Η ιδέα δεν ξεκολλούσε με τίποτε από το μυαλό του Χάρλεϊ Ερλ: «Ενα ορθογώνιο είναι πάντα καλύτερο από ένα τετράγωνο!». Σήμερα αυτό μας φαίνεται φυσικό.
Το 1927, όμως, χρειαζόταν αγώνας για να πειστούν οι αποδέκτες αυτής της άποψης: η σχεδίαση των αυτοκινήτων εξακολουθούσε να διατηρεί ισχυρές τις ρίζες της στη φόρμα των ιππήλατων αμαξιών. Ο μόνος τρόπος για να αποδειχθεί η ορθότητα της ιδέας του Ερλ ήταν ένα αυτοκίνητο! Θα περνούσε, όμως, πολύς καιρός μέχρι να τον αφήσουν να το υλοποιήσει: δώδεκα ολόκληρα χρόνια. Ο Χάρλεϊ Ερλ ήταν ο άνθρωπος που άλλαξε τη μορφή των αυτοκινήτων, ο άνθρωπος που “δημιούργησε” το αμερικάνικο αυτοκίνητο όπως το ξέρουμε σήμερα, ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε την “οπτική αεροδυναμική” ως στοιχείο εντυπωσιασμού. Στον Ερλ αποδίδεται, ακόμα, η πατρότητα του όρου “Ντιζάιν”. Για πολλούς ο Χάρλεϊ Ερλ είναι ο μεγαλύτερος σχεδιαστής όλων των εποχών. “Μεγαλύτερος” όσον αφορά το μέγεθος των αυτοκινήτων που επέβαλε σαν μόδα, ιδιαίτερα στη δεκαετία του ’50. “Μεγαλύτερος”, όμως, όσον αφορά και τον αριθμό αυτοκινήτων που κύλησαν τους τροχούς τους στους αμερικανικούς -και όχι μόνο- δρόμους και που αποτελούσαν δημιουργίες του: πενήντα εκατομμύρια! Βρισκόμαστε στο 1937: δέκα χρόνια μετά την πρόσληψή του από την Τζένεραλ Μότορς ο -αρχισχεδιαστής, πλέον- Χάρλεϊ Ερλ παίρνει το Ο.Κ. για να υλοποιήσει τις φαντασιώσεις του. Αναθέτει τη δουλειά στον Τζορτζ Σνάιντερ. Κωδικός: Buick Y-Job. «Κάτι, βαθιά μέσα στο στομάχι μου, λέει ότι όσο πιο πεπλατυσμένα γίνουν τα αυτοκίνητα τόσο πιο όμορφα θα φαίνονται…» συνήθιζε να λέει ο Χάρλεϊ Ερλ. Το 1929 είχε σχεδιάσει μια Μπιούικ πάνω σ’ αυτή την αντίληψη: το εργοστάσιο, όταν ήρθε η ώρα της παραγωγής, “στένεψε” το κάτω μέρος και πρόσθεσε πέντε ίντσες στην οροφή, ξανακάνοντας το να θυμίζει άμαξα. Ο Ερλ πήρε το μήνυμα, έβαλε στην άκρη τα οράματα του και υποτάχθηκε για οκτώ χρόνια στις παραδοσιακές φόρμες, η ώρα να πάρει το αίμα του πίσω: με τη Buick Y-Job θα έδειχνε σε όλους το λάθος τους! Η σχεδιαστική ομάδα του Σνάιντερ πήρε ένα νορμάλ σασί από Buick, το έκοψε και το μάκρυνε τόσο ώστε να επιτευχθούν οι εξωπραγματικές αναλογίες που οραματιζόταν ο Ερλ. Και, κάπως έτσι, το διθέσιο κονβέρτιμπλ ξεπέρασε σε μήκος τα έξι μέτρα! Ο Ερλ θα ήθελε να το κάνει ακόμα πιο… “πλακουτσωτό” μπροστά, αλλά ο πανύψηλος (εν σειρά οκτακύλινδρος) κινητήρας δεν επέτρεπε τέτοιες σκέψεις. Η χρήση χρωμίου ξεπερνούσε κάθε μέτρο της εποχής το ίδιο και η πολυπλοκότητα των καμπύλων επιφανειών. Για να τις πετύχει, δούλεψε με τα
-νέα για την εποχή- πλαστικά υλικά: την τέχνη την είχε μάθει δουλεύοντας στο μικρό εργοστάσιο του πατέρα του. Ο συνδυασμός καμπυλών και χρωμίου (έτσι όπως αυτό χρησιμοποιήθηκε στο Υ-Job) φανερώνει και τη μεταβατικότητα της εποχής στην οποία ανήκει το πρώτο αυτό dream car: λίγα χρόνια πριν, τα αυτοκίνητα ήταν “γωνιώδη”, όχι επειδή το ήθελαν οι σχεδιαστές, αλλά επειδή αυτό επέβαλλαν οι περιορισμένες κατασκευαστικές δυνατότητες: το “τσάκισμα”, της λαμαρίνας στη στράντζα ήταν πάντοτε ευκολότερο από την καμπύλη επιφάνεια που, στις σύνθετες περιπτώσεις, απαιτούσε σφυρηλάτηση στο χέρι.
Το αντιφατικό της ιστορίας είναι ότι, δέκα χρόνια αργότερα, όταν οι πρέσσες καμπύλων επιφανειών είχαν φτάσει σε υψηλό βαθμό αποτελεσματικότητας, ο Ερλ ανακάλυψε ξανά τις γωνίες! Ποιος ξεχνά τα αμερικανικά αυτοκίνητα της δεκαετίας του ’50 με τις οξείες γωνίες και τα τεράστια φτερά; Οσο κι αν φαίνεται παράδοξο, πρόδρομος όλων αυτών των σχημάτων ήταν το Υ-Job! Οι καμπύλες στο Υ-Job ήταν “εκ των ων ουκ άνευ”: ο Ερλ ήταν ο πρώτος που τις έδεσε τόσο αρμονικά, προδιαγράφοντας την αποθέωση τους στα κατοπινά χρόνια. Ταυτόχρονα, όμως, τις “προβοκάρισε”. Όλα τα -υπερβολικά σε ποσότητα- χρώμια χρησιμοποιήθηκαν για έναν και μόνο σκοπό: για να θυμίζουν το ορθογώνιο, πεπλατυσμένο παραλληλόγραμμο το σχήμα των ονείρων του Ερλ. Ενα σχήμα χωρίς καμπύλες!
Με το Υ-Job ο Ερλ δεν αρκέστηκε στο να ανοίξει νέους σχεδιαστικούς δρόμους. Φιλοδοξία του ήταν να συμπεριλάβει σ’ αυτό το “προχωρημένο” αυτοκίνητο όλες τις πιθανές και… απίθανες -για την εποχή- τεχνικές καινοτομίες: έτσι, το Υ-Job ήταν εξοπλισμένο με ηλεκτρικά παράθυρα, “κρυφούς” προβολείς στον προφυλακτήρα -όπως κι η Κορντ 810- και, φυσικά, ηλεκτρική οροφή. Παρ’ όλα αυτά τα “καλούδια”, την παράσταση εξακολουθούσε να κλέβει το σχήμα: το ατέλειωτο σε μήκος καπό, το ογκώδες πορτμπαγκάζ, τα “ενσωματωμένα” φτερά με τις προκλητικές καμπύλες, η μάσκα που, στη συνέχεια, αποτέλεσε το σήμα κατατεθέν της Μπιούικ μέχρι και τη δεκαετία του ’50. Κι όλα αυτά, σε “συσκευασία-γίγας”: το διθέσιο Υ είχε μήκος όσο και η λιμουζίνα Μερτσέντες 600 Πούλμαν, με τις έξι θέσεις και τις έξι πόρτες. Η επίσημη παρουσίαση του Υ-Job έγινε το 1939 και προκάλεσε τρομερή αίσθηση. Δυστυχώς γι’ αυτό, ήταν η χειρότερη εποχή· ο κόσμος ετοιμαζόταν για πόλεμο και στο μυαλό του είχε οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτοκίνητα. Ο Ερλ θα έπρεπε να περιμένει άλλα δέκα χρόνια προτού καταπλήξει ξανά, με τα περίφημα “ντριμ καρ” των κινητών εκθέσεων Μοτοράμα. Ετσι, το Υ-Job δεν μπήκε ποτέ στην παραγωγή· αποτέλεσε το προσωπικό αυτοκίνητο του Ερλ στις κοινωνικές εκδηλώσεις όπου μετείχε στη διάρκεια του πολέμου, δείχνοντας το τι θα επακολουθούσε, από αισθητικής πλευράς, όταν ο πόλεμος θα τελείωνε.
Ο ιδιοφυής Χάρλεϊ Ερλ
Ο Χάρλεϊ Ερλ γεννήθηκε στο Hollywood το 1893 και παρακολούθησε μαθήματα στο πανεπιστήμιο του Stanford, όπου όμως διέκοψε πρόωρα για να απασχοληθεί στην οικογενειακή επιχείρηση. Ο πατέρας του είχε την Earl Automotive Works, μια μικρή εταιρεία που δημιουργούσε custom σασί και αμαξώματα για αυτοκίνητα. Εκεί έμαθε την τέχνη, την οποία όμως συνδύασε με δικές του τεχνικές, όπως τη χρήση πηλού μοντελισμού για το σχεδιασμό των μοντέλων. Θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε πρωτοπόρο, πολυτάλαντο, επινοητικό, οραματιστή, αλλά και πάλι οι λέξεις δεν θα αρκούσαν για να περιγράψουν τον άνθρωπο που σμίλεψε τη βιομηχανία των οχημάτων.
Μερικές από τις πρωτοτυπίες που εισήγαγε στα αυτοκίνητα:
Η αφαίρεση του μαρσπιέ. Εισήγαγε στοιχεία χρωμίου σε διάφορα σημεία. Άλλαξε τη μορφή των λαμπτήρων και των προφυλακτήρων. Εισήγαγε την ατσάλινη οροφή σε όλα τα οχήματα. “Εκρυψε” τη ρεζέρβα. Χαμήλωσε τα σασί και το κέντρο βάρους των αυτοκινήτων. Εκανε τα τιμόνια πιο εργονομικά και έβαλε την κόρνα πάνω στο τιμόνι. Εβαλε όλα τα όργανα στο ταμπλό μπροστά στον οδηγό. Σχεδίασε αυτοκίνητα που είχαν σχήμα τορπίλης και εισήγαγε τη διχρωμία. Εκσυγχρόνισε μέρη του αυτοκινήτου, όπως τα χερούλια, οι προφυλακτήρες και το παρμπρίζ. Επινόησε τα ηλεκτρικά παράθυρα και τα θερμαινόμενα καθίσματα.
