■ Θέματα και πρόσωπα που “έγραψαν” αυτή τη χρονιά
Αφιερώματα, συνεντεύξεις, ρεπορτάζ, έρευνες, συνεργασίες, στήλες πολιτιστικού, ιστορικού και εκπαιδευτικού περιεχομένου. Οι “διαδρομές” αφήνουν πίσω τους το 2023 με το τιμόνι τους σταθερά προσανατολισμένο στο να καταγράφουν και να φωτίζουν τον πολιτιστικό “σφυγμό” των Χανίων. Να δίνουν “φωνή” και βήμα σε νέους αλλά και γνωστότερους και καταξιωμένους δημιουργούς και να αναδεικνύουν πτυχές του καλλιτεχνικού γίγνεσθαι και της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς μας. Η σημερινή ανασκόπηση θυμίζει στιγμές των “διαδρομών” που διανύσαμε τον τελευταίο χρόνο και πρόσωπα που μας έκαναν να δούμε τη ζωή με άλλα μάτια.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
Η πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου του 2023 μας βρήκε να… βουτάμε μαζί με τους χειμερινούς κολυμβητές των Χανίων, ενώ ο μουσικός Δημήτρης Κολλίντζας μας μιλάει για το “μαζί” της παράδοσης.
Ακολούθησε μια βόλτα στα παλιά μηχανουργεία της πόλης “εκεί όπου σίδερο έπαιρνε ζωή” και μια συζήτηση με τον συγγραφέα Ιωσήφ Αλυγιζάκη και τα στερεότυπα που γκρεμίζει η τέχνη.
Επόμενη στάση τα χρονοσκοπεία της Κρήτης που μας ξεναγεί ο ιστορικός ερευνητής Κώστας Ράλλης, ενώ η κουβέντα περί τεχνών συνεχίζεται με την εικαστικό Λαμπρινή Μποβιάτσου και τον ηθοποιό Γιώργο Κιμούλη.
Τα “Βενετσιάνικα νταμάρια στα Χανιά” είναι μια αποκάλυψη για όλους, ενώ καθώς αποχαιρετούμε τον Ιανουάριο φιλοξενούμε στις “διαδρομές” μια συνέντευξη με τη ζωγράφο Σοφία Φουντουλάκη.
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
Ο Φεβρουάριος μπαίνει κι εμείς αναζητούμε τις κατοχικές γαλαρίες και απολαμβάνουμε τη συζήτηση με τον ξεχωριστό Ρος Ντέιλι.
Βγάζουμε “Κόκκινη κάρτα στα στερεότυπα” συνομιλώντας με Χανιώτισσες διαιτητές ποδοσφαίρου, αλλά και με τον ποιητή Λεωνίδα Κακάρογλου.
Η ιστορικός Τέχνης Αλεξάνδρα Κουρουτάκη μας συστήνει τις “Δεσποτικές εικόνες διά χειρός Φωτίου Κόντογλου” στην Αγία Μαγδαληνή Χαλέπας και η μουσικός Δέσποινα Δρακάκη μας μιλά για την προσφορά του Βενιζελείου Ωδείου στον τοπικό πολιτισμό.
Ο Φεβρουάριος συνεχίζεται με “Ιστορίες του δρόμου” από επαγγελματίες οδηγούς, ενώ οι επιμελητές της εικαστικής έκθεσης “Προϋπόθεση για δύο” Μαρία Δρακάκη και Γιώργος Ορφανίδης αναφέρονται στην αξία της διαφορετικότητας και η ηθοποιός Ιω Ασηθιανάκη μας φιλοξενεί με αφορμή την παράσταση “Τρεις ψηλές γυναίκες”.
ΜΑΡΤΙΟΣ
Τον Μάρτιο θυμόμαστε τους αθλητές του αυστραλιανού ποδοσφαίρου που βρέθηκαν “Από τα γήπεδα στο μέτωπο” της Μάχης της Κρήτης, η Δέσποινα Τζιάκη μας μιλά για την παρηγορητική δύναμη των παραμυθιών κι ο σπουδαίος σκιτσογράφος Σπύρος Ορνεράκης για το χιούμορ που είναι φάρμακο στα δύσκολα.
Τον ίδιο μήνα συναντάμε Ευρωπαίους που έγιναν Χανιώτες και ανοίγουμε κουβέντα με τον βραβευμένο κινηματογραφιστή Σταύρο Ψυλλάκη και τη συγγραφέα – σκηνοθέτιδα Εύα Γκουντάρα.
Φωτίζουμε “Άγνωστες πτυχές της κρητικής επανάστασης του 1897”, μέσα από αρχειακό υλικό του Μουσείου Τυπογραφίας, μιλάμε με την αφηγήτρια παραμυθιών Ανθή Θάνου, ενώ ο εικαστικός Μιχάλης Μανουσάκης μας υποδέχεται στην πρωτότυπη έκθεσή του με παλιά παιχνίδια από τη συλλογή που διατηρεί.
Ο Μάρτιος κλείνει με μια περιήγηση σε “Σπήλαια – βραχοσκεπές και ορθόδοξες εκκλησίες” και δύο συνεντεύξεις με την ηθοποιό και θεατρική συγγραφέα Σοφία Καψούρου και τον τραγουδοποιό Μάνο Τρυπιά.
ΑΠΡΙΛΙΟΣ
Ο Απρίλιος ξεκινάει με μια βόλτα στα χορευτικά τα στέκια των Χανίων της δεκαετίας του ’80 και με μια συζήτηση με τις συγγραφείς Δώρα Ανδρεαδάκη και Αργυρώ Μουντάκη για το “σιωπηλό βιβλίο” τους αλλά και τον Χανιώτη μουσικό Γιάννη Χίνο.
Γνωρίζουμε “Μαθητικές συνεργατικές πρωτοβουλίες”, μιλάμε με την εικονογράφο – σκιτσογράφο Αλεξία Οθωναίου για το έργο της, με τους εκπαιδευτικούς Φωτεινή Δημοπούλου και Σίσσυ Χριστοφορίδου για το Δίκτυο Συνεργατικών Σχολείων με την παιδαγωγική Φρενέ και με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Βενιζελείου Ωδείου Χανίων Γιώργο Αραβίδη για τη σημασία της μουσικής εκπαίδευσης, ενώ οι μουσικοί Δημήτρης Ντρουμπογιάννης και Μπέλλα Λιονάκη μας ταξιδεύουν με μια “Μελωδική διαδρομή προς την Ανάσταση”.
Το εορταστικό τεύχος ήταν αφιερωμένο στη νεοελληνική ζωγραφική με θέμα το Πάσχα, όπου ταξιδεύουμε με τη βοήθεια της ιστορικού τέχνης Αλεξάνδρας Κουρουτάκη. Οι Γιώργος Γούσης και Παναγιώτης Πανταζής μας μιλούν για το graphic novel “Μέρες Λατρείας” και η μουσικός – ηθοποιός Ζαχαρούλα Κληματσάκη για τη σχέση της με την τέχνη.
Βρισκόμαστε “Στην πρώτη γραμμή της αλληλεγγύης” με εθελοντές από τα Χανιά, η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ελένη Παπαδοπούλου μας υποδέχεται στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο κι ο αναπληρωτής καθηγητής Νικόλαος Μανιτάκης μας αφηγείται την ιστορία του Γαλλικού Ινστιτούτου Χανίων με αφορμή την έκδοση της έρευνάς του για θέμα.
Λίγο πριν φύγει ο Απρίλιος θυμόμαστε το Διάταγμα του Μ. Μοροζίνι της 29ης Απριλίου 1252 και μιλάμε με τον Χανιώτη εικονογράφο – σκιτσογράφο Βαγγέλη Μανούσακα, τον πρώην πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης και συγγραφέα Γιάννη Φίλη και την ψυχολόγο – συγγραφέα Αννέτα Μαρκογιαννάκη.
ΜΑΪΟΣ
Ο Μάιος μας χαρίζει “Εαρινά στιγμιότυπα” από σπουδαστές της ΛΕΦΚΙ, ο συγγραφέας του “Σασμού” και του “Ναυαγίου” Σπύρος Πετρουλάκης μας υποδέχεται στη συγγραφική του “κουζίνα” και ο ηθοποιός Γιώργος Γελαλής μας μιλά για το πώς η τέχνη μπορεί να γίνει “όπλο” στον αγώνα για το καλό.
Τον ίδιο μήνα οι “διαδρομές” παρουσιάζουν ένα… μαδριλένικο οδοιπορικό, ο συγγραφέας Μηνάς Βιντιάδης μας μιλά για την ευθύνη της συγγραφής, ο μουσικός Haig Yazdjian εξομολογείται το όνειρό του να μείνει στην Κρήτη και οι συγγραφείς του βιβλίου “Graphic Novel και Ολοκαύτωμα” Γεωργία Καραντώνα και Τασούλα Τσιλιμένη αναφέρονται στις παιδαγωγικές διαστάσεις της 9ης τέχνης.
Μήνας εκλογών και οι “διαδρομές” παρουσιάζουν “Της κάλπης τα… ευτράπελα”, ο επιμελητής της έκθεσης “Symbols II: Memory” Παναγιώτης Πάγκαλος μας ξεναγεί σε ένα από τα σημαντικότερα εικαστικά γεγονότα της χρονιάς κι ο φωτογράφος Γιώργος Ανασταστάκης μας αποκαλύπτει πτυχές της καλλιτεχνικής του πορείας.
Ο Μάιος κλείνει με ένα αφιέρωμα στο Φεστιβάλ “Ημέρες Μνήμης” στο Κοντομαρί και δύο συνεντεύξεις με τον κινηματογραφιστή Κώστα Νταντινάκη και τη συγγραφέα και εκπαιδευτικό Τζένη Κουτσοδημητροπούλου.
ΙΟΥΝΙΟΣ
Υποδεχόμαστε το καλοκαίρι με ένα αφιέρωμα στη μοναδική άγρια γαρυφαλλιά της Πολυρρήνιας, μια “ξενάγηση” στο φεστιβάλ Cretan Comic Con από τον Βαγγέλη Χατζηδάκη και μια συζήτηση με τον συγγραφέα – δάσκαλο και πολύτιμο συνεργάτη των “διαδρομών” Βαγγέλη Κακατσάκη.
Ακούμε “Ιστορίες με ορθοπεταλιές” και πιάνουμε κουβέντα με την εικονογράφο Έφη Θεοδωροπούλου και τον καλό ηθοποιό Μανώλη Μαυροματάκη.
Πάμε στο φεστιβάλ βιβλίου και μιλάμε με τον σκηνοθέτη Αντώνη Διαμαντή για το ντοκιμαντέρ του για τον Γιάννη Θεοδωράκη.
Ο πρώτος μήνας του καλοκαιριού “φεύγει” με “Μαθήματα ζωής… στη σχολή του δεσπότη” και με λόγια της τραγουδίστριας Γιώτα Νέγκα, του συγγραφέα Δημήτρη Στεφανάκη και του καθηγητή ιστορίας της τέχνης στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας Γιάννη Κουκουλά.
ΙΟΥΛΙΟΣ
Ο Ιούλιος “ανοίγει” με “Αποκαλυπτήρια για το Μουσείο Μοναστήρι του Καρόλου” και συνεντεύξεις με τον σκηνοθέτη Βασίλη Παπαβασιλείου και τον σκιτσογράφο – εικονογράφο Μιχάλη Κουντούρη, ενώ η ειδική συνεργάτιδα των ΓΑΚ Ζαχαρένια Σημανδηράκη μας μιλά για το βιβλίο της “Απ’ τα συντρίμμια της Ιωνίας στην αγκαλιά της νέας μάνας – Οι ξεριζωμένοι της Μικρασίας στα Χανιά”.
Ζωγράφοι των Χανίων μας χαρίζουν ένα “Θέρος γεμάτο χρώματα”, ο Μάνος Κατσιαδάκης μας ξεναγεί στο Φεστιβάλ “SouthBreak Jam” κι ο μουσικός Δημήτρης Αποστολάκης υπογραμμίζει τη σημασία των ονείρων στη ζωή μας.
Ακολουθεί ένα αφιέρωμα στο 13o “Dance Days Chania”, ενώ η τραγουδίστρια Flamenco και διοργανώτρια του φεστιβάλ Flamenco Camp, Γιώτα Μπαρόν, μοιράζεται μαζί μας το πάθος της για το ξεχωριστό αυτό είδος χορού.
Μέσα στο καλοκαίρι οι “διαδρομές” βρίσκονται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν, ενώ ανοίγουν κουβέντα με τον ιστορικό Γιάννη Σκαλιδάκη για τα νέα στοιχεία για την Κατοχή στην Κρήτη. Η μουσικός, κόρη του συνθέτη, δημιουργός της Λαϊκής Ορχήστρας Αντώνη Κατινάρη, Μαρία Κατινάρη, μας μιλά για τη μουσική παρακαταθήκη του δεξιοτέχνη στο μπουζούκι πατέρα της και οι “διαδρομές” συνεχίζονται με ένα αφιέρωμα στο 6ο Cip Festival.
Η Κάθυ Τσουρλάκη εστιάζει στην… ψυχοθεραπευτική διάσταση των κόμικς, τα Κίτρινα Ποδήλατα μας συντροφεύουν με τις μουσικές… ορθοπεταλιές τους και η ηθοποιός Σοφία Βογιατζάκη αναφέρεται στο πάθος της για την υποκριτική τέχνη.
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
Οι “διαδρομές” του Αυγούστου ξεκινούν με έξι συγγραφείς που μας μιλούν για τα βιβλία που τους σημάδεψαν ως παιδιά, αλλά και δύο τραγουδίστριες από διαφορετικές γενιές την Τάνια Τσανακλίδου και τη Μαρία Σάττι που μας ταξιδεύουν στα δικά τους μουσικά μονοπάτια.
Ακολουθεί μια ιστορική αναδρομή στις πρώτες αρχαιολογικές ανακαλύψεις που έγιναν στα Χανιά στις αρχές του 20ου αιώνα, μια κουβέντα με τον σκιτσογράφο και κομίστα Νίκο Καμπασελέ για τη σχέση κόμικ και θρησκείας και μια συνέντευξη με τη μουσικό Τζένια Μανουσάκη.
Το Ναυτικό Μουσείο Κρήτης συμπληρώνει 50 χρόνια και οι “διαδρομές καταγράφουν σημαντικές στιγμές της ιστορίας του, ο ζωγράφος Μανώλης Γεωργαράκης μας μιλάει για την τέχνη του και οι Λεωνίδας Μαριδάκης και Βαλεντίνα Παπαδημητράκη για τα “Τραγουδάκια στον Αφρό”, που παρουσιάζουν στο Μουσείο Τυπογραφίας Γιάννη και Ελένης Γαρεδάκη.
Καθώς ο Αύγουστος ετοιμάζεται να μας αποχαιρετήσει επισκεπτόμαστε τα μοναστήρια των Χανίων για να παρουσιάσουμε “Κειμήλια της Ορθοδοξίας και της Παράδοσης” και συναντάμε τον συγγραφέα και εγκληματολόγο Χρήστο Μαρκογιαννάκη με τον οποίο μιλάμε για το φως που υπάρχει στην τέχνη.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
Το φθινόπωρο μας βρίσκει με “Μνήμες από τα Χανιά μιας άλλης εποχής” με οδηγό μας τον πολύτιμο συνεργάτη των “Χ.ν.” Αντώνη Πλυμάκη. Ο ηθοποιός, μεταγλωττιστής και σκηνοθέτης Δημήτρης Σαρλός μας μυεί στα μυστικά της τέχνης του και ο μουσικός Χρήστος Γαρμπιδάκης ανοίγει κουβέντα με τον Γιάννη Μαρκαντωνάκη, ενώ η μουσικός Φένια Χρήστου μιλά για την έμπνευση της δημιουργικότητας.
Το 7ο Chaniartoon έχει την τιμητική του στις σελίδες των “Διαδρομών”, η εικαστικός Μαρία Άιραμ αποκαλύπτει τη δική της κινητήρια δύναμη που την ωθεί να κάνει τέχνη και η εικονογράφος Αριάδνη Τζουνάκου για τον δημιουργικό “τρόμο” που εκπέμπουν τα σχέδιά της.
Εξορμώντας στην ενδοχώρα εστιάζουμε στα “Αιωνόβια γλυπτά της φύσης”, ο σκιτσογράφος Kanellos Cob αναφέρεται στη σχέση των ιστοριών με τα όνειρα κι ο πρόεδρος του μουσικού συνόλου Vamos Νίκος Φραγκιαδάκης για το Φεστιβάλ Μουσικών Συνόλων.
Ανανεωνόμαστε με ένα οδοιπορικό στη χώρα της τουλίπας, φιλοσοφούμε με τον εικονογράφο και κομίστα Degphilip για την μοναδική αίσθηση του χαρτιού και θυμόμαστε την “Εικαστική Άνοιξη στα Χανιά 1960 – 1990 – Η περίπτωση του Γιώργου Κουνάλη” με την εκ των συγγραφέων του βιβλίου δρ Αλεξάνδρα Κουρουτάκη, ενώ το ιδρυτικό μέλος και επιμελήτρια του μουσείου Σχολικής Ζωής Μαρία Δρακάκη περιγράφει τις περιπέτειες του ξεχωριστού αυτού μουσείου.
Ο μήνας κλείνει με μια… βουτιά στη Θαλάσσια Νatura των Χανίων, με τα κολακευτικά λόγια του φιλέλληνα Ευρωπαίου καθηγητή Edward Volter για το Μουσείο Τυπογραφίας, την απολαυστική κουβέντα που έχουμε με τον σκιτσογράφο Zgur αλλά και με την επίσκεψή μας σε έναν νέο χώρο τέχνης το κτήριο ΗΠ12 όπου συναντάμε την εικαστικό Αλίκη Χιωτάκη και τη μουσειολόγο Μυρτώ Κοντομιτάκη, με αφορμή την έκθεση “Οι λοβοί της μνήμης”.
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ
Τον Οκτώβριο ταξιδεύουμε ως την Ικαρία και μιλάμε με τη φωτογράφο Στεφανία Ορφανίδου για την έκθεσή της “Cold Turkey”.
Τα οδοιπορικά συνεχίζονται στην Τήνο όπου μας ταξιδεύει η Τόνια Ξυφανταράκη, ενώ στο “Μολύβι – Μελάνι” παρουσιάζει ένα νέο ταλέντο της 9ης τέχνης την Χανιώτισσα Ραφαέλα Σφηναρόλη – Καβαλιεράκη και παίρνουμε συνέντευξη από τον επίσης ταλαντούχο ηθοποιό Σταύρο Καστρινάκη.
Βάζοντας γαλότσες αναζητούμε ωφέλιμα έντομα σε καλλιέργειες των Χανίων, ενώ με τον νέο συγγραφέα Γιάννη Νικολούδη αναλύουμε τον “Άδειο τόπο” του.
Ο Οκτώβριος ολοκληρώνεται επετειακά με ένα αφιέρωμα στο έπος του ’40 μέσα από γραμματόσημα του αρχείου των “Χ.ν.”, ο υπεραιωνόβιος Χανιώτης δάσκαλος Βασίλης Ιγγλεζάκης θυμάται πως έζησε το ξέσπασμα του πολέμου, ο ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας Garry Borland μας μιλάει για την παράσταση “Αθάνατος” και ο δημιουργός κόμικς και μεταφραστής Θανάσης Πέτρου μας εξηγεί πώς η ιστορία μπορεί να γίνει πιο προσβάσιμη μέσω των κόμικς.
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
Ο Νοέμβριος ξεκινάει από τον Αποκόρωνα με Ραδιοερασιτέχνες στη “Μέρα του Αγρού”, με μια συνέντευξη από τον ποιητή, μεταφραστή, παιδοψυχίατρο και ψυχαναλυτή Θανάση Χατζόπουλο και με μια συζήτηση με την τσεμπαλίστα Κατερίνα Ορφανουδάκη με αφορμή την παράσταση “Sagrada femina”.
Διπλωματικές εργασίες φοιτητών του Πολυτεχνείου Κρήτης μας αποκαλύπτουν μια διαφορετική ματιά στο Σφακιανό σπίτι, η Τουρκάλα συγγραφέας Γιασεμίν Οζέκ μας θυμίζει το δράμα των ανταλλάξιμων κι ο Soloup για το πώς μετέφερε τον Ζορμπά σε graphic novel.
Γινόμαστε μάρτυρες στο πώς η Μαρία Κάλλας μπορεί να φέρει κοντά το Πολυτεχνείο Κρήτης με την Εθνική Λυρική Σκηνή, διερωτόμαστε μιλώντας με τον αρχαιομουσικολόγο Στέλιο Ψαρουδάκη για το πόσο κοντά μπορεί να είμαστε στον “ήχο” των αρχαίων, ενώ ο σκιτσογράφος και πολιτικός γελοιογράφος Πάνος Ζάχαρης μας μιλά για τη δύναμη του σκίτσου.
Λίγο πριν φύγει το Φθινόπωρο βγαίνουμε στην εξοχή για να ανακαλύψουμε τον ανεξερεύνητο “θησαυρό” των μανιταριών και συνομιλούμε με τον ζωγράφο Χρήστο Κεχαγιόγλου.
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
Ο τελευταίος μήνας του χρόνου μας βρίσκει να καταγράφουμε “Δρόμους ζωής για άτομα με αναπηρία” και να πιάνουμε κουβέντα με την ποιήτρια Νεκταρία Μενδρινού.
Συναντάμε μαθητές – δημοσιογράφους σε σχολεία των Χανίων και επικοινωνούμε με τον εκδότη κόμικς της Ένατης Διάστασης αλλά και δημιουργό Νίκο Δαλαμπύρα αλλά και τη γνωστή δημοσιογράφο Βίκυ Φλέσσα.
Τα ταξίδια συνεχίζονται με την Άρτεμις Αρχοντάκη να μας ξεναγεί στην Ισλανδία, οι Νίκος Πλατής και Γιάννης Στύλος στο βιβλίο “…των εντόμων” που έγραψαν και η εικαστικός Πέπη Χατζηδάκη στη δημιουργική της σχέση με το παρελθόν, ενώ οι μουσικοί Κωνσταντίνος Ε. Αλέξη και Κωνσταντίνα Βιδαλάκη υποστηρίζουν ότι η «κλασική μουσική δεν είναι ελιτίστικη» και η εικαστικός Αυγή Αμπελικάκη μας υποδέχεται στην νέα γκαλερί “Galeria d’ arte Ali” (Φτερά).
Ταξιδεύουμε νοσταλγικά στα χρόνια που γεννήθηκε το Βενιζέλειο Ωδείο Χανίων και γράφουμε για τον δεξιοτέχνη μουσικό Μιχάλη Παούρη που έβαλε το μπουζούκι στην κλασσική μουσική και την Jazz.
Κάπου εδώ το δημοσιογραφικό ταξίδι των “Διαδρομών” για το 2023 ολοκληρώνεται, ανοίγοντας συγχρόνως μια νέα σελίδα για το νέο έτος που έρχεται…
