Η μετανεωτερικότητα, με τη χαρακτηριστική έξαρση του ατομικισμού και την εξασθένηση της αλληλεγγύης του σεβασμού για τους άλλους, κατέληξε αντ’ αυτών να παρουσιάζει το πρόσωπο μιας κοινωνίας η οποία είχε οπισθοδρομήσει στην κατάσταση του νόμου της επιβίωσης του πιο επιτήδειου, ακολουθώντας την αποσύνδεση από την αρχή της κοινωνίας των πολιτών.
Σε μια μάχη επιβίωσης σαν να επρόκειτο για την τελευταία ευκαιρία της ζωής, με απουσία κάθε μελλοντικής προοπτικής… Για να τονίσει στο διάλογο ο CARLO BORDONI ότι η χαμένη κοινότητα των αξιών δημιούργησε την αχαλίνωτη ανάγκη του μεταμοντέρνου ατόμου να αναδειχθεί και να ικανοποιηθεί. Αλλά, και να αναδυθεί από την ανωνυμία στην οποία το βύθισε πρώτα η μαζικοποίηση και τώρα η μοναχικότητα της παγκόσμιας υπηκοότητας. Για να μεταβληθεί, μέσα από όλα αυτά τα δεδομένα σε φαινόμενο η μεταβολή των πάντων σε θέαμα… Φτάνοντας σήμερα να αναζητούμε νέους τρόπους κοινωνικού ελέγχου.
Παράλληλα στον διάλογο αυτό για την κρίση της Νεωτερικότητας, ο Zygmunt Bauman απαντώντας στην άποψη του Bordoni για το σημαντικό θέμα «της τελετής της διάβασης» από τον μοντερνισμό στον μεταμοντερνισμό είπε τα εξής ενδιαφέροντα: «όταν σκεπτόμαστε μια διάβαση» έχουμε κατά νου ένα τμήμα δρόμου ή ένα διάστημα χρόνου που οδηγεί από ένα «εδώ» σε ένα «εκεί».
Όπως όμως γνωρίζουμε για τους μεταμοντερνιστές, το «εκεί» ήταν άγνωστο καθόσον το θεωρούσαν ως κάτι άνευ νοήματος και ανάξιο προσοχής. Για να τελειώσει η ως τώρα επιρροή του μεταμοντερνισμού και εμείς να έχουμε οδηγηθεί σε μια ΠΑΡΟΥΣΑ μακράς διάρκειας, μεσοβασιλεία. Με μας καθώς και δραματική σειρά γεγονότων που είναι δυνατόν να συμβούν.
Η Νεωτερικότητα τέλειωσε και η μετανεωτερικότητα που την αποκήρυξε τελειώνει και αυτή ως ανυπόστατη στο μακρότατο χρόνο της Ζωής της. Σε σχέση με τον τεράστιο χρόνο των 3-4 αιώνων που κυριάρχησε με την ψευδαισθητική αυτοβεβαιότητα της απόλυτης λογικοκρατικής κυριαρχίας της. Στη διάρκεια της οποίας, όπως αναλύθηκε στο προηγούμενο κείμενό μας, υπήρξαν τόσες σημαντικές ελπίδες, αλλά και τόσες εφιαλτικές απάνθρωπες φυσικές καταστροφής στο περιβάλλον, σε ανθρώπινες γνώσεις, σε ισοπεδώσεις πόλεων και σε εξαφανίσεις ανθρώπινης αλληλεγγύης και ανθρώπινων ελπίδων. Για να φθάσουμε σήμερα στην ερείπωση της Νεωτερικότητας και στην αποδόμηση της Μετανεωτερικότητας.
ΖΟΥΜΕ ΣΕ ΟΛΙΣΤΙΚΟ ΕΦΙΑΛΤΗ
Για να ζούμε τώρα σ’ έναν ολιστικό εφιάλτη που τον ζει ο λαός μας, αλλά που οι σκιές και απειλές του συνέχουν, περίπου, όλους τους λαούς στον κόσμο, ακόμα και των ισχυρότερων χωρών. Γιατί κάθε χώρα κυρίαρχη η επικυρίαρχη και κάθε χώρα κυριαρχούμενη αντιμετωπίζουν με τα δικά τους δεδομένα τις βαριές σκιές του εφιάλτη της σύγχρονης βαρύτατης κρίσης. Τόσο στην οικονομία, όσο και σε κάθε θεσμική και κοινωνική έκφραση και λειτουργία του σημερινού παντεχνολογικού εκμεταλλευτικού ολοκληρωτικού πολιτισμού. Αυτόν, που διαμορφώνει εδώ και χρόνια στους λαούς και στη χώρα μας και το λαό μας το δράμα μιας συνεχούς απόγνωσης χθες-σήμερα-αύριο, παρά το πλήθος των παραπλανητικών υποσχέσεων για ευδαίμονα λύτρωση από αυτόν.
Αυτή την οδυνηρή πραγματικότητα στο Διεθνή, αλλά γιατί όχι, και στον Ελληνικό, Πολιτικό, Οικονομικό και κοινωνικό πολιτισμό, γενικότερα δε στον παραγωγικό φορέα έχει κυριαρχήσει η σύγχυση, η αβεβαιότητα, η παραπλάνηση και κατ’ ακολουθία ο φόβος και ο τρόμος για την σκληρή αβεβαιότητα του σήμερα και του αύριο. Για να έχει απλωθεί, ιδιαίτερα στη χώρα μας, ένας πανικός με λαϊκές αγωνίες τρομοκρατουμένων πολιτών, που δεν ξέρουμε τι θα συμβεί, τι θα μείνει τι θα χαθεί και τι θα κερδηθεί μέσα στα πλαίσια της εξαρθρωμένης μετανεωτερικότητας που διανύουμε μέσα από χρόνους και τόπους γεμάτους ερείπια, χαλάσματα και τρομοκρατισμούς σε κάθε στιγμή και σε κάθε βήμα.
Χωρίς όμως ο λαός μας και οι άλλοι λαοί στο κρίσιμο χείλος ενός γκρεμού που βρίσκονται να μπορεί να διαγνώσει τις σκοτεινές πλευρές των συμβαινόντων γύρω μας. Μέσα σε μια κατάσταση την οποία δημιούργησαν ιδεολογίες, παραιδεολογίες και μετα-ιδεολογίες τρόμου, υπερεκμετάλλευσης και αντιανθρωπισμού.
Σ’ αυτή την πραγματικότητα συνέβαλαν καταστροφικά η διαδικασία της Νεωτερικότητας της κρίσης και της μετανεωτερικότητας της κατάκρισης.
ΚΑΙΝΟΤΟΜΟ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ
Ο Karlo Bordoni ανοίγοντας τον διάλογο για τη διανυόμενη μετανεωτερικότητα την εξαφανίζει από την πρώτη πρόταση που αρθρώνει, λέγοντας: «Η μετανεωτερική περίοδος, αν εξετάσουμε το θέμα πιο προσεκτικά, δεν υπάρχει πλέον.
Πρόκειται για μια ονομασία που δόθηκε στη σύντομη ιστορική περίοδο ανάμεσα στη δεκαετία του 1970 και το τέλος του 20ου αιώνα, σε μια χαοτική περίοδο κατά την οποία όλες οι προηγούμενες αξίες και βεβαιότητες της νεωτερικότητας τέθηκαν υπό αμφισβήτηση. Τότε, η Μετανεωτερικότητα έμοιαζε να είναι το πιο καινοτόμο εγχείρημα που προέκυψε από τη νεωτερικότητα, ΣΩΟ, χωρίς να χάσει τα πλεονεκτήματά του. Περιβαλλόμενο από μια λαμπερή αύρα για να προκαλέσει ενθουσιασμό και ψευδαισθήσεις. Για να εισβάλλει στην τέχνη, να χαράξει δρόμους στη φιλοσοφία, να αποκαλύψει το εύθραυστο των ιδεολογιών και να αφήσει γυμνό το άτομο. Έτσι, το μεταμοντέρνο ήταν συχνά παρανοημένο και παραμορφωτικά παρουσιασμένο ή παρερμηνευμένο.
Για να εξαπλωθεί σε κάθε πλευρά της ζωής. Και να καταλήξει, όμως, σε φυσικό θάνατο με την έλευση της τρίτης χιλιετίας. Γιατί, το μεταμοντέρνο, όπως όλες «οι τελετές διάβασης», υπηρέτησε το σκοπό του μεταφέροντας μας σε ένα ΑΝΟΝΟΜΑΣΤΟ» ακόμη μέλλον. Μέσα στις μετανεωτερικές του αβεβαιότητες, με την έλλειψη αξιών που το χαρακτηρίζουν μέσα στο κενό που αναμένεται να το γεμίσει ή νέα ηθική (κατά τη γνώμη μας της απέραντης ανηθικότητας, με την ευρεία της έννοια). Με τον άνθρωπο να είναι ολοένα και περισσότερο αιχμαλωτισμένος και στην τεχνολογία που αγκαλιάζει τα πάντα ενώ ο άνθρωπος παραμένει ολοένα και περισσότερο ΜΟΝΟΣ, παρά τις διαδικτυακές του επικοινωνίες και φιλίες.
Ο μεταμοντερνισμός συνεχίζει ο Bordoni εμφανίστηκε αρχικά στις Η.Π.Α. (1960-1970) ως ένα νεωτεριστικό κίνημα στην αρχιτεκτονική για να τελειώσει η μοντέρνα αρχιτεκτονική το 1977, για να περάσει στην μεταμοντέρνα της μορφή, που πλησιάζει καμιά φορά στο ΚΙΤΣ. Όμως, ο Αρχιτεκτονικός μεταμοντερνισμός ξεκινώντας από την αρχιτεκτονική διαπέρασε όλους τους τομείς της κοινωνίας. Για να είναι διαποτισμένα «από-μεταμοντερνισμό», όχι μόνο ο πολιτιστικός τομέας, αλλά η οικονομία, η κοινωνική συμπεριφορά, τα πάντα, με τη διάδοση της μεταμοντέρνας ιδέας. Κάνοντας μια σημαντική ανάλυση για όλη αυτή τη μεταμοντέρνα τελετή διάβασης αλλά και περιπέτειας (ο Gordoni) τελειώνει, με τα εξής: «Η μετανεωτερικότητα είναι το αποκορύφωμα της κρίσεως της Νεωτερικότητας, όπου σήμερα αναζητούμε το ξεκίνημα από την αρχή για να αποκατασταθεί ο κοινωνικός έλεγχος που χάθηκε με την κρίση της Νεωτερικότητας».
Απαντώντας από τη δική του πλευρά ο BAUMAN ανέλυσε και αναίρεσε τη θέση του BORDONI , κρίνοντας, παράλληλα, την κρίση της Νεωτερικότητας κατά τον 19ο και 20ο αιώνα. Δύο κρίσιμες δεκαετίες κατά τις οποίες οι μεταμοντέρνοι συρμοί διαμέσου μιμητισμού και μεταβολών στην πνευματική στάση, διαχέονταν σε ολοένα ευρύτερες περιοχές της ανθρώπινης σκέψης και πρακτικής ως μια «τελετή της διάβασης». Για να πει ό,τι: «Για το θέμα της τελετής της διάβασης» υπάρχει ένα ζήτημα. Ο Victor Juruet ο οποίος επεξεργάστηκε αυτό τον όρο που τον δανείστηκε από την ομότιτλη μελέτη του Arnad Gemmeb (1909) υποστήριζε πως δε υπάρχει άμεση στιγμιαία διάβαση από μια μορφή ζωής ή από μια κοινωνικά καθορισμένη ταυτότητα στην επόμενη.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΓΥΜΝΟΤΗΤΑ
Τονίζοντας ακόμα ότι μια μορφή ή ταυτότητα στην κοινωνικά ρυθμισμένη διαδρομή της ζωής ακολουθεί μιαν άλλη, κατά κανόνα είναι, και ίσως πρέπει να είναι (ώστε να αναγνωρίζεται η διάβαση) – ΧΩΡΙΣΜΕΝΗ μεταξύ τους από μια ενδιάμεση περίοδο μιας, ας πούμε «κοινωνικής γυμνότητας». Όπου, κατά την διάρκειά της τα άτομα απογυμνώνονται από τα εξαρτήματα του προηγουμένου, εγκαταλελειμμένου τώρα, ρόλου τους, εφοδιασμένα με νέα εξαρτήματα που αντιστοιχούν στη θέση και στο ρόλο που πρέπει ν’αναλάβουν να παίξουν. Ωστόσο χρησιμοποιώντας τις «τελετές διάβασης» στην ατομική διαδρομή της ζωής, ως αλληγορία, μπορούμε να συλλάβουμε νοερά το διάλλειμα ανάμεσα σε δύο διαρκείς κοινωνικές διευθετήσεις ως μια εκδοχή διάλυσης των παλιών υλικών και πνευματικών δομών πριν να σχεδιαστούν και να μπουν στη θέση μας οι νέες δομές.
Προσωπικά προτιμώ να ονομάζω αυτή την «ενδιάμεση» περίοδο της κοινωνικοπολιτικής ιστορίας «ΜΕΣΟ-ΒΑΣΙΛΕΙΑ». Με τον εκσυγχρονισμένο από την Keith Rester, αυτή η έννοια να δηλώνει μια εποχή όπου παλιοί τρόποι δεν λειτουργούν πια σωστά, ενώ οι καινούργιοι και, πιο αποτελεσματικοί, δεν είναι ακόμη διαθέσιμοι.
ΑΠΟ ΕΝΑ “ΕΔΩ” Σ’ ΕΝΑ “ΕΚΕΙ”
Για να πει στο συνομιλητή του και τα εξής: «Όταν σκεπτόμαστε μια διάβαση» έχουμε κατά νου ένα τμήμα δρόμου ή ένα διάστημα χρόνου που οδηγεί από ένα «εδώ» σ’ ένα «εκεί» όπως, όμως γνωρίζετε αγαπητέ CARLO για τους «μεταμοντερνιστές» το «εκεί» ήταν άγνωστο καθόσον το θεωρούσαν ως κάτι ανευ νοήματος και ανάξιο προσοχής. Λίγο-πολύ όμως τα περισσότερα αν όχι όλα τα ενδιαφέροντα των μενταμοντερνιστών καλλιτεχνών επικεντρώνονταν σε «κατεδαφιστικές», αποδομητικές και γενικά σε καταστροφικές, ασχολίες, μέσα στο σήμα κατατεθέν της ρευστής νεωτερικότητας. Πλεονέκτημα για τους κυβερνώντες και μειονέκτημα για τους κυβερνωμένους. Για να είναι στην πραγματικότητα η νέα στρατηγική της κυριαρχίας. Περισσότερο από την κανονιστική επιβολή, την πάνοππλη επίβλεψη και αστυνόμευση. Τώρα αυτό όπου κρατάει τους εξουσιαζόμενους σε κατάσταση δουλείας και ανημπόριας είναι η ικανότητα των εξουσιαστών να εξαφανίζουν την πραγματικότητα, όπως γίνεται χρόνια στη χώρα μας αλλά και ολόκληρο τον κόσμο.
Για να καταλήξει ο BAUMAN και να πει και τα εξής σημαντικά: «… Για την ώρα τουλάχιστον – κατάλοιπα του νεωτερικού επεισοδίου είναι τα εξής: Η δυσπιστία για κάθε τάξη, συγχρονική και διαχρονική, εξίσου. Η προσαρμοστική ευλυγισία και η καινοτομία. Πάνω από τη σταθερότητα και τη συνέχεια «στην ιεραρχία των αξιών» μετά όμως ΥΠΟΔΗΛΩΝΟΥΝ ότι η παρούσα «Μεσοβασιλεία» θα διαρκέση μάλλον για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και ας θυμηθούμε πως ένα από τα πιο έντονα χαρακτηριστικά μιας περιόδου ΜΕΣΟΒΑΣΙΛΕΙΑΣ είναι πως τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα είναι δυνατόν να συμβούν. Η μακρά-σύντομη μετανεωτερικότητα που διαφάνηκε, έχει χαρακτηριστικό την ασταμάτητη κινητικότητα, χωρίς «τίποτα μακροπρόθεσμο» να είναι ο κανόνας του ρευστού νεωτερικού λόγου. Για να εκτοπισθούν όλες οι αξίες στο αφανές παρασκήνιο, με την έννοια της ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑΣ.
Το επόμενο τελευταίο κείμενο έχει τίτλο: «ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΡΝΗΣΗ»
