Ο ΠΟΛΕΜΟΣ
Η ανθρωπότητα δεν βιώνει για πρώτη φορά έναν πόλεμο, όπως εκείνον, που διεξάγεται σήμερα στην Ουκρανία, μετά την εισβολή της Ρωσίας, σ’ αυτήν. Στον πόλεμο αυτόν βιώνουμε όμως, για πρώτη φορά, κάτι άλλο. Βιώνουμε μια πρωτόγνωρα ισχυρή περιφερειακή ένταση, που εμποδίζει την προοπτική συμβιβασμού, για τον τερματισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων και την ειρήνη. Στην ουσία, εκείνο που έγινε είναι, να μετατραπεί η σύγκρουση από διμερής, σε πολυμερής, προσθέτοντας στις διαφορές Ρωσίας-Ουκρανίας και όλες εκείνες, που έχει η Δύση, με τη Ρωσία.
Όπως διαμορφώθηκε το γενικότερο γεωπολιτικό πλαίσιο, τα πράγματα δεν μπορούσαν να εξελιχθούν διαφορετικά. Επιτρέψαμε σε βάθος παρελθόντος χρόνου, να καλλιεργηθούν και να αναπτυχθούν επιλογές και πολιτικές, σαφώς προβληματικές, για την ειρηνική συνύπαρξη στην περιοχή.
Από τη μια μεριά αγνοήσαμε το μακροχρόνιο άγχος, που βίωνε η Ρωσία, με το να βλέπει, όλο και πιο κοντά στην πρωτεύουσά της, τους νατοϊκούς πυραύλους. Αγνοήσαμε, επίσης, και τη ματιά της Ρωσίας στην ‘’επιχείρηση΄΄της απεξάρτησή μας, από το φυσικό αέριό της.
Από την άλλη, ενισχύσαμε τα ‘’σκουντήματα’’ προς τους Ουκρανούς, στο να ακολουθήσουν την αντίστοιχη πορεία, όλων σχεδόν των λαών της Ανατολικής Ευρώπης. Όλων εκείνων, που ανήκαν προηγούμενα στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας και έγιναν μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το 1989.
Συνεπώς, οι εξελίξεις στην Ουκρανία, αποτελούν συνέχεια εκείνων των επιλογών μας, που οδήγησαν την ΕΕ, στη Μεγάλη Διεύρυνσή της, στις αρχές του αιώνα μας, προς τα ανατολικά.
ΜΙΑ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ
Εκείνη ακριβώς, η διεύρυνση της ΕΕ, που συζητήθηκε τότε έντονα, πρόσθεσε μια ακόμη αντιπαράθεση, στον εσωτερικό διάλογο της Ένωσης. Μια αντιπαράθεση, με περιεχόμενο, την προοπτική των σχέσεων ΕΕ/Ρωσίας, που εκφραζότανε σε μπλοκ, μεταξύ των παλαιών και των νέων μελών της Ένωσης. Αντιπαράθεση, σαφώς δογματική, από την πλευρά των εξ Ανατολών χωρών-μελών της.
Οι προηγούμενες αναφορές γίνονται, για να δείξουν το άκρως αρνητικό κλίμα των σχέσεων της Ρωσίας με τους τέως συμμάχους της, στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Κλίμα, που τελικά πέρασε στην ΕΕ και επικράτησε στις γενικότερες σχέσεις ΕΕ/Ρωσίας, ακυρώνοντας την Ostpolitik του Βίλλυ Μπράντ. Την πολιτική, δηλαδή, που υιοθετήθηκε και τηρήθηκε στην πορεία, απέναντι στη Ρωσία, από το σύνολο των κρατών-μελών της ΕΕ, έως τη Μεγάλη Διεύρυνσή της.
Έτσι, η σύγκρουση στην Ουκρανία, πήρε τη μορφή που βιώνουμε, σε υλοποίηση σχεδίων τρίτων και σε εξυπηρέτηση-με έξυπνο θα πω τρόπο-των συμφερόντων τους. Μορφή, που εμφανίζει σήμερα την ΕΕ, να ‘’συνεργεί’’ σε μια εμφανή πρόθεση της Ρωσίας. Την πρόθεσή της, να ανορθώσει τείχη στα δυτικά σύνορά της, κατά τα πρότυπα της εποχής του ψυχρού πολέμου, αναθεωρώντας τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της, συνολικά.
Τα τείχη, βέβαια, δεν σημαίνουν μόνον προστασία. Σημαίνουν ταυτόχρονα και απομόνωση. Απομόνωση, που σε κάθε περίπτωση κοστίζει προοπτικά, καθιστώντας το μέλλον της ευρύτερης περιοχής αβέβαιο και πολύπλευρα επικίνδυνο.
Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι τα τείχη αυτά δεν αφορούν άμεσα, στις άλλες περιοχές του πλανήτη-μη εξαιρουμένων των ΗΠΑ. Πρέπει επίσης, να τονίσουμε, ότι τα συγκεκριμένα τείχη, δεν αφορούν σε κόστος, ούτε καν την Ρωσία, όσο εμάς. Πρέπει, τέλος, να τονίσουμε ότι σε πλαίσιο κόστους-οφέλους, οι μόνοι που χάνουμε ανά τον κόσμο, είμαστε εμείς, σε αντίθεση με όλες τις άλλες μεγάλες και ανταγωνιστικές σ’ εμάς, (οικονομικά+), συσπειρώσεις του πλανήτη.
ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΟΥΜΕ;
Οι ρυθμοί και οι ταχύτητες-γενικά των εξελίξεων στην εποχή μας-και ειδικότερα στο πεδίο των μαχών στην Ουκρανία, μας αφαιρούν την πολυτέλεια του χρόνου, που απαιτούν η δημοκρατική μας ευαισθησία και οι λειτουργικές μας διαδικασίες. Θα πρέπει άμεσα να διακρίνουμε, να αναδείξουμε και να υπηρετήσουμε το κυρίαρχο· την αναγκαιότητα, δηλαδή, επιβίωσης της ΕΕ, με όρους και στο πλαίσιο που επέβαλαν μέχρι σήμερα τα κεκτημένα της-όποιας μορφής-και οι αξίες της.
Στην ουσία θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε και αυτό-το πράγματι σύνθετο πρόβλημα-όπως αντιμετωπίζουμε όλα τα μικρά και μεγάλα εσωτερικά μας προβλήματα. Δηλαδή, την παράβλεψη των αδιεξόδων, την ανάπτυξη διαλόγου και την αναζήτηση ενός δημιουργικού συμβιβασμού. Ενός δημιουργικού συμβιβασμού, χωρίς νέα τείχη, ενεργειακά εμπάργκο και απομονώσεις ένθεν, κακείθεν. Μπορούμε; Προλαβαίνουμε;
Η αγωνιζόμενη και μαρτυρική Ουκρανία δεν μπορεί να επιβιώσει σε μια Ευρώπη, παραγωγικά ακριβή. Δηλαδή σε μια Ευρώπη, ηττημένη οικονομικά και εκτός κούρσας του παγκόσμιου ανταγωνισμού, εξαιτίας του ενεργειακού.
ΑΓΩΝΑΣ ΑΝΤΟΧΗΣ
Υπάρχει, βέβαια και το πρόβλημα του Ρωσικού αναθεωρητισμού, όπως εκείνο του αναθεωρητισμού των Τούρκων. Προβλήματα, που δεν ξεχνάμε. Τα εντάσσουμε όμως, στα προβλήματά μας, των αγώνων αντοχής. Στα προβλήματά μας, όπως εκείνο της σύγκρουσης της δημοκρατικής μας ευαισθησίας, με τον αυταρχισμό. Σ’ εκείνα δηλαδή, τα προβλήματα, που απαιτούν σωματικές και ψυχικές δυνάμεις διαρκείας· τις πολύπλευρα ισχυρές δυνάμεις αντοχής, ενός υγιούς και εύρωστου οργανισμού.
‘Η μήπως βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους ενός αγώνα αντοχής; Στην αρχή του τέλους, δηλαδή, μιας συνολικής και τυφλής σύγκρουσης, αυτοκαταστροφής;
Είναι η ώρα να το μάθουμε. Όπως είναι η ώρα να μάθουμε «το τελικό περιεχόμενο της νίκης μας».
