Η μελέτη του πονήματος των 427 σελίδων “Διακεκριμένες Προσωπικότητες της Παιδαγωγικής”, που επιμελήθηκε ο καλός φίλος, συνάδελφος, συμφοιτητής και συνοδοιπόρος σ’ολόκληρη τη στρατιωτική μου θητεία Γεώργιος Ε. Πυργιωτάκης τ.αναπληρωτής καθηγητής στο Παιδαγωγικό Βόλου, σού διευρύνει το γνωστικό παιδαγωγικό σου πεδίο, σε βοηθά να κατανοήσεις καλύτερα την έννοια και το περιεχόμενο της μεταρρυθμιστικής παιδαγωγικής, αλλά και να αναστοχαστείς για τις παιδαγωγικές και μεθοδολογικές σου προσεγγίσεις.
Να συνειδητοποιήσεις ακόμα βαθύτερα ότι για τον παιδαγωγό το παιδί είναι το βιβλίο της φύσης, που, καθώς το διαβάζεις, ωριμάζεις κι ότι η πεμπτουσία της παιδαγωγικής είναι η αγάπη για το παιδί και γι’αυτό ο παιδαγωγός οφείλει να το προσεγγίζει με ευαισθησία και ενσυναίσθηση, δηλαδή να το αφουγκράζεται, να το συναισθάνεται και να το κατανοεί.
Ν’ ακούσεις τη φωνή-κραυγή της Montessori “σεβαστείτε την παιδική φύση” γιατί διαφορετικά μπορεί να γίνει τερατώδης η όλη ανάπτυξη και δόμηση του ατόμου.
Να προβληματιστείς ακόμη περισσότερο για το ότι οι παρεμβάσεις των ενήλικων με την επιβολή της θέλησής τους μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στην ομαλή ψυχοπνευματική ανάπτυξη του παιδιού και να εμποδίσουν ακόμα και να ανατρέψουν ό,τι η φύση έχει εγγράψει μέσα στο γονιμοποιημένο ωάριο.
Διαβάζοντας το πόνημα αυτό κατανοείς καλύτερα τα στάδια της αναπτυξιακής πορείας του παιδιού και πώς η αγωγή μπορεί να λειτουργήσει αρκούντως υποστηρικτικά.
Το πώς το περιβάλλον επιδρά, θα έλεγε κανείς, με καθοριστικό τρόπο στην άνθηση των κρυμμένων δυνάμεων του παιδιού .
Το πόσο σημαντικά για την περαιτέρω εξέλιξη του παιδιού είναι τα πρώτα έξι χρόνια της ζωής του και η αξιοποίηση των λεγόμενων “ευαίσθητων περιόδων” όπως τις ονομάζει η Montessori.
Το χρέος και η ευθύνη συνεπώς του ενήλικα είναι να διαφυλάξει τη φυσική εξέλιξη του παιδιού.
Μελετώντας το σύγγραμμα αυτό αντιλαμβάνεσαι καλύτερα τις αντιλήψεις του Neill, ο οποίος υποστηρίζει ότι βασικός σκοπός της αγωγής και της εκπαίδευσης είναι η ευτυχία του ανθρώπου και κατ’ επέκταση της ανθρωπότητας κι ότι η έννοια της “σαμερχιλιανής ελευθερίας”, την οποία παρομοιάζει με δροσερό αεράκι, που περνάει μέσα από την ψυχή και την καθαρίζει από το μίσος ενάντια στον εαυτό της και τους άλλους, βρίσκεται σε στενή συνάφεια με το σκοπό της αγωγής.
Παρατηρείς ότι όλους τους παιδαγωγούς τους διαπερνά η αγωνία να ξεφύγουν από τα αυστηρά πλαίσια των αναλυτικών προγραμμάτων των δημόσιων σχολείων και να δώσουν διεξόδους στα ενδιαφέροντα των παιδιών μέσα από την ενασχόλησή τους με χειρονακτικές δραστηριότητες, την παραμονή τους στην ύπαιθρο, στις εκδρομές και στην προσωπική ξεκούραση.
Ότι προώθησαν το παιδαγωγικό αξίωμα το “μανθάνειν διά του πράττειν” και υπερασπίστηκαν ότι αυτό το είδος μάθησης, αποτελεί την ασφαλέστερη οδό για την καλλιέργεια των πνευμάτικών δυνάμεων των παιδιών κι ότι η Παιδαγωγική δεν πρέπει να αποβλέπει μόνο στην παροχή γνώσεων, αλλά προτίστως στην εκπαίδευση των λειτουργιών.
Ότι συνέβαλαν στη βαθύτερη κατανόηση του παραπάνω παιδαγωγικού αξιώματος του J.Dewey καθώς και της μεθόδου Project του ίδιου και του Kilpatrict και στην ανάγκη για φιλοσοφική θεώρηση και αναστοχασμό σε θέματα αγωγής και εκπαίδευσης.
Κατανοείς καλύτερα γιατί δίδεται έμφαση στις ομαδοσυνεργατικές μορφές εργασίας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της μεταρυθμιστικής παιδαγωγικής.
Τέλος, ο μελετητής αυτού του πονήματος θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει και να συγκινηθεί βαθύτατα από την αυτοθυσία του Korczak να οδηγηθεί μαζί με τους μαθητές του στους θαλάμους αερίων της Τρεμπλίνκα και να θανατωθεί μαζί μ’αυτούς, αν και του δόθηκε η ευκαιρία να το αποφύγει.
Αυτή η αυτοθυσία σφραγίζει με τον πιο αυθεντικό τρόπο την ουσιαστική-πραγματική σχέση δασκάλου-μαθητή.
*τ. σχολικός σύμβουλος Π.Ε.
