Πυραμιδικά βλέποντας κάποιος την αποτελεσματικότητα των σχεδίων διάσωσης από την οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 έως σήμερα, θα έλεγε καταρχάς, ότι αυτή αντιμετωπίσθηκε αποτελεσματικότατα από τις Η.Π.Α. και από τις Ασιατικές χώρες απ’ ότι από την Ευρώπη.
Κατόπιν, ότι αντιμετωπίσθηκε αποτελεσματικότερα στο Βορρά απ’ ότι στο Νότο της Ε.Ε. και τελικώς, ότι αντιμετωπίσθηκε αποτελεσματικά στις υπόλοιπες χώρες του Νότου απ’ ότι στην Ελλάδα.
Η αυτογνωσία και η σωστή ανάλυση των αποτυχιών είναι προϋπόθεση για τις αναγκαίες αλλαγές που αφορούν και Ευρώπη και Ελλάδα στο επόμενο διάστημα.
Το περιβάλλον της κρίσης που βιώνουμε σήμερα στην Ε.Ε. πολύ επιγραμματικά οριοθετείται από τα εξής δεδομένα που αποτελούν την αφετηρία της δύσκολης διαπραγμάτευσης:
• Οι περίφημες αγορές (χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο) είναι πιο ισχυρές στην παγκόσμια οικονομία από την πολιτική εξουσία.
• Η Ευρωζώνη διαθέτει κοινό νόμισμα χωρίς κοινό κράτος. Η διαχείριση του νομίσματος γίνεται με κοινούς κανόνες που αποφασίζουν ομόφωνα 19 κυβερνήσεις.
• Οι 19 κυβερνήσεις εκφράζουν Λαούς και κρατικές δομές με διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης, διαφορετικές ιστορικές διαδρομές και διαφορετικά συγκριτικά πλεονεκτήματα και αδυναμίες.
• Οι 19 χώρες έχουν σχετική ισοτιμία καθώς η πιο ισχυρή απ’ αυτές -η Γερμανία- επαναλαμβάνει μέσω των ηγετών της την ιστορικά μεγάλη αδυναμία της που θα την ονόμαζα ως «απουσία συναισθηματικής νοημοσύνης στη διπλωματία» (δηλαδή αδυναμία κατανόησης και σεβασμού του άλλου). Παρεμβαίνει όπως και παλαιότερα με εξοργιστικό τρόπο κουνώντας το δάχτυλο σε κυβερνήσεις και επιτιμώντας λαούς κάνοντας εξαιρετικά δύσκολη τη συνεννόηση. Οι κανόνες δεν αφορούν επιχειρηματικά deals, αφορούν πολίτες και λαούς με ατομικό και συλλογικό αίσθημα αξιοπρέπειας.
• Στην Ελλάδα εκλέγεται μια νέα κυβέρνηση με καθαρή εντολή αφενός να παραμείνει στην οικογένεια των 19 και αφετέρου να αλλάξει ή και να ανατρέψει τους μέχρι τώρα κανόνες. Στην προεκλογική περίοδο οι δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ ήταν απόλυτες, χωρίς να θέσει καμία προϋπόθεση για το αν αυτές γίνουν αποδεκτές ή όχι από τους εταίρους. Λογικά αυτό σημαίνει ότι ή παραμένει στην Ευρωζώνη αποδεχόμενη ένα κοινό πλαίσιο κανόνων ή είναι απολύτως ελεύθερη να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της έξω απ’ αυτήν.
• Οι κοινοί κανόνες της Ευρωζώνης, όπως κάθε πολιτικού συνόλου δεν είναι γραμμένοι στις πλάκες του Μωυσή. Η υπέρβασή τους ή η αλλαγή τους όπως συμβαίνει πάντα στην ιστορία της Ε.Ε. είναι θέμα διαπραγμάτευσης. Όταν τα δεδομένα αλλάζουν και οι κανόνες μπορούν να αλλάξουν υπό προϋποθέσεις.
• Η διαπραγμάτευση είναι μία εξαιρετικά σύνθετη και απαιτητική πολιτική διαδικασία που προϋποθέτει 5 “Σ”:
· Στόχο
· Σχέδιο
· Στρατηγική
· Συμμάχους στην Ευρώπη
· Συναίνεση στην Ελλάδα
Δεν είναι η στιγμή για κριτική για το πώς διαπραγματεύτηκε έως τώρα η Κυβέρνηση, αλλά φαίνεται ότι πορεύθηκε με σαφή στόχο, χωρίς όμως σχέδιο και εν τέλει χωρίς κανένα σύμμαχο, με πρωτοφανή βέβαια λαϊκή και κοινοβουλευτική συναίνεση.
Το θέμα μας όμως είναι να πετύχει η ελληνική κυβέρνηση γιατί αφορά στην Ελλάδα.
Το κυρίαρχο θέμα είναι να καταλήξουμε σε μία συμφωνία χωρίς όλες αυτές οι χιλιάδες των ανθρώπων και κυρίως των νέων που θέλουν την Ελλάδα ισότιμο εταίρο να αισθανθούν προσβεβλημένοι και ταπεινωμένοι. Η ευθύνη του Πρωθυπουργού, αν γίνει κάτι τέτοιο, θα είναι τεράστια και θα αφήσει μια εθνική πληγή που θα υπονομεύει διαρκώς τη σχέση μας με την Ευρώπη.
Για να μην γίνει αυτό, έστω και στο παραπέντε (ίσως, μάλιστα το παραπέντε να είναι η καλύτερη στιγμή), θα πρέπει:
Να γίνει σαφής ο στόχος που είναι η παραμονή στο ευρώ, αλλά και το ποσοστό ανάπτυξης που η ίδια στοχεύει.
Η Κυβέρνηση πρέπει να παρουσιάσει ένα συνολικό σχέδιο με δράσεις, χρονοδιαγράμματα και αριθμούς σε τρεις ενότητες:
ΚΑΙ για το χρέος που κακώς βγήκε από το τραπέζι.
ΚΑΙ για τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν (εδώ πραγματικά δεν έχει καταλάβει κανείς τίποτα) και όχι να διατρανώνει άκριτα και χύδην τι θα αποσύρει ή τι θα αντιμεταρρυθμίσει.
ΚΑΙ να παρουσιάσει ένα σχέδιο για τις επενδύσεις που μας αναλογούν βάσει του σχεδίου Γιούνκερ που είναι μία πρώτη ευκαιρία ανάταξης.
Μια πρόταση άλλης στρατηγικής για την επίτευξη συμμαχιών θα ήταν να παρουσιάσει με πρόσωπα κύρους και στις 18 υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης το σχέδιο της προτού επιστρέψει στο τραπέζι του Eurogroup με Καταληκτική ημερομηνία την 28η Φεβρουαρίου.
Όσοι έχουν εμπειρία Ευρώπης ξέρουν καλά και πώς θα μιλήσουν και τι θα πουν σε κάθε πρωτεύουσα, που καθεμία έχει τα δικά της «αγκάθια».
Δεν υπάρχει κρίση στην ιστορία της Ε.Ε. που να οδήγησε σε ταπείνωση ή καταστροφή. Ο πολιτικά αποδεκτός συμβιβασμός αποτελεί συστατικό στοιχείο του Ευρωπαϊκού DNA που οδήγησε στην επιβίωσή της Ευρώπης.
Πιστεύω, ελπίζω και εύχομαι αυτό να επαναβεβαιωθεί γιατί ΠΡΕΠΕΙ και ΜΠΟΡΟΥΜΕ.
*Πρόεδρος του «Δικτύου» για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
