Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε την Ιστορία, απαιτείται χρόνος πολύς και μελέτη! Χρειάζεται ακόμη να ανατρέξουμε στις πηγές, στην ανεύρεση… κι άλλων πηγών… “διαφορετικών” και τελικά, ίσως μέσα από αυτή τη μελέτη να οδηγηθούμε σε κάποιο συμπέρασμα “ασφαλές” που θα μπορούσαμε με στοιχεία να υποστηρίξουμε! Τέτοιες “πηγές” και μάλιστα ασφαλείς μπορούν να θεωρηθούν και οι καταγεγραμμένες δηλώσεις, έγγραφα, κ.λπ.. …Σήμερα θα ταξιδέψουμε τέσσερις δεκαετίες πίσω, στο 1974, μία από τις ιστορικές χρονιές αυτού του τόπου! Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η πολιτική κατάσταση τότε στην Ελλάδα μετά την “αποκατάσταση της Δημοκρατίας” στις 24 Ιουλίου, ήταν «ασταθής, εύθραυστη και επικίνδυνη» όπως σημείωνε ο ναύαρχος Αραπάκης, ένας από τους στρατιωτικούς είχε συμμετάσχει μαζί με πολιτικούς σε σύσκεψη στην οποία συμφωνήθηκε να αναλάβει την πρωθυπουργία της χώρας ο Κωνσταντίνος Καραμανλής! Σε αυτό το πλαίσιο της ασταθούς κατάστασης αλλά και της “σταδιακής και ουσιαστικής αποκατάστασης της δημοκρατίας”, από τις 24 Ιουλίου και μετά αλλά και τον Σεπτέμβριο εντονότερα, παρακολουθούμε κινήσεις από πολιτικούς και κόμματα και παρατάξεις, αποφάσεις για επανακυκλοφορίες εφημερίδων, ενώ ανάμεσα σε αυτά εντάσσεται και η “Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη” όπως είναι γνωστή η ιδρυτική διακήρυξη του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος που παρουσίασε ο Ανδρέας Παπανδρέου σε αίθουσα του ξενοδοχείου King’s Palace.
Το εβδομαδιαίο περιοδικό “ΕΠΙΚΑΙΡΑ” που κυκλοφόρησε λίγες ημέρες μετά, στη στήλη του “ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ”, αναφέρεται στην κίνηση αυτή του Α. Παπανδρέου επικεντρώνοντας αρχικά στα όσα ο Α.Π. ζητούσε (με τη διακήρυξη) για να εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις και «να δικαιωθή ο αγώνας του Λαού κατά της Δικτατορίας». Ζητούσε λοιπόν: «α) Τιμωρία των ενόχων και των βασανιστών της χουντικής επταετίας και των υπευθύνων της προδοσίας της Κύπρου. β) Πλήρη αποκατάσταση των θυμάτων της δικτατορίας. γ) Αμεση ακύρωση όλων των ανελεύθερων και καταπιεστικών εκτάκτων μέτρων της χούντικής επταετίας καθώς και των παράνομων νομοθετημάτων των προδικατορικών κυβερνήσεων. δ) Εξασφάλιση της ελευθερίας επιστροφής των πολιτικών προσφύγων στην πατρίδα. ε) Εξυγίανση όλου του κρατικού μηχανισμού. στ) Εξάλειψη του παρακράτους και του κομματικού κράτους. ζ) Αμεση ένταξη των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας στην υπηρεσία του Εθνους και του Λαού και υποβολή τους σε αποτελεσματικό, πλήρη και συνεχή έλεγχο από την νόμιμα εκλεγμένη πολιτική ηγεσία». Αξίζει να σημειώσουμε ότι η ιστορία των πρώτων χρόνων της Μεταπολίτευσης είναι πολύ χρήσιμο να την μελετήσει κάποιος -ιδιαίτερα στις μέρες μας- που δεν γνωρίζει ή ακόμη κι εκείνος που τα έζησε αλλά τα έχει ξεχάσει! Στη φωτ. «πριν τη διακήρυξη πολύωρες συζητήσεις του Α. Παπανδρέου με νεολαίους στον κήπο του Καστριού» γράφει η λεζάντα από αφιέρωμα της εφ. “Νέα” του 2004.
