Η αυτονομία στη μάθηση καλλιεργείται και ενδυναμώνεται με προσωπικά και ομαδικά βιώματα
Benson P. (1997)
Η πρόβα διδασκαλίας εξ αποστάσεως είναι αποκαλυπτική. Αναδεικνύονται οι αυτοτελείς μαθητές, οι σοβαρές αδυναμίες του συστήματος σε διεθνές επίπεδο και οι ανικανοποίητες ανάγκες μιας σημαντικής μερίδας μαθητών.
Οι σπουδές “εξ αποστάσεως” ήταν γεγονός πριν 50 χρόνια, τότε Πανεπιστήμια στις ΗΠΑ και στην Μεγάλη Βρετανία χορηγούσαν αναγνωρισμένα διπλώματα στους πρωτοπόρους.
Σήμερα η Τεχνολογία παρέχει την επίφαση ότι η διδασκαλία εξ αποστάσεως καλύπτει τις ανάγκες όλων των μαθητών.
Στο σημείωμα επιχειρώ να ανιχνεύσω διαφορές ανάμεσα στην εξ αποστάσεως διδασκαλία και στην δια ζώσης χρησιμοποιώντας μια αυθεντική εργασία.
Ελπίζω δε να οριοθετήσω τα οφέλη της διά ζώσης διδασκαλίας.
Σύγχρονες Επιδημίες – Βιολογία Β Γυμνασίου
Η παρακάτω εργασία δόθηκε την περασμένη εβδομάδα σε ιδιωτικό σχολείο της Αθήνας.
Σκοπός: Συλλογή πληροφοριών σχετικά με τη σύγχρονη επιδημική/πανδημική νόσο COVID-19. Θα πρέπει να αποθηκεύσεις ηλεκτρονικά τα δεδομένα σου ώστε να τα χρησιμοποιήσεις στις τελικές εξετάσεις.
Χρησιμοποίησε τις προτεινόμενες πηγές ώστε να απαντήσεις στα ερωτήματα:
1. Ποιος μικροοργανισμός προκαλεί την νόσο COVID-19; Αναζήτησε το όνομά του και μια φωτογραφία του από μικροσκόπιο. Διευκρίνισε σε ποια κατηγορία μικροοργανισμών ανήκει (ιοί, βακτήρια, πρωτόζωα, μύκητες)
2. Με ποιόν τρόπο ή τρόπους μεταδίδεται η νόσος;
3. Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;
4. Υπάρχει θεραπεία στις μέρες μας;
5. Ποια τα ατομικά προληπτικά μέτρα για την αποφυγή της συγκεκριμένης νόσου; Υπάρχει εμβόλιο;
6. Ποια είναι η πορεία της νόσου στην Ελλάδα από την ανίχνευση του πρώτου κρούσματος; (ημερομηνίες, αριθμός κρουσμάτων και θανάτων).
7. Ποια είναι τα μέτρα που έχει λάβει/λαμβάνει η ελληνική πολιτεία ώστε να προστατευτεί η υγεία και η ζωή των πολιτών; (συγκεκριμένα μέτρα με ημερομηνίες).
Πηγές
• www.eody.gov.gr (η ιστοσελίδα του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας)
• www.ecdc.europa.eu (η ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου νοσημάτων)
• www.who.int (η ιστοσελίδα του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας)
• coronavirus live stream (η ιστοσελίδα που χρησιμοποιεί ο ΕΟΔΥ για την καθημερινή παρακολούθηση της νόσου)
• Coronavirus resource center of Johns Hopkins University (συλλογή υλικού για την νόσο και παγκόσμιος χάρτης εξάπλωσης)
• https://www.civilprotection.gr/el/ Υπηρεσία πολιτικής Προστασίας
Εξ αποστάσεως διδασκαλία/μάθηση
Ορισμένες μορφές της εξ αποστάσεως διδασκαλίας είναι ίδιες με τις σπουδές διά αλληλογραφίας της δεκαετίας ’60. Τότε, στην καλύτερη περίπτωση η κάθε ταχυδρομική αποστολή μιας εργασίας και η επιστροφή της διορθωμένη διαρκούσε ένα 15νθήμερο. Κάποτε τα εγχειρίδια δεν έφταναν ποτέ στον προορισμό τους. Θυμάμαι σ’ ένα λιμάνι της Ερυθράς από ένα σχισμένο ταχυδρομικό σάκο έπεσε ένα σχετικό εγχειρίδιο στο κατάστρωμα του πλοίου, που δεν έφθασε ποτέ στον παραλήπτη του.
Σήμερα τα e-mails μηδένισαν το χρόνο αποστολής και λήψης μιας εργασίας. Η Τεχνολογία skype-viber-zoom φέρνει διδάσκοντα και μαθητή πρόσωπο με πρόσωπο, με παρόντα κάποια στοιχεία μη γλωσσικής επικοινωνίας.
Όμως, η Τεχνολογία πάσχει επειδή ακριβώς είναι τεχνολογία. Η καλή θέληση του δασκάλου υποχωρεί σε διακοπές ρεύματος, βλάβες, μη συμβατότητα στοιχείων, χαμηλές ταχύτητες διαδικτύου. Ολα αυτά είναι προβλήματα που είχαμε και στα Χανιά.
Στην περίπτωση της παραπάνω εργασίας ο μαθητής μας είχε ελευθερία χρόνου, του έλλειπε όμως η διά ζώσης αλληλεπίδραση της ομάδας τη στιγμή της ανάθεσης της. Το ερώτημα είναι “Η αυτοτέλειά του είναι άραγε επαρκής για να κάνει την εργασία του;”.
Η διά ζώσης διδασκαλία/μάθηση
Η διδασκαλία στην αίθουσα ενός σχολείου υπερτερεί, όταν τηρούνται ο παρακάτω ελάχιστες συνθήκες:
1. O αριθμός των μαθητών δεν ξεπερνά τους 20. Υπάρχει σχετική έρευνα για την αρνητική συμπεριφορά της ομάδας όταν τα μέλη της ξεπερνούν αυτό τον αριθμό.
2. Αποφεύγονται αναίτιες διακοπές και παρεμβολές όταν ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει στοιχεία της νέας γνώσης. Αυτές εμποδίζουν την καταγραφή της αφού υπέρ-φορτώνουν τη μνήμη εργασίας όλων των μαθητών.
3. Οι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν και αξιοποιούν τα μαθησιακά προφίλ των μαθητών τους, έτσι μεγιστοποιούν τα οφέλη τους.
Αν θεωρήσουμε ότι η παραπάνω εργασία στο μάθημα της Βιολογίας είχε ανατεθεί σε 4-5 τετραμελείς ομάδες μαθητών θα είχαμε μια πλήρη αξιοποίηση των ωφελειών των θεωριών του κοινωνικού εποικοδομισμού (social constructivism), της λύσης ενός προβλήματος (problem based learning) και της κοινωνικής αυτενέργειας (social agency) των μαθητών.
Συμπερασματικά
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο για τον πειθαρχημένο αυτοτελή έφηβο ή ενήλικα δια βίου μαθητή.
Στερεί όμως από όλους τους άλλους μαθητές την ευκαιρία…
• Να παρατηρήσουν και να αποκωδικοποιήσουν το γίγνεσθαι της ομάδας τους, δηλαδή πως συμπεριφέρονται και πως μαθαίνουν οι στρατηγικοί συμμαθητές τους.
• Να συμμετέχουν και να ασκηθούν στην παρουσίαση της νέας γνώσης σε περιορισμένο χρόνο, χρησιμοποιώντας και στοιχεία της επεισοδιακής τους μνήμης.
• Να αλληλεπιδράσουν στην ομάδα τους σε πραγματικό χρόνο, σημαντικό στοιχείο για την άσκηση όλων των υπό-συστημάτων της μνήμης τους.
• Να επιβραβευτούν δημόσια, λεκτικά ή μη, για την προσπάθεια τους.
• Να εμπλουτίσουν τις τράπεζες των λοιπών γνώσεων τους, στοιχείο απαραίτητο για την ανάπτυξη της μνήμης τους.
• Να συντηρήσουν το υποστηρικτικό τους δίκτυο στο χώρο εγγραμματισμού τους, με παιχνίδι, συζητήσεις και γέλιο.
Ο μαθητής μας έκανε μια ικανοποιητική εργασία στη Βιολογία στερήθηκε όμως όλα τα παραπάνω που τα είχε ανάγκη.
* Τα βιβλία του “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα”, “Γνωστική ανάπτυξη” διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία ΚΥΒΟΣ και LIBRAIRIE.
