Διαμάντια παντοτινά και από βιβλιογραφικά έντεχνα σπαράγματα σε συναρμογή

ΜΑΡαντΟΝΑ και ΜΠαντεΡΑ
Π.Μπούπα Ντιόπ μνήμη

Η ψευδαίσθηση των μονιμοτήτων
Η ροή της συνείδησης
Του ματιού στο κυκλικό ποτάμι
Το αδιάκοπο παιχνίδι των ενεργειών.
Πολύπλοκη και απλή διασταύρωση κυμάτων
Και ρευμάτων πλησιάζεις
Καταφθάνεις πάντοτε από παντού.
Σαν μια ανεξάντλητη δομή
Από δονούμενους ορόφους.
Από το ποίημα “Βισουντα μάγκα”

Του Μανόλη Πρατικάκη (1)

Γραφή συναρμογής έχει ως πρότυπο την Τέχνη του Ασανμπλάζ (2) συνδυάζω ετερόκλιτα θεματικά στοιχεία -προσωπικά φιλτραρισμένα- με αποσπάσματα (σπαράγματα) από βιβλία που αντέχουν στο χρόνο και τα συνδέω βιωματικά όπως ο κατασκευαστής τιάρας δένει τα διαμάντια και άλλους πολύτιμους λίθους με χρυσό και άλλα ευγενή μέταλλα που λειτουργούν ως μικρό συνδετικό υποστηρικτικό αντέρεισμα.

O πρωτοπόρος γλύπτης Κονσταντίν Μπρανκούζι (3) που ζούσε στο Παρίσι στις αρχές του 20ου αιώνα, σε ένα γράμμα του αναφέρει: «το χέρι μου βλέπει σε μια κυκλική αδιάκοπη δημιουργική κίνηση με το μάτι μου, συνθέτει ταυτόχρονα με το εργαλείο, μετά αφαιρεί».
Προεκτείνοντας το συλλογισμό του θα έλεγα, το πόδι του “μαέστρου” ποδοσφαιριστή βλέπει -το γήπεδο- με τη ματιά της αδιάκοπης κυκλικής ροής σε ακτίνα 20, 30, 40 μέτρων χωρίς να κοιτάζει την ατίθαση σφαιρική μπάλα, σε ένα συγχρονισμό σπάνιας χορογραφικής ομορφιάς, ευτυχώς ευανάγνωστης για τους πολλούς. Φαντάζει υπερρεαλιστικό αλλά ναι, το πόδι των μεγάλων ποδοσφαιριστών έβλεπε και βλέπει. Πούσκας, Εουσέμπιο, Γκαρίντσα, Μπεκενμπάουερ, Ματσόλα, Κρόιφ, Ζιντάν, Δομάζος, Κούδας, Τσιάρτας. Ποδόσφαιρο, το “αδιάκοπο παιχνίδι των (φαντεζί) ενεργειών» Μοναδικό σωματικά ανυπέρβλητο σε μονομαχίες -υπό όρους και κανονισμούς- αλλά απρόβλεπτο σε ποικιλία «πλησιάζεις καταφθάνεις πάντοτε παντού». Καμία εξουσία δε μπορεί να το υποσκελίσει, αφού το ίδιο αποτελεί μια «ανεξάντλητη δομή από δονούμενους ορόφους», αυτούς δηλαδή που κατοικούν, λαϊκοί άνθρωποι των μαζών, αλλά και υψηλόμισθοι τεχνοκράτες ή ακόμα και διανοούμενοι, καλλιτέχνες όπως ο Αλμπέρ Καμύ, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Εντουάρντο Γκαλεάνο… ο οποίος γράφει «πόσα θέατρα υπάρχουν μέσα στο μεγάλο θέατρο του ποδοσφαίρου; Πόσα σκηνικά στήνονται στο περίγραμμα του χλοοτάπητα;».

Δικαιολογημένα ο θάνατος του Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα έγινε πρώτο θέμα παγκοσμίως μετά τις 25/11 αφού ως λαϊκολατρεμένος ήρωας στο δημοφιλέστερο σπορ του κόσμου άσκησε απίστευτη επιρροή στους φιλάθλους στο τέλος του 20ου αιώνα γράφτηκαν και ακούστηκαν πολλά, αλλά τι τον συνδέει με τον σπουδαίο ηθοποιό Αντόνιο Μπαντέρας; Δεν ξέρω αν παρακολουθούσε ο ένας τα κατορθώματα του άλλου, το σίγουρο είναι ότι γεννήθηκαν και οι δυο το 1960, μιλούσαν την ίδια γλώσσα Ισπανικά και είχαν (ο ένας ευτυχώς εξακολουθεί να έχει) πολλούς θαυμαστές.

Ο Μπαντέρας (4) είχε την τύχη σε μια παραγωγή του 2018 σε σκηνοθεσία και σενάριο του Κεν Μίλερ, και συντελεστές εκτός τον ίδιο, την Κλεμάνς Ποεζί, Άλεξ Ριτσμ Σαμάνθα Κόλει κ.α., να υποδυθεί τον διασημότερο καλλιτέχνη του 20ου αιώνα, Πάμπλο Πικάσο. Τον ζωγράφο, γλύπτη που απογείωσε τη δημοφιλία της μοντέρνας Τέχνης (4) αλλά ταυτόχρονα και την πολλαπλή χλεύη των ανίδεων προς αυτήν. Οι πάντες, παγκοσμίως ήξεραν το όνομά του αλλά λίγοι ήταν εκείνοι που μπορούσαν να τεκμηριώσουν συνδυαστικά το έργο του με την πορεία της Τέχνης στον αιώνα αυτό. Την επαναστατική ενσωμάτωση των κινημάτων που όχι απλά υπηρέτησε αλλά πρωτοπόρησε: Μπλε και Ροζ περίοδος, Κυβισμός αναλυτικός και συνθετικός, Κλασικές συγγένειες, φιγουρατίφ εξπρεσιονισμός, στρατευμένη αντιπολεμική τέχνη, υπερρεαλιστική ενσωμάτωση -χωρίς να ταυτιστεί με το κίνημα αφαιρετική (όχι αφηρημένη) παραστατικότητα…
Ο Πικάσο άλλαζε γυναίκες – συντρόφους αλλά και συνοδοιπόρους, Μπρακ, Στάιν, Μοντιλιάνι, Απωλινέρ, Κοκτώ, Μπρετόν και άλλους αφού δεν άντεχε να είναι στάσιμος σε υφολογικές εντάξεις. Ναι, ήταν πρωτοπόρος ιντριγκάριζε τους μυημένους, θώπευε ως θρύλος τις μάζες. Αντίστοιχη σε τόσο διαφορετικό πεδίο απόδραση από το κοινότυπο έπραξε ο Μαραντόνα, θεοποιήθηκε, μισήθηκε, χλευάστηκε, καμία σχέση με την ισορροπημένη ιστορία του άλλου μύθου του ποδοσφαίρου, Πελέ. Αλλά για όλους ήταν ο σούπερ παίχτης που μάγευε τη μπάλα.

ΜΑΡΑΝΤΟΝΑ ΘΑΥΜΑ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗ

Θα μπορούσα να γράψω τις προσωπικές μου εικόνες από τη μαγεία που απολάμβανα βλέποντάς τον, δεν τον έβλεπα εξαρτημένο -ίσως γιατί ποτέ δεν πήρα ουσίες στη ζωή μου- αντιγράφω από «το ωραιότερο βιβλίο που έχει γραφτεί ποτέ για το άθλημα του ποδοσφαίρου, «το ποδόσφαιρο στη σκιά και το φως», ενός από τους σημαντικότερους συγγραφείς της Λατινικής Αμερικής, του περίφημου Εντουάρντο Γκαλεάνο (5)
«Έπαιξε, κέρδισε, κατούρησε, έχασε. Στις αναλύσεις ούρων εντοπίστηκε εφεδρίνη, και η καριέρα του Μαραντόνα τελείωσε άδοξα στο Μουντιάλ του ’94 (σ.σ. μετά τον αγώνα με την Εθνική μας). Η εφεδρίνη δεν θεωρείται απαγορευμένη διεγερτική ουσία στον επαγγελματικό αθλητισμό των Ηνωμένων Πολιτειών και πολλών άλλων χωρών, ωστόσο απαγορεύεται στους διεθνείς αγώνες. Υπήρξε έκπληξη και σκάνδαλο. Οι βροντές της ηθικής καταδίκης ξεκούφαναν τον κόσμο, παρότι ακούστηκαν και κάποιες φωνές συμπαράστασης -καλώς ή κακώς- προς το εκθρονισμένο ίνδαλμα. Και όχι μόνο στην πονεμένη κι εμβρόντητη Αργεντινή του, αλλά και σε μέρη τόσο μακρινά όπως το Μπαγκλαντές, όπου μια μεγάλη διαδήλωση βρυχήθηκε στους δρόμους εναντίον της FIFA, απαιτώντας την επιστροφή του έκπτωτου. Άλλωστε, εύκολα τον δικάζουν και τον καταδικάζουν, αλλά δεν είναι τόσο εύκολο να ξεχαστεί η αμαρτία του, που ήταν το ότι επί χρόνια ο Μαραντόνα υπήρξε ο καλύτερος, κι εκείνος που ύψωνε τη φωνή καταγγέλλοντας όσα η εξουσία απαιτεί να αποσιωπούνται…».
*Πάπα Μπούπα Ντιόπ, έγχρωμος ποδοσφαιριστής από τη Σενεγάλη, έπαιξε μπάλα στη Γαλλία και το 2019 πήρε το Κύπελο Ελλάδος με την ΑΕΚ το 2011 επί Χιμένεθ, πέθανε 29 Νοεμβρίου 2020

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Μανώλη Πρατικάκη ποιήματα 1970-1984 εκδόσεις Μεταίχμιο με πίνακα εξωφύλλου «Μister Egg 1970-79» λάδι σε καμβά του διακεκριμένου Έλληνα Antoine Mayo (Αντώνη Μαλλιαράκη)
2. Ασανμπλάζ, εικαστική διαδικασία σύμφωνα με την οποία το έργο τέχνης συντίθεται από ετερόκλιτά τρισδιάστατα αντικείμενα καλλιτέχνες που το υιοθέτησαν Πικάσο, Σβίτερς, Αρμάν αλλά και Καλούτσης, Κεσανλής Κανιάρης, το ασανμπλάζ είναι βασικός τρόπος της έκφρασης μου 35 χρόνια τώρα.
3. Τον Οκτώβριο του 2018 επισκεφθήκαμε με τη Ζωή το Παρίσι. Είχαμε την τύχη να δούμε μεταξύ άλλων έργα του Πικάσο από τη Μπλε και Ροζ περίοδο (είχε απίστευτη επισκεψιμότητα) και έκθεση με έργα των πρωτοπόρων του κυβισμού στο Μπομπιντού στην αυλή του οποίου είχαν εγκαταστήσει ολόκληρο το εργαστήρι του περίφημου Ρουμάνου γλύπτη Κονσταντίν Μπρανκούζι. (1876-1957)
4. Κάποιες από τις ταινίες του Μπαντέρας είναι «το δέρμα ,που κατοικώ», «συνέντευξη μ ένα βρυκόλακα», «Ντεσπεράντο» και πρόσφατα «πόνος και δόξα» που υποδύεται τον σκηνοθέτη Πέδρο Αλμοδοβάρ
5. Ο Ε.Γκαλεάνο, Μοντεβιδέο Ουρουγουάης 1940-2015 Έζησε στην Αργεντινή πρωτοστάτησε στην επανάσταση «της κατσαρόλας» ενάντιον στο Δ.Ν.Τ. αλλά και στην Ισπανία. Από τα βιβλία του η περίφημη τριλογία «μνήμη της φωτιάς», «Καθρέπτες» «κυνηγός ιστοριών», «Λέξεις ταξιδεύουν» όλα από τις εκδόσεις Πάπυρος σε μετάφραση της Ισμήνης Κανσή. Ο σπουδαίος λογοτέχνης θα μας ξανά απασχολήσει στη σελίδα.