Δικαιώματα, υποχρεώσεις και ζωή

ΛΕΕΙ στον Πρόλογο του “Κοινωνικού Συμβολαίου” του ο Ρουσώ(*) πως «ο άνθρωπος γεννιέται ελεύθερος, αλλά παντού είναι σιδεροδέσμιος». Και σ’ αυτό δεν φταίει η ζωή η ίδια, αλλά οι συνάνθρωποί του με την απληστία, τη δίψα τους για εξουσία και εκμετάλλευση των δικαιωμάτων των άλλων.

ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ και οι υποχρεώσεις είναι ανθρώπινες επινοήσεις. Πιο παλιά ήταν εναρμονισμένα με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις. Δημιουργήθηκαν και είναι πάντα ατελή. Έτσι, αναστέλλονται ή καταργούνται (σε ανώμαλες πολιτικές ή οικονομικές περιόδους). Από την άλλη, αν υπάρχει μια σωστή δημοκρατία, τα δικαιώματα των πολιτών ανανεώνονται, εμπλουτίζονται. Σε έκτακτες μόνον περιπτώσεις (όπως τώρα με την πανδημία) καθηλώνονται, εξασθενούν προσωρινά. Δεν υπάρχει πολιτικό σύστημα που να ικανοποιεί πλήρως τα δικαιώματα των πολιτών, γι’ αυτό και υπάρχουν πάντα αγώνες για τη βελτίωσή τους.

ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ έχουν δημιουργηθεί για να ρυθμίζουν τις σχέσεις μας με τους άλλους και την πολιτεία, εφόσον θέλουμε να λέμε ότι ζούμε σε “κοινωνίες ανθρώπων”. Ανάλογες είναι και οι υποχρεώσεις, όπως και οι ελευθερίες μας. Κι αυτές απορρέουν από την έννοια της κοινωνικότητας και του αλληλοσεβασμού. Δικαίωμα του καθενός είναι να μη εμβολιαστεί, αλλά υποχρέωσή του είναι να σεβαστεί τη ζωή, τη δική του και των άλλων όταν υπάρχει πανδημία που κάνει θραύση. Προηγείται η ζωή, έπονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις.

ΕΧΟΝΤΑΣ μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, αυτό δεν σημαίνει ότι η πλειοψηφία έχει πάντα δίκαιο. Όμως, η μειοψηφία (οποιαδήποτε κι αν είναι αυτή) έχει την υποχρέωση να υπακούει στη βούληση της πλειοψηφίας. Να προσαρμόζεται, δηλαδή, στο κοινό συμφέρον. Στην περίπτωση μιας πανδημίας κατά την οποία διακυβεύεται το ύψιστο αγαθό που είναι η ζωή μπορεί ορισμένα δικαιώματα να περισταλούν, ενώ αντίθετα οι υποχρεώσεις μας απέναντι στους συνανθρώπους μας να αυξηθούν. Ιδεοληψίες, εντυπωσιασμοί, ψευδοεπιστημονικές θεωρίες και συνωμοσιολογίες δεν χωρούν.

Ο ΑΝΤΙΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ έχει βαθιές ρίζες στο χρόνο, και δεν ξεριζώνεται εύκολα. Ούτε με ευχολόγια, ούτε με βίαιες κινήσεις ή αψυχολόγητα “δωράκια”. Οφείλει η πολιτεία να πείσει τους αντίθετους προς τον εμβολιασμό πως όσο αφήνουμε χώρο στον ιό να μολύνει ανθρώπους, τόσο θα αυξάνεται κι ο κίνδυνος ικανότητάς του για ανοσολογική διαφυγή. Καλά τα δικαιώματα, όμως η κατάχρησή τους (όπως η άρνηση εμβολιασμού) είναι δυνατόν να στερήσει τη ζωή από πολλούς άλλους, ή και από τους ίδιους τους αρνητές! Ας το σκεφτούμε όλοι, πριν πουμε «στερνή μου γνώση».

ΑΝ, λοιπόν, μπροστά στον κίνδυνο του αφανισμού μας είχαμε να επιλέξουμε ανάμεσα στα τρία, δικαιώματα – υποχρεώσεις – ζωή, προσωπικά θα διαλέγαμε (όπως πιστεύω και οι περισσότεροι νουνεχείς πολίτες) το “μείζον εκ των τριών τούτων”, δηλαδή τη ΖΩΗ. Την οποία καλώς ή κακώς, στην περίπτωση του κορωνοϊού, διασφαλίζει μόνον ο εμβολιασμός.

*«L’homme est né libre et partout il est dans les fers» (Jean-Jacques ROUSSEAU(1712-1778), Du contrat social, Préambule (1762)