Η σημασία οι σύγχρονες κοινωνίες να γνωρίσουν το εβραϊκό ολοκαύτωμα, την πιο «μαύρη στιγμή στην ιστορία της ανθρωπότητας» αναδείχθηκε στην εκδήλωση “Αν όχι τώρα, πότε;” που πραγματοποιήθηκε χθες στο “Μ. Θεοδωράκης” στο παλιό λιμάνι σε ανάμνηση της Διεθνούς Ημέρας Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος.
Στην εκδήλωση έγιναν τοποθετήσεις και για τον αφανισμό της εβραϊκής κοινότητας της Κρήτης και ειδικά των Χανίων που είχε μια ιστορία αιώνων.
Στην εισήγηση του ο κ. Γιώργος Αντωνίου, επίκουρος καθηγητής της Έδρας Εβραϊκών Σπουδών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης εξήγησε τους όρους “ ολοκαύτωμα” και “γενοκτονία” και πως αυτοί καθιερώθηκαν μεταπολεμικά για να περιγράψουν τον αφανισμό των Εβραίων. Εξήγησε πως το εβραϊκό ολοκαύτωμα είχε μια σειρά από μοναδικά χαρακτηριστικά σε σύγκριση με άλλες πράξεις μαζικής βίας. «Ποτέ στο παρελθόν δεν είχε στοχοποιηθεί μια θρησκεία και ένας λαός σε τόσο μεγάλο γεωγραφικό εύρος, με τόσο συστηματικό τρόπο, με τόση ριζοσπαστική ανατροπή των ηθικών και κοινωνικών κανόνων. Ποτέ επίσης μέχρι τότε δεν είχε αναπτυχθεί μια τόσο απρόσωπη μορφή εξόντωσης, τεχνολογικά ευφυή και μοντέρνα. Επίσης η ρατσιστική ιδεολογία των ναζί επέβαλλε μερικές φορές και την “ανορθολογική” εξόντωση των Εβραίων για παράδειγμα την εποχή που το Γ ΄ Ράιχ αναζητεί εργάτες για τα εργοστάσια του προτιμάει να εξοντώνει τους Εβραίους παρά να τους εκμεταλλευτεί περισσότερο με όρους καταναγκαστικής εργασίας.»
Ξεχωριστή αναφορά έκανε στο ότι «η ρατσιστική πολιτική και η αντισημιτική ιδεολογία είχαν από δεκαετίες διαβρώσει τις Ευρωπαϊκές κοινωνίες και όχι μόνο τις Ευρωπαϊκές. Η ευγονική, ο μιλιταρισμός, ο εθνικισμός και ο ρατσισμός κάθε άλλο παρά ήταν εφευρέσεις της Γερμανικής κοινωνίας. Οι αξίες τους ήταν διάχυτες σε πολύ πιο ορθολογικές και σύγχρονες κοινωνίες. » Σημαντική ήταν και η ανάλυση του κ. Αντωνίου για την “αντίσταση των εβραίων” τονίζοντας πως «είναι ιστορικά λανθασμένη η άποψη ότι δεν αντιστάθηκαν» εξηγώντας ότι στην Ελλάδα ένας μεγάλος αριθμός του πολέμησε με την αντίσταση , κυρίως με το ΕΑΜ- ΕΛΑΣ. Μίλησε τέλος για την κλοπή της περιουσίας όσων εκτοπίστηκαν και το πως υποδέχθηκαν τους επιζώντες του ολοκαυτώματος όταν γύρισαν πίσω οι χριστιανοί Έλληνες αλλού με αδιαφορία, αλλού με χαρά και στήριξη.
Από τη μεριά του ο Jason Francisco, Αμερικανός καλλιτέχνης, συγγραφέας και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Emory παρουσίασε και ανάλυσε φωτογραφικό υλικό από την εξόντωση των εβραίων και έδωσε παραδείγματα καταστροφής εβραικών νεκροταφείων σε Πολωνία, Ουκρανία αλλά και Ελλάδα. Τέλος η Άρτεμις Αλκαλάη, καλλιτέχνης με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης έδειξε φωτογραφικό υλικό μέρος της εικαστικής της δουλειάς που έχει να κάνει με το ολοκαύτωμα.
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ
Στην τοποθέτηση του ο Γεν. Γραμματέας του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος, Βίκτωρ Ελιέζερ υπογράμμισε τη σημασία ανάλογων εκδηλώσεων αφού οι πολίτες «πρέπει να γνωρίζουν τι συνέβη τότε στην πιο σκοτεινή εποχή της ανθρωπότητας, όταν 6.000.000 άνθρωποι Εβραίοι, ανάμεσα τους και 65.000 Έλληνες Εβραίοι, χιλιάδες Ρομά και άλλοι διαφορετικοί άνθρωποι θανατώθηκαν φρικτά, με την πιο βιομηχανοποιημένη μέθοδο στο Άουσβιτς Μπιρκενάου, την Τρεμπλίνκα, το Νταχάου και στα άλλα στρατόπεδα. Οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι απλοί αριθμοί, είναι άνθρωποι με ονοματεπώνυμο. Κοιτάξτε δίπλα σας, δεν υπάρχει κανείς ζωντανός μάρτυρας του εκτοπισμού των Εβραίων από τα Χανιά». Ο κ. Ελιέζερ συμπλήρωσε επίσης πως οι εκδηλώσεις αυτές δείχνουν τι μπορεί να συμβεί ξανά στην ανθρωπότητα «αν η μνήμη σβήσει από τη λήθη, αν το μίσος επικρατήσεις ως ανεκτός κανόνας σε μια κοινωνία, γιατί το απόλυτο κακό δεν ξεκίνησε στο Άουσβιτς, ξεκίνησε από την ρητορική μίσους και κατέληξε στο Άουσβιτς».
Στον χαιρετισμό του ο αντιπεριφερειάρχης κ. Ν. Καλογερής τόνισε την ανάγκη της μετάδοσης της μνήμης στις επόμενες γενιές καθώς όπως είπε «τα διδάγματα της ιστορίας δεν τα κρατάμε για πολύ καιρό αν αναλογιστούμε τι γίνεται αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία μετά από δύο παγκόσμιο πολέμους».
Στη συνέχεια ο δήμαρχος Χανίων κ. Π. Σημανδηράκης μίλησε για την ιδιαίτερη σύνδεση των Χανίων με την εβραϊκή κοινότητα «που διαμόρφωσε, εμπλούτισε, καθόρισε το πολιτιστικό μας υπόβαθρο και την κοινωνική μας ταυτότητα». Ανακοίνωσε επίσης πως το επόμενο διάστημα θα υπάρχει σηματοδότηση του χώρου όπου υπήρχε το εβραϊκό νεκροταφείο στα Χανιά (στη Ν. Χώρα) ώστε να το γνωρίζουν οι νεότερες γενιές. Το συντονισμό της εκδήλωσης έκανε ο πρόεδρος του ΔΣ της συναγωγής “ Ετς Χαγίμ” και κοινωνική ανθρωπολόγος κ. Βασιλική Γιακουμάκη. Σημειώνει πως η 27η Ιανουαρίου έχει επιλεχθεί η παγκόσμια ημέρα εορτασμού της απελευθέρωσης από τα σοβιετικά στρατεύματα του μεγαλύτερου στρατόπεδου συγκέντρωσης κι εξόντωσης του ναζιστικού καθεστώτος, «Άουσβιτς-Μπίρκεναου». Σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη οι εκδηλώσεις έγιναν τότε στην επαρχία μια εβδομάδα αργότερα.
