Αντιγράφω αυτό τον επιτυχημένο τίτλο από το πρόγραμμα της εκδρομής του Συνδέσμου Πολιτικών Συνταξιούχων Ν. Χανίων που έγινε το Σαββατοκύριακο 17 και 18 Ιουνίου, που εξέδωσε το συνεργαζόμενο Τουριστικό Γραφείο Πλυμάκη.
H αναχώρηση έγινε, ως συνήθως, από την πλατεία Δημοτικής Αγοράς. Η διαδρομή από το Πλατάνι προ τα Ρεθεμνιώτικα. Η θάλασσα ήρεμη, καθρέφτης. Με τις τελευταίες βροχές η φύση οργιάζει. Οι πολύχρωμες πικροδάφνες με τα άσπρα, ροζ, κόκκινα άνθη τους και το φρέσκο κίτρινο των σπάρτων σε ξελογιάζουν. Το βλέμμα ξεκουράζεται και η ψυχή αναγαλιάζει.
Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Γιάννης Λουπάκης, μάς καλωσορίζει, με τα ευγενικά όπως πάντα λόγια του, ευχόμενος να περάσουμε καλά. Ο Γεν. Γραμματέας Στέφανος Χαλκιαδάκης, μάς πληροφορεί το πλήρες πρόγραμμα της πρώτης ημέρας.
Ανηφορίζοντας για το Σπήλι, το θυμάρι, η θρούμπα, το φασκόμηλο και η ρίγανη, μάς χαρίζουν αισιοδοξία, χαρά κι ελπίδα, αναδεικνύοντας την ομορφιά της ζωής. Πιο πάνω δρυγιάδες, πρίνοι, βελανιδιές, χαρουπιές, πλατάνια, μέχρι να φθάσουμε στο κεφαλοχώρι, έδρα του Μητροπολίτη Συβρίτου, Λάμπης και Σφακίων. Εκεί, μάς υποδέχονται πολύχρωμες σφάκες, τριανταφυλλιές και μυρωδάτες γαροφαλίνες, μέχρι την πλατεία με τις πέτρινες κρίνες όπου έτρεχε κρυστάλλινο νερό του Ψηλορείτη. Εδώ είναι η πρώτη μας στάση για καφέ. Ανεβαίνοντας τον ελικοειδή δρόμο, περνάμε όμορφα χωριά, αντικρίζουμε από μακριά να κρέμονται στις πλαγιές των υψωμάτων τα Σαχτούρια και οι Μέλαμπες, ενώ στους πρόποδες του Ψηλορείτη τον Φουρφουρά, μέχρι να κατηφορίσουμε στην Αγία Γαλήνη.
Τουριστικό μέρος, παλαιά και νεόκτιστα ξενοδοχεία, η θάλασσα γαλήνια, έχει στην αγκαλιά του απάνεμου λιμανιού της, βάρκες και ψαροκάικα. Στην κουβέντα που είχα με έναν ψαρά που νέταρε τα δίχτυα του, έμαθα πως το καΐκι του είναι ιταλικό και το έχει πάρει από το φίλο Κελαϊδή που είναι στο Καλάμι. “Δεν υπάρχει καλύτερο σκαρί”, λέει με περηφάνια.
Σε λίγη ώρα αναχωρούμε προς τον κάμπο της Μεσαράς. Ο άλλοτε σιτοβολώνας της Κρήτης -τα θερμοκήπια λιγοστά λόγω εποχής- έχει “ξετρουλιάξει” από περίπου 7-8 εκατομμύρια ελιές!! Έτσι με πληροφόρησε ο δικός μας γεωπόνος – ερευνητής Δρ Νίκος Μιχελάκης. Νότια, αφήναμε τα Μάταλα όπου γίνεται διεθνές φεστιβάλ χίπηδων. Στο βάθος τα Αστερούσια όρη με τον Χάρακα, τον Πύργο και τα άλλα μικρότερα χωριουδάκια, κρυμμένα τις σκιερές πλαγιές τους.
Ο Βασίλης Χαρωνίτης στη θέση του συνοδηγού, αρχίζει να ξετυλίγει το κουβάρι της ιστορίας, των θρύλων και των παραδόσεων της περιοχής. Να αναφέρει γεγονότα και εντυπώσεις από το καθιερωμένο παγκόσμιο συνέδριο του περασμένου φθινοπώρου, στο οποίο, κατόπιν προσκλήσεως, ήταν εισηγητής. Όλοι είχαμε “κρεμαστεί” από τα χείλη του! Τι διήγηση ήταν αυτή, λες και βρισκόταν ακόμη στην τάξη του και έκανε μάθημα στους μαθητές του….
Συμφωνήθηκε αντί της Φαιστού, που είχε προγραμματιστεί και επειδή οι περισσότεροι είχαμε ξαναπάει, να επισκεφθούμε την αρχαία Γόρτυνα. Αφού διασχίσαμε τα εμπορικά κέντρα της περιοχής Τυμπάκι και Μοίρες, φθάνουμε ανάμεσα από δέντρα και πρασινάδες, στην σημαντική αυτή Μινωική πόλη. Θαυμάσαμε τις καλοδιατηρημένες πλάκες με τη νομοθεσία της εποχής με βουστροφηδόν γραφή. Επιστρέφοντας για τον ανηφορικό δρόμο για το Ζαρό, ο Βασίλης θυμήθηκε τον τάφο ενός ήρωα της περιοχής κι άρχισε να λέει και να λέει ώρα, σαν να ήθελε να εκπληρώσει ένα εθνικό του χρέος. Ανεβαίνοντας για το Ζαρό, οι δρόμοι στενοί, Ι.Χ. παρκαρισμένα σε διάφορα σημεία, δεν χωρούσε να περάσει το πούλμαν και έπρεπε ο οδηγός να κάνει όπισθεν, να πάει “αναγυρίδα” από άλλο δρόμο, προσέχοντας όχι μόνο δεξιά κι αριστερά, μα και στην οροφή, μήπως χτυπήσει σε κανένα μπαλκόνι. Σε άλλη περίπτωση έχει κάμει 5-6χλμ., με αυτόν τον τρόπο.
Αυτός είναι ο καταπληκτικός οδηγός Νεκτάριος Κασελάκης, που κατά περίπτωση μάς έκανε και τον ξεναγό. Ο κάτω και πάνω Ζαρός είναι καταπράσινο κεφαλοχώρι, με τρεχούμενα νερά, πλατάνια, λουλουδισμένο και με αρκετά οπωροφόρα. Στην τεχνητή λίμνη πιο πάνω, βρίσκεται η πηγή Βότομος, το εκτροφείο πέστροφας και στο βάθος η Μονή του Αγίου Αντωνίου.
Στην επιστροφή μας, απολαύσαμε πλούσιο και νόστιμο γεύμα μέσα σε φιλική ατμόσφαιρα και συντροφικότητα. Παραδίπλα, σε καταπράσινο περίγυρο, το ξενοδοχείο όπου καταλύσαμε, όλα ενός ιδιοκτήτη. Το απογευματάκι επισκεφθήκαμε το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο και την περίφημη εκκλησία του χωριού Άι Γιώργη και Αγ. Δημητρίου.
Αγιογραφίες Πρωτοχριστιανικής τέχνης, τέμπλο καλυμμένο με φύλλα χρυσού, πολυέλαιοι μοναδικοί, όλα τέλεια.
– Παπά Λέανδρε -τον ρωτώ μετά από τόσα και τόσα που μας είπε- ασφαλώς θα έχετε θεολογική μόρφωση.
– Οχι, καμιά, απλά αγαπώ αυτό που κάνω και φροντίζω με ένθεο ζήλο την εκκλησία.
Τι ευχάριστη διαπίστωση! Στο πρωινό μας, την άλλη μέρα, ρωτώ αυτόν που μας σέρβιρε, ποιός είναι το αφεντικό.
– Εγώ, μου λέει.
– Συγχαρητήρια, δίδετε το καλό παράδειγμα, του απαντώ.
– Ο συγχωρεμένος ο πατέρας μου έλεγε: “Τα ξένα χέρια σε ξεκουράζουν μα δε σε γιατρεύουν”!
Σοφές κουβέντες. Είναι ο Νίκος Αλμπαντάκης.
Το πρόγραμμα της δεύτερης μέρας περιλαμβάνει επίσκεψη στο Χουδέτσι, όπου από το 1982 έχει το μουσικό εργαστήρι του ο Ιρλανδός τραγουδοποιός Ross Daly με τους 300 μαθητές από 36 χώρες, δυστυχώς όμως απουσίαζε.
Πληροφορίες, σχετικές, μού έδωσε ένας Σφακιανός Μανουσέλης. “Ο παππούς μου Σήφης, για να αναλώσει τους Τούρκους που τον κυνηγούσαν -όπως και πολλούς άλλους- ονομάστηκε Σηφάκης”.
Το μικρόφωνο που βρισκόταν διαρκώς σε λειτουργία με ανέκδοτα, επιλεγμένη κρητική μουσική κι ελαφριά νοσταλγικά τραγούδια, που σιγοτραγουδούσαμε σε χαρούμενη ατμόσφαιρα. Η Κλειώ -η γνωστή δραστήρια Πρόεδρος της Χορωδίας Χανίων- απαγγέλλει ένα ποίημα, λέγοντας: “Του ‘βαλα κι ένα σκοπουλάκι”, λέει γελώντας. Αρχίζει, λοιπόν, ένα περίτεχνο με γλυκά ανεβοκατεβάσματα υπέροχο μοναδικό τραγούδι! “Ούτε ο Μεντζελόπουλος δεν θα έκανε τέτοια σύνθεση”, της λέω.
Χειροκροτήματα κι επευφημίες… Είπε και το ανέκδοτο “Τι 30, τι 40, τι 50”, που με έκανε να θυμηθώ τη νιότη μου.
Η πορεία μας συνεχίζεται για τη Μυρτιά, τόπο καταγωγής του Νίκου Καζαντζάκη, όπου υπάρχει μουσείο του μεγάλου Κρητικού λογοτέχνη. Προσωπικά αντικείμενα, βίντεο και άλλα εκθέματα που σε εντυπωσιάζουν. Στο μικρόφωνο τώρα “ο γέρω Δάσκαλος” Βασίλης Ιγγλεζάκης, ακμαιότατος και υγιής στα 97 του χρόνια. Εξιστορεί, με φωνή ήρεμη και παραστατική, τη στρατιωτική του θητεία, από το 1946 μέχρι τις 25 Αυγούστου 1949 που μια νάρκη τον τραυμάτισε και βρέθηκε για 9 μήνες σε στρατιωτικά νοσοκομεία. Έφεδρος Ανθ/γός είχε επιλεγεί στην 52α Ανεξ/τητη Ταξιαρχία που πήγαινε σε κάθε επικίνδυνη αποστολή. Διηγείται με λεπτομέρεια και περηφάνια πώς κατάφερε με τους άνδρες του να καταλάβει τη μια από τις δυο κορφές, πριν την κύρια κορυφή του Γράμμου, όπου την υπερασπιζόταν ο καπετάν Γιώτης, ο Χαρίλαος Φλωράκης, συνετός και διαλλακτικός που συνέβαλλε αποφασιστικά στο τέλος του καταστρεπτικού εμφύλιου πολέμου.
Ο Βασίλης, παίρνει παράσημα και προάγεται επ’ ανδραγαθία σε Υπ/γό και Λοχ/γό. Γευματίσαμε στις Πάνω Αρχάνες και δεν αργήσαμε να πάρουμε το δρόμο της επιστροφής με μια στάση για καφέ στο Ρέθυμνο. Την ευθύνη των μενού των γευμάτων είχε -όπως πάντα- η πρόσχαρη και πάντα γελαστή αντιπρόεδρος Θάλεια Νικολακάκη – Μαυρεδάκη.
Ο Γιάννης Λουπάκης, αισθάνθηκε την υποχρέωση να ευχαριστήσει τον Βασίλη Ιγγλεζάκη, την πρεπιά της παρέας μας για τα όσα μας εξιστόρησε, τον Βασίλη Χαρωνίτη για την καταπληκτική αφήγησή του, τη σύζυγό του Κλειώ για τα τραγούδια της, την κυρία Σαπφώ Δουλγεράκη που μας ενημέρωσε για το χωριό της τον Ζαρό, κι έπειτα όλους εμάς. Εκ μέρους όλων των εκδρομέων, ευχαρίστησα τους προαναφερόμενους και ιδιαιτέρως τους συντελεστές -συμμετείχε και ο Ταμίας Γιώργος Νικολουδάκης, αυτής της όμορφης κι αξέχαστης εκδρομής.
