο Μακρόν πίστευε ότι ο Πούτιν (με τον οποίο έκανε διαπραγμάτευση), ήταν ένας εγκυρος συνομιλητής; Τι θα κάνει η Ε.Ε. σε περίπτωση που η Τουρκία επιτεθεί εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου;
– (Εγγενείς αδυναμίες Ευρώπης) Λείπει ένας κοινός βηματισμός καθώς και γρήγορες αποφάσεις. Δεν μπορεί κάθε χώρα (Ολλανδία, Γερμανία κ.ά.) να αποφασίζει από μόνη της για την ενίσχυση της άμυνας της Ουκρανίας: η Ουκρανία-όπως και κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα- δεν έχει ανάγκη από ημίμετρα, αλλά από εναρμονισμένη βοήθεια. Βέβαια, μια Ευρώπη χωρίς κοινή εξωτερική πολιτική, χωρίς ευρωπαϊκό στρατό (ούτε καν συνοριοφυλακή), χωρίς κοινή φορολογία και νομοθεσία, μέσα σε ένα κόσμο όπου το διεθνές δίκαιο καταπατιέται από δικτάτορες (Πούτιν, Ερντογάν κ.λπ.), είναι καλή μόνο για μεγάλες κουβέντες και… τουρισμό! Όχι, δυστυχώς, για αποτροπή ενδοευρωπαϊκών πολέμων! Τι να σου κάνει η ωραία σημαία με τα 12 χρυσά αστέρια σε γαλάζιο φόντο; Τι να σου κάνουν οι ακριβοπληρωμένοι “χαρτογιακάδες” (γραφειοκράτες των Βρυξελλών) με τις αιώνιες συζητήσεις τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο; Μια Ευρώπη που δεν έχει κοινό ιδεώδες, ούτε κοινούς γεωπολιτικούς στόχους, θα είναι έρμαιο των διεθνών αναταράξεων.
– (Ευρωπαϊκή κρίση και ΝΑΤΟ) Το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να υποκαταστήσει έναν ευρωπαϊκό στρατό τη στιγμή που περιλαμβάνει και χώρες εκτός Ευρώπης (ΗΠΑ, Καναδάς κ.ά.). Κι ούτε έχει τρόπο να μετατραπεί σε κάτι τέτοιο. Παραμένει μια δυνητικά αποτρεπτική δύναμη αλλά και επιθετική (διαμελισμός Γιουγκοσλαβίας). Στην παρούσα κρίση και εφόσον οι ΗΠΑ αποφάσισαν να μη στείλουν ούτε ένα στρατιώτη στα ουκρανικά εδάφη (δόγμα Μονρόε, αλλά και φόβος έκρηξης τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου), το ΝΑΤΟ το μόνο που μπορεί να προσφέρει είναι μια επίσπευση ενσωμάτωσης και εξοπλισμού υποψήφιων χωρών, εναντίον της απειλής Πούτιν.
