» Νέα έρευνα στα Χανιά από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο
“Μόνιμος κάτοικος” Χανίων φαίνεται πως έχει γίνει το ασιατικό κουνούπι τίγρης, το οποίο έκανε την εμφάνιση του το 2014 και από τότε, όχι μόνο δεν λέει να μας εγκαταλείψει αλλά αυξάνεται και πληθύνεται. Αυτό προκύπτει από τη νέα διαδικτυακή έρευνα για τις επιπτώσεις του ασιατικού κουνουπιού στα Χανιά που εκπονεί το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο σε συνεργασία με τα “Χανιώτικα νέα”.
Για την έρευνα στην οποία οι Χανιώτες μπορούν να συμμετέχουν διαδικτυακά μέσα από την ιστοσελίδα των “Χανιώτικων νέων” ή απευθείας στο (https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSew2oDyoUlGRpGgixO0oWQHHNTTIddCGG7rCZr3iRcbHOtG2w/viewform), μιλά στα “Χ.ν.” ο εντομολόγος δρ Αντώνης Μιχαηλάκης, τακτικός ερευνητής στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο. Η έρευνα απαντά στο γιατί βρισκόμαστε στο Νοέμβριο και έχουμε ακόμη κουνούπια, ποιος ο ρόλος της κλιματικής αλλαγής και ποιες ενέργειες απαιτούνται από την πολιτεία αλλά και τους πολίτες για την καταπολέμηση αυτού του… απρόσκλητου επισκέπτη.
Η ΕΡΕΥΝΑ
Για τον σκοπό της διαδικτυακής έρευνας που βρίσκεται σε εξέλιξη μέσα από την ιστοσελίδα των “Χ.ν.”, ο κ. Μιχαηλάκης, εξηγεί: «Το κουνούπι τίγρης υπάρχει στα Χανιά από το 2014. Είναι ένα νέο είδος που έχει έρθει στην Ελλάδα και γενικότερα στην Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες και έχει αλλάξει όσα είχαμε συνηθίσει καθώς πρόκειται για έναν… πρωινό τύπο κουνουπιού, κάτι που έχει επιφέρει μεγάλη αναστάτωση, ειδικά όσον αφορά την ενόχληση και την ποιότητα ζωής. […]
Όταν πρωτοεμφανίστηκε στα Χανιά, το Μπενάκειο Ινστιτούτο σε συνεργασία με την Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας Χανίων, είχαμε ξεκινήσει μια εντομολογική έρευνα για να δούμε πως θα εξελιχθεί το φαινόμενο τοπικά. Όλα τα έντομα όταν πρώτο- εισέρχονται σε ένα περιβάλλον, προσαρμόζονται κι έπειτα πολλαπλασιάζονται. Το εντυπωσιακό που διαπιστώσαμε ήταν ότι το έντομο πολύ γρήγορα προσαρμόστηκε στις νέες συνθήκες και έκανε και μεγάλους πληθυσμούς εντόμων. Οπότε θέλαμε να δούμε εάν οι κάτοικοι το είχαν αντιληφθεί. Το 2016 πραγματοποιήθηκε και πάλι μια διαδικτυακή έρευνα σε συνεργασία με τα “Χανιώτικα νέα” όπου καταγράφηκε η πρώτη εντύπωση του πληθυσμού που ήρθε σε επαφή με το συγκεκριμένο κουνούπι και του δημιουργούσε προβλήματα. Είχε ενδιαφέρον να δούμε πως θα αλλάξει αυτή η συνύπαρξη σε βάθος χρόνου. Μετά από τέσσερα χρόνια επανερχόμαστε με τις ίδιες ερωτήσεις αλλά και κάποιες αλλά και κάποιες επιπλέον που έχουν προκύψει στο πέρασμα των χρόνων για να συγκρίνουμε τα αποτελέσματα και να δούμε πώς έχει αντιληφθεί ο κόσμος αυτό το φαινόμενο. Γιατί το κουνούπι τίγρης είναι πια… ένας μόνιμος κάτοικος των Χανίων».
Ένας από τους στόχους της έρευνας, σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλάκη είναι « να ετοιμάσουμε μεθόδους που θα εκπαιδεύσουν και τον πολίτη. Γιατί άθελα μας, παράγουμε το κουνούπι μέσα στον χώρο μας. Το κουνούπι τίγρης είναι ένα υδρόβιο έντομο, θέλει το νερό. Άρα όπου υπάρχουν κουνούπια, υπάρχει και νερό. Όμως όπου υπάρχει νερό, δεν σημαίνει ότι υπάρχουν και κουνούπια. Αυτήν την ισορροπία, ψάχνουμε πάντα. Άρα εάν ο καθένας φροντίσει σε πρώτη φάση στον χώρο του να μην έχει μικρές εστίες νερού ώστε να πολλαπλασιάζονται κουνούπια, αυτό αμέσως αμέσως βοηθάει αρκετά. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι ο δήμος, η περιφέρεια, οι κρατικοί φορείς που έχουν την ευθύνη της καταπολέμησης των κουνουπιών δεν θα κάνουν το δικό τους έργο που είναι σε μεγάλες εστίες νερού όπως είναι τα ποτάμια π.χ στην περίπτωση των Χανίων ο ποταμός Κλαδισός, τα φρεάτια και όπου αλλού πρέπει να γίνονται εφαρμογές».
ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ
Μια από τις παραμέτρους που τίθενται στη διαδικτυακή έρευνα είναι η λήψη μέτρων προστασίας για μείωση του κινδύνου εκδήλωσης κάποιας ασθένειας σχετικής με τα κουνούπια. Όπως εξηγεί ο κ. Μιχαηλάκης: «Τα λιμνάζοντα ύδατα μας προβληματίζουν πολύ και ειδικά τα πλημμυρικά φαινόμενα στην Κρήτη, ιδίως σε μήνες όπως αυτοί που διανύουμε, που θυμίζουν λίγο τροπικό κλίμα. Και επειδή το κλίμα αυτό είναι τροπικό, παρατηρούμε να δίνει κατά περιόδους μεγάλους πληθυσμούς κουνουπιών. Κι αυτό είναι ανησυχητικό. Διότι στο πίσω μέρος του μυαλού των επιστημόνων που ασχολούνται με το κουνούπι τίγρης είναι και οι ασθένειες που μπορούν να μεταδώσουνε. Να ξεκαθαρίσουμε ότι το κουνούπι τίγρης όπως και κανένα κουνούπι δεν έχει σχέση με τον κορωνοιό, δεν μεταδίδει το συγκεκριμένο ιό. Τα κουνούπια έχουν τις δικές τους ασθένειες που μεταδίδουν όπως ο ιός του Δυτικού Νείλου, η ελονοσία, ο δάγκειος πυρετός κ.α Γι΄αυτό θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι με τα κουνούπια. Το κουνούπι τίγρης δεν μεταδίδει το ιό του Δυτικού Νείλου και δεν υπάρχουν ασθένειες που να μας ανησυχούν. Παρόλα αυτά παίρνουμε τα μέτρα μας για να είμαστε στο στάδιο της πρόληψης και όχι της καταστολής. Αυτός είναι ο μεγάλος μας στόχος. Τα τελευταία χρόνια η Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας Χανίων κάνει μια μεγάλη προσπάθεια στην καταπολέμηση των κουνουπιών. Μάλιστα φέτος εφαρμόζεται στα Χανιά, στην Χαλέπα, το πρόγραμμα «πόρτα πόρτα» στο πλαίσιο καταπολέμησης των κουνουπιών. Θέλουμε όμως να δούμε τι λέει και ο πολίτης, εάν οι προσπάθειες έχουν φέρει αποτελέσματα».
Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Ποιος όμως ο ρόλος της κλιματικής αλλαγής στην επιδείνωση του φαινομένου; Όπως αναφέρει μεταξύ άλλων ο κ. Μιχαηλάκης: «Θα πρέπει να κατανοήσουμε όλοι, ότι το κουνούπι δεν είναι ένα καλοκαιρινό πρόβλημα. Γι΄ αυτό πάντα επισημαίνουμε στις Περιφέρεις και τους Δήμους ότι η διαχείριση κουνουπιών δεν είναι μόνο για κάποιους μήνες το χρόνο. Είναι όλο το χρόνο. Γιατί τα κουνούπια δραστηριοποιούνται σε μεγάλες περιόδους πλέον. Η έρευνα δείχνει ότι στην Κρήτη οι συνθήκες είναι ευνοϊκές και τα κουνούπια δεν είναι δραστήρια μόνο έναν με δύο μήνες το χρόνο, που σημαίνει ότι έχουμε κουνούπια σχεδόν όλο το χρόνο. […]
Τα κουνούπια όταν αντιληφθούν από την θερμοκρασία ότι έρχεται ο Χειμώνας ή το κουνούπι τίγρης αντιληφθεί την αναλογία του φωτός μέρας και νύχτας, τότε αμέσως μπαίνουν σε μια διαδικασία να προστατευθούν. Στην περίπτωση του κουνουπιού τίγρης, τα αυγά που θα γεννηθούν μετά τα τέλη Οκτώβρη- Νοέμβρη έχουμε παρατηρήσει δεν θα εκκολαφθούν μέχρι να ‘ρθει η επόμενη Άνοιξη, γιατί έχουν αντιληφθεί ότι μπαίνουμε σε διαδικασία Χειμώνα. Άλλα κουνούπια προστατεύονται σε χώρους όπως υπόγεια, πίσω από λέβητες, ψυγεία. Όταν λοιπόν εκεί που θα προστατευθούν θα βρουν ένα κλίμα πολύ ευνοϊκό, τότε θα συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται. Κάποτε ο Χειμώνας είχε χαμηλές θερμοκρασίες, όμως σήμερα οι θερμοκρασίες δεν πέφτουν κάτω από 10 βαθμούς, άρα τα έντομα και τα κουνούπια μπορούν να παραμείνουν δραστήρια. Όλοι αυτοί οι παράγοντες έχουν αλλάξει τα δεδομένα και καταντάμε να κάνουμε Χριστούγεννα με τα… κουνούπια. Το ερωτηματολόγιο στόχο έχει να επισημάνει ότι οι ενέργειες της πολιτείας πρέπει να είναι όλο το χρόνο όσον αφορά την καταπολέμηση των κουνουπιών αλλά και η εκπαίδευση του κόσμου πρέπει να είναι διαρκής».
Να σημειωθεί πως τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου θα αναρτηθούν στο επόμενο χρονικό διάστημα στα “Χανιώτικα Νέα” και στην ιστοσελίδα του προγράμματος LIFE CONOPS.
