“Φρένο” στην αποστολή στη Ρωσία του αρχείου του ρωσικού Προξενείου, που βρίσκεται στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης, έβαλε η κινητοποίηση του Συλλόγου “Φίλοι του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης”. Ο υπουργός Παιδείας Ανδρέας Λοβέρδος, που στις 14 Οκτωβρίου ζητούσε την άμεση μεταφορά του αρχείου προκειμένου να παραδοθεί στις ρωσικές Αρχές, ορίζοντας μάλιστα ως ημερομηνία μεταφοράς την Τρίτη 21 Οκτωβρίου, τελικά δέχτηκε να μην προχωρήσει άμεσα η μεταφορά.
Στο διάστημα αυτό θα γίνει προσπάθεια από τους τοπικούς φορείς προκειμένου να αρθεί οριστικά η απόφαση να δοθούν τα πρωτότυπα αρχεία στη Ρωσία, αλλά να ψηφιοποιηθούν και να δοθούν τα αντίγραφα.
Σημειώνεται ότι το αίτημα των Ρώσων να πάρουν τα αρχεία του Προξενείου είχε αναδειχθεί πριν από έναν χρόνο από τα “Χ.Ν.”. Εκτοτε όμως, με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Εξωτερικών, η υπόθεση προχώρησε. Οι Ρώσοι δέχθηκαν να επιστρέψουν στην Εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης το αρχείο της που είχε κλαπεί από τους Γερμανούς και οι Ρώσοι το πήραν από το Βερολίνο μετά την κατάληψή του, αλλά ως αντάλλαγμα ζήτησαν το αρχείο του ρωσικού Προξενείου.
Σημειώνεται ότι όλες οι γνωμοδοτήσεις των Γενικών Αρχείων Κράτους προς τις εκάστοτε ηγεσίες του Υπουργείου Παιδείας ήταν να μην δοθούν τα πρωτότυπα αρχεία, αλλά τα φωτοτυπημένα.
«Διαφωνούμε να παραδοθεί το αρχείο που είχε παραχωρήσει στο Ιστορικό Αρχείο ο πρόξενος της Ρωσίας το 1924. Θεωρήσαμε σωστό να ενημερώσουμε τους φορείς του τόπου για την απομάκρυνση αυτού του σημαντικού αρχείου που υποβαθμίζει τον ρόλο του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης. Στο αρχείο βρίσκονται έγγραφα από το 1860 μέχρι το 1919. Μια ιστορική περίοδο που έλαβαν χώρα δραματικά γεγονότα, επαναστατικά κινήματα που οδήγησαν στην αυτονομία της Κρήτης και στη συνέχεια στην ένωση με την Ελλάδα. Καταλαβαίνουμε ότι αυτό το αρχείο πρέπει να παραμείνει στην Κρήτη», τόνισε στα “Χ.Ν.” ο κ. Γιάννης Πλατσιδάκης, πρόεδρος του Συλλόγου “Φίλοι του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης”.
Οπως εξηγεί ο κ. Πλατσιδάκης «τα τελευταία 20 χρόνια η Ρωσία διεκδικεί αυτό το αρχείο. Νομικά δεν είναι σωστό γιατί το αρχείο παραχωρήθηκε οικειοθελώς, δεν αποτελεί ούτε προϊόν κλοπής ούτε λάφυρο πολέμου. Μάθαμε ότι έγινε μια συμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων της Ελλάδας και της Ρωσίας να γίνει ανταλλαγή του αρχείου της Εβραϊκής κοινότητας Θεσσαλονίκης, το οποίο ζητούν χρόνια, με το αρχείο του Προξενείου. Ομως αυτό είναι λάφυρο πολέμου και σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις η ρωσική κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να το παραδώσει χωρίς να ζητήσει ανταλλάγματα. Το άδικο στην περίπτωση τη δική μας είναι ότι πάει να γίνει ανταλλαγή των δύο αρχείων, ενώ είναι διαφορετικές περιπτώσεις. Το αρχείο του Προξενείου παραδόθηκε οικειοθελώς με πρωτόκολλο παραλαβής! Ζητάμε από τον υπουργό να δώσει χρόνο ώστε να ολοκληρώσει το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης την ψηφιοποίηση του συγκεκριμένου υλικού και στη συνέχεια να παραδοθούν στους Ρώσους το ψηφιακό αντίγραφο και όχι το αυθεντικό. Ο υπουργός ενέκρινε να υπάρξει μια παράταση, επέμεινε όμως να παραδοθεί το πρωτότυπο. Εχουμε τα νομικά επιχειρήματα να υποστηρίξουμε τη θέση μας. Πιστεύω ότι ο υπουργός θα δεχθεί τις θέσεις μας και θα επιδιώξουμε και μια συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών τον κ. Βενιζέλο, το Υπουργείου του οποίου συζήτησε με τους Ρώσους».
ΤΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΣΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ
Στο έγγραφό τους προς τον υπουργό Α. Λοβέρδο, ο πρόεδρος των Φίλων Γιάννης Πλατσιδάκης και ο γ.γ. Γιάννης Παπαδημητράκης σημειώνουν πως «μετά λύπης μας ενημερωθήκαμε ότι επίκειται η απομάκρυνση του αρχείου του ρωσικού αυτοκρατορικού Προξενείου, το οποίο αποτελεί ένα σημαντικότατο τμήμα του συνόλου των πολύτιμων περιεχομένων του περίφημου και μοναδικού Γ.Α.Κ. – Ιστορικού Αρχείου Κρήτης που εδρεύει στα Χανιά μας από το 1920. Ηδη θα γνωρίζετε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια τιτάνια προσπάθεια ψηφιοποίησης όλου του πολύτιμου αρχείου του Γ.Α.Κ. – Ιστορικού Αρχείου Κρήτης σε συνεργασία με πανεπιστημιακά Ιδρύματα και λοιπούς Φορείς του τόπου. Μεταξύ αυτού του υλικού που βρίσκεται σε εξέλιξη η ψηφιοποίησή του είναι και το συγκεκριμένο αρχείο, ενώ ο χρόνος ολοκλήρωσης της διαδικασίας αυτής δεν πρόκειται να ξεπεράσει τους 2 – 3 μήνες». Ο Σύλλογος Φίλων του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης στην επιστολή του «ζητά διακαώς και παρακαλεί να δοθεί στο Ι.Α.Κ. ο υπερπολύτιμος αυτός χρόνος ολοκλήρωσης της ψηφιοποίησης, ώστε να προσφερθεί στη ρωσική Κρατική Υπηρεσία Αρχείων ψηφιακό αντίγραφο του σχετικού αρχείου, ενώ παράλληλα εκφράζουμε την πλήρη αντίθεσή μας ως προς την απόφαση αυτή κάθε αυτή, δεδομένου ότι οι αρμόδιες Αρχειακές Υπηρεσίες, στις οποίες ανήκει το αρχείο, ουδέποτε συμμετείχαν σε διαπραγματεύσεις για την απομάκρυνση και παράδοσή του σε άσχετους με τα Γ.Α.Κ. φορείς, αλλά και διότι τυχόν απομάκρυνση του πρωτότυπου αρχείου θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου για παρόμοιες διεκδικήσεις και από άλλους ενδιαφερόμενους που θα οδηγήσουν μαθηματικά στην υποβάθμιση του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης, του κοσμήματος αυτού που φιλοξενεί η πόλη μας και η Κρήτη ολόκληρη. Σκοπός άλλωστε του Γ.Α.Κ. – Ιστορικού Αρχείου Κρήτης από την ίδρυσή του ήταν και παραμένει η διαφύλαξη κάθε σημαντικού πρωτότυπου ιστορικού ντοκουμέντου που του εμπιστεύονται Ελληνες ή ξένοι δωρητές (πρόσωπα ή Φορείς), ώστε να αποτελούν στο διηνεκές πολύτιμα στοιχεία για κάθε μελετητή της ένδοξης ιστορίας του τόπου μας. Εν αναμονή περαιτέρω ενεργειών σας, ευελπιστούμε ότι θα τύχουμε της θετικής ανταπόκρισής σας για την παραμονή των πρωτότυπων αρχείων στην Κρήτη και θα σας έχουμε αρωγό στην προσπάθεια του Συλλόγου μας για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του Γ.Α.Κ. – Ιστορικού Αρχείου Κρήτης».
