Ο Διονύσης Σαββόπουλος γιορτάζει 50 χρόνια μουσικής διαδρομής και τραγουδάει στη Θεσσαλονίκη, την πόλη όπου γεννήθηκε, την πόλη που, όπως αναφέρει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, σώζουν δύο πράγματα: «Το λείψανο του Αγίου Δημητρίου και η θάλασσα». Θλίβεται για τη διαχρονικότητα των στίχων του, στους οποίους αποτυπώνεται ότι, ως λαός επιλέξαμε τη “φτηνιάρικη” πλευρά μας. Αν και αισιόδοξος, πιστεύει ότι η κατάσταση στην Ελλάδα έχει φτάσει σε οριακό σημείο.
Στα πενήντα χρόνια της καλλιτεχνικής του πορείας, εκείνο που τον κράτησε δημιουργικό και γεμάτο έμπνευση ήταν «η χαζομάρα» του. Ενώ εκείνο που κράτησε δυνατή τη σχέση του με την αγαπημένη του σύζυγο Άσπα, ήταν η γενναιοδωρία και η ευγένεια, εκτός από την αγάπη…
Ακούγοντας τα τραγούδια σας κάποιοι στίχοι έρχονται και “κάθονται” βαριά στα αφτιά μου: «Σ’ αυτόν τον κόσμο όσοι αγαπάνε τρώνε βρώμικο ψωμί», «αιτήσεις για τη Γερμανία» – «Δεν υπάρχει ελπίς στην Ελλάδα ζεις»… Δεν νομίζετε ότι έχουν μια θλιβερή διαχρονικότητα, αφού καταφέρνουν να είναι ακόμη τόσο επίκαιροι;
Όταν μου λένε «Μεγάλε! Σαν να το έγραψες σήμερα!» ως καλλιτέχνης κολακεύομαι, αλλά ως πολίτης νιώθω απαίσια. Θα προτιμούσα να είχαν προχωρήσει λιγάκι τα πράγματα και να είχαν ξεπεραστεί τα τραγουδάκια…
Έχοντας στην πλάτη σας αρκετές δεκαετίες “συνειδητοποιημένης” και “πολιτικοποιημένης” παρουσίας ως άνθρωπος της Τέχνης, πώς βλέπετε την κατάσταση στην Ελλάδα; Είναι η κατάσταση που δεν αλλάζει ή η ιστορία που ανακυκλώνεται;
Τι να σας πω… Η κατάσταση είναι… ό,τι βλέπετε βλέπω κι εγώ. Ο πολιτικός μας κόσμος περιστρέφεται γύρω από το μνημόνιο, λέγοντας ναι ή λέγοντας όχι. Αλλά πάντως, γύρω από το μνημόνιο. Δεν εξετάζουν ποια ήταν τα αίτια του μνημονίου: ο λαϊκισμός δηλαδή, το πελατειακό κράτος, ο συνδικαλισμός, όχι όλος, αλλά ο προνομιακός συνδικαλισμός. Ο λαϊκισμός σε αυτά τα πράγματα. Ποιος πολιτικός θα τα θέσει αυτά τα ζητήματα; Αλλά κι αν τα θέσει, θα τον ακούσει ο κόσμος; Φοβάμαι ότι θα τον ακούσουν πολύ λίγοι, γιατί μέσα μας έχουμε μια πλευρά αρχοντική και μια πλευρά φτηνιάρικη. Έτσι είναι η ζωή, έτσι είναι ο κόσμος. Λοιπόν, ο πολιτικός καλείται να ενσαρκώσει μία από τις δύο. Ο δικός μας πολιτικός κόσμος διάλεξε τη φτηνιάρικη. Κι εμείς ακολουθήσαμε, επειδή αυτό μας βόλευε. Είναι μια πάρα πολύ άσχημη κατάσταση, η οποία δεν προχωράει, αλλά δεν μπορεί και να παραμείνει έτσι. Φοβάμαι ότι μια μέρα θα ξυπνήσουμε και θα συμβαίνει κάτι αδιανόητο. Εγώ είμαι άνθρωπος αισιόδοξος και εύχομαι και ελπίζω ότι θα καταφέρουμε να προχωρήσουμε ομαλά. Όμως οι πιθανότητες γι’ αυτό είναι λίγες. Πάντως, σήμερα, “η βενζίνη έχει χυθεί στο πάτωμα”. Να, αυτή είναι η κατάσταση.
Πιστεύετε, δηλαδή, ότι θα συμβεί κάτι ακραίο που θα ανατρέψει την κατάσταση; Μπορούμε εμείς να κάνουμε κάτι;
Ή θα κάνουμε κάτι ή θα μας κάνουν κάτι. Εγώ δεν είμαι μάντης, δεν ξέρω να σας πω τι θα γίνει. Φοβάμαι όμως ότι επειδή δεν μπορεί να συνεχίσει αυτό επ’ άπειρον, θα ξυπνήσουμε μια μέρα και θα συμβαίνει κάτι τρελό.
Στη μουσική σας διαδρομή -συμπληρώνετε 50 χρόνια- οι ρόλοι σας είναι πάμπολλοι. Στιχουργός, τραγουδοποιός, συνθέτης, σκηνοθέτης, ηθοποιός και σίγουρα κάτι θα παραλείπω… Ποιο, εκτιμάτε, ότι ήταν εκείνο το στοιχείο που κατάφερε να σας κρατήσει τόσο δημιουργικό και να διατηρεί την έμπνευσή σας;
Η χαζομάρα μου. Από μικρός χάσκω μπροστά στο θαύμα του κόσμου. Μένω με το στόμα ανοιχτό μπροστά σε αυτήν την υπέροχη εικόνα της ζωής που περνάει μπροστά από τα μάτια μας και φεύγει. Η ικανότητά μου να μένω κεχηνώς, η ικανότητά μου να θαυμάζω και ό,τι απέμεινε από αυτήν την ικανότητα. Εκεί οφείλω νομίζω ό,τι έκανα. Συν το ότι, κάποια στιγμή, όταν ο κόσμος με συμπάθησε γι’ αυτό το πράγμα, τότε άρχισα να εορτάζω καθημερινώς σχεδόν. Πολλοί μου λένε -δήθεν έξυπνοι αυτοί- «ήσουν κορόιδο σ’ εκείνη την περίπτωση», «σε πιάσαν κορόιδο στην άλλη» και επαγγελματικά πολλές φορές και πολιτικά πολλές φορές… Δεν μετανιώνω! Ας με πιάσανε κορόιδο. Ακολουθούσα το δρόμο της καρδιάς μου.
Επιλέξατε να “γιορτάσετε” την 50χρονη πορεία σας με τη συναυλία σας στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Λίγοι ίσως δεν γνωρίζουν ότι η Θεσσαλονίκη είναι η γενέτειρά σας. Ποια είναι η γνώμη σας για τη σημερινή εικόνα της πόλης;
Η Θεσσαλονίκη είναι υπέροχη. Όσο και να αλλάξει. Έχει αλλάξει βέβαια, αλλά είναι υπέροχη. Καταρχήν, το κέντρο της είναι κατά 80% έτσι όπως ήταν όταν ζούσα εδώ. Από εκεί και πέρα, τριγύρω συνήθως, δυσκολεύομαι να γνωρίσω τα μέρη… Κατά βάθος, όμως, είναι το ίδιο… Νομίζω σας το έλεγα τις προάλλες, ότι περπατούσα μια φορά στην οδό Ζάννα, το δρομάκι όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα. Ασφαλτοστρωμένο πια, γιατί κάποτε δεν ήταν. Ήταν ένας ανώμαλος δρομάκος. Περπατούσα λοιπόν και το πόδι μου ξαφνικά έκανε σαν από κάτω να ‘ταν μια λακκούβα και μετά ένα υψωματάκι. Υπήρχαν αυτά τα πράγματα αλλά κάτω από την άσφαλτο… Όμως το πόδι θυμότανε… γιατί είχε διατρέξει αυτό το δρομάκι εκατομμύρια φορές… ως παιδί και ως έφηβος. […]
Είναι καλό αυτό ή κακό;
Είναι καλό. Είναι πολύ γλυκό. Τη Θεσσαλονίκη τη σώζουνε δύο πράγματα. Το ένα είναι το λείψανο του Αγίου Δημητρίου. Το άλλο είναι η θάλασσα. Η θάλασσα είναι το όριό της. Δηλαδή ό,τι αυθαιρεσία και ανωμαλία να γίνεται είναι “μέχρι εδώ” παρακάτω δεν πάει!
Ένα κεφάλαιο κλείνει με τη συμπλήρωση 50 ετών -έστω σε συμβολικό επίπεδο. Μια νέα σελίδα ανοίγει. Ποια είναι τα επόμενα βήματα που θα κάνετε; Τα σχέδιά σας;
Δεν έχω σχέδια και ποτέ μου δεν είχα, τουλάχιστον μακρόπνοα. Με παίρνανε τηλέφωνο από διάφορους χώρους, είτε από κέντρα είτε από θέατρα. Αν είχα κέφι ετοίμαζα κάτι και το έπαιζα. Το ίδιο γίνεται και τώρα. Υποθέτω κάπου θα παίξω, αλλά δεν είμαι και σίγουρος ακόμη για να σας πω…
Σας αρέσει να μη κάνετε σχέδια, είναι επιλογή δηλαδή ή απλώς έτσι τυχαίνει;
Όχι, έτσι είμαι.
Πιστεύετε σε αυτό που λένε ότι «όταν κάνουμε σχέδια, ο Θεός γελάει»;
Αυτό είναι αλήθεια που λέτε αλλά δεν ξέρω να σας πω το γιατί. Δεν είχα μέθοδο ποτέ μου και τέλος πάντων δεν τα πήγα και άσχημα, έστω και άνευ μεθόδου. Γιατί να αλλάξω τώρα στα γεράματα;
Και κλείνοντας: Το τραγούδι σας «Ο άνδρας κι η γυναίκα δεν είναι ίσοι», έτσι όπως εγώ το αντιλαμβάνομαι, είναι μια συγκλονιστική εξομολόγηση-ύμνος στη γυναίκα, θα τολμούσα να πω. Όσο μεγαλώνω, τόσο πιο πολύ με συγκινεί. Δράττομαι της ευκαιρίας λοιπόν να σας ρωτήσω, κατά τη γνώμη σας, ποιο είναι το μυστικό για μια πετυχημένη σχέση; Άλλαξε ο τρόπος που αγαπάνε σήμερα οι άνθρωποι και δεν αντέχουν στη… διάρκεια;
Ποιο είναι το μυστικό; Εδώ συνήθως απαντάμε «η αγάπη». Βέβαια, αυτό είναι αυτονόητο. Νομίζω ότι η αγάπη, όμως, είναι μόνο το πλαίσιο. Είναι πολύ σημαντικό, είναι το σημαντικότερο αυτό το πλαίσιο. Στην καθημερινότητα όμως… Παρένθεση: Πήραμε το ταξί από το αεροδρόμιο για να μας φέρει στο ξενοδοχείο. Κάποια στιγμή μας πλεύρισε ένα άλλο ταξί. Ο οδηγός του λέει στον δικό μας: «Τι έγινε ρε Απόστολε, την πρόσκληση πότε θα μου τη δώσεις;». «”Α, ναι την πρόσκληση…» λέει και παίρνει την πρόσκληση και μου τη δίνει για να τη δώσω στον συνάδελφό του που ήρθε από την πλευρά μου. «Μεθαύριο παντρεύομαι κύριε Σαββόπουλε» μου λέει. «Τι λες; Να ζήσετε κ.λπ.». «Εσείς, αν επιτρέπετε, κύριε Σαββόπουλε, με την κυρία Άσπα… ποιο είναι το μυστικό; Γιατί είστε καιρό μαζί». «Ε», λέω, «50 χρόνια κοντεύουμε». Ποιο είναι το μυστικό; Του είπα, ότι είναι η αγάπη, η κατανόηση. Αυτό. Και είναι αλήθεια. Αλλά μετά το σκεφτόμουνα στη διαδρομή, ότι δεν αρκεί μόνο αυτό. Στην καθημερινότητα, τουλάχιστον, χρειάζεται ευγένεια και γενναιοδωρία. Δεν μπορείτε να ζήσετε με έναν άλλον άνθρωπο συνεχώς, αν δεν έχετε μια γενναιοδωρία μέσα σας. Κι αν δεν έχετε ευγένεια. Δεν γίνεται. Όσο κι αν ταιριάζετε. Πάντα θα υπάρχουν διαφορές και δυσκολίες,και βαρεμάρες. Θα υπάρχουν, επίσης, στιγμές που μπορεί να είναι προσβλητικές… Λοιπόν, ήμουν τυχερός. Η Άσπα ήταν μαζί μου και πολύ γενναιόδωρη και πολύ ευγενής. Ελπίζω ότι θα είχα κι εγώ λίγη ευγένεια και λίγη γενναιοδωρία. Νομίζω αυτό είναι το μυστικό. Τόσο απλά, αλλά από ό,τι φαίνεται δεν το ακολουθούμε, όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία… Νομίζω ότι είναι απαραίτητο. Η γενναιοδωρία είναι απαραίτητη για να ζήσεις με έναν άλλον.
