Σύμφωνα με την επικρατούσα εντύπωση, η διαχείριση (οργάνωση) της τάξης (class management) έχει να κάνει κυρίως με την πειθαρχία και την τιθάσευση της κακής συμπεριφοράς των μαθητών. Παρ’ όλ’ αυτά, αρκετοί παιδαγωγοί συγκλίνουν στην άποψη ότι η διαχείριση της τάξης αναφέρεται σε μία ολόκληρη ομάδα διδακτικών δεξιοτήτων που αποσκοπούν στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού μαθησιακού περιβάλλοντος μέσ’ απ’ την οργάνωση και την καθοδήγηση ενός πολύπλοκου συστήματος δραστηριοτήτων και ακαδημαϊκής εργασίας. Η διαχείριση της τάξης έχει δύο διαστάσεις: Η πρώτη αναφέρεται στην ικανότητα του δασκάλου ν’ αναπτύσσει και να διατηρεί ένα κλίμα συντελεστικό της μάθησης και η δεύτερη σχετίζεται με τις δεξιότητες διαχείρισης.
Ένας απ’ τους πρώτους ερευνητές που ασχολήθηκε με τη διαχείριση της τάξης ήταν ο Jacob Kounin. Ο Kounin είναι ένας θεωρητικός της διαχείρισης της τάξης που τη δεκαετία του 1970 πραγματοποίησε δύο μελέτες πάνω στο πώς αντιμετωπίζει ο δάσκαλος την ανάρμοστη συμπεριφορά. Βρήκε ότι ο τρόπος με τον οποίο ο δάσκαλος χειρίζεται ανάρμοστες συμπεριφορές, όταν αυτές έχουν ήδη εκδηλωθεί, δεν αποτελεί και τη λύση για μια επιτυχημένη διαχείριση της τάξης. Αντ’ αυτού, η δημιουργία συνθηκών που αποτρέπουν την εμφάνιση τέτοιων συμπεριφορών αποτελεί και την εγγύηση για μια σωστή διαχείριση της τάξης.
Ο Kounin ήταν αυτός που καθόρισε τα χαραχτηριστικά του καλού δασκάλου-διαχειριστή. Τα χαραχτηριστικά αυτά είναι: (α) Ικανότητα να δίνει την αίσθηση στους μαθητές ότι έχει επίγνωση τι γίνεται ανά πάσα στιγμή μέσα στην τάξη (“withitness”), (β) ικανότητα να ασχολείται με δύο πράγματα ταυτόχρονα κατά την ώρα του μαθήματος (overlapping), (γ) ικανότητα να διατηρεί μία καλή και ομαλή ροή τόσο κατά τη διάρκεια μίας δραστηριότητας όσο και κατά τη μετάβαση από τη μία δραστηριότητα στην άλλη (smoothness και momentum) και (δ) ικανότητα να επικεντρώνεται στην ομάδα παρά σε έναν μαθητή, αποκλειστικά (group alerting και accountability). Το πρώτο χαρακτηριστικό ονομάζεται καθολική εποπτεία κι αναφέρεται συχνά κι ως «έχει μάτια στο πίσω μέρος του κεφαλιού». Η καθολική εποπτεία συνίσταται σε τέσσερις τεχνικές: (α) επαγρύπνηση σε ήχους ή θορύβους, (β) τοποθέτηση των θρανίων και των καρεκλών μέσ’ στην τάξη με τέτοιο τρόπο ώστε οι μαθητές να είναι πάντα στο οπτικό πεδίο του δασκάλου, (γ) σάρωση της τάξης με το βλέμμα όταν δουλεύεις με μικρές ομάδες ή με κάθε μαθητή ξεχωριστά και (δ) εντοπισμός της ανάρμοστης συμπεριφοράς πριν κλιμακωθεί έτσι ώστε να ειδοποιηθούν οι μαθητές ότι ο δάσκαλος γνωρίζει τι συμβαίνει. Ο Kounin υπογράμμισε τη στενή σχέση ανάμεσα στην αποτελεσματική διαχείριση και στην αποτελεσματική διδασκαλία. Ένας τρόπος για να διατηρηθεί αυτή η σχέση είναι η επίτευξη της καθολικής εποπτείας μεσ’ στην τάξη από πλευράς δασκάλου.
Σχετικά πρόσφατες έρευνες έχουν επιβεβαιώσει τα αποτελέσματα των μελετών του Kounin σύμφωνα με τις οποίες οι παραπάνω τέσσερις ικανότητες σχετίζονται με την αποτελεσματική διαχείριση της τάξης και με την επιτυχία μέσ’ στην τάξη. Η αποτελεσματική διαχείριση της τάξης αποτελεί και μία από τις αναγκαίες συνθήκες για την αποτελεσματική διδασκαλία και, όπως έχει δείξει η έρευνα, μπορεί ν’ αυξήσει τις πιθανότητες για μάθηση, να μειώσει τη συχνότητα εμφάνισης ανάρμοστης συμπεριφοράς και ν’ αυξήσει τον χρόνο ενεργούς συμμετοχής των μαθητών στις μαθησιακές δραστηριότητες της τάξης.
