Δημήτρης Κακαβελάκης “ΟΙ”

Η τέχνη με τα δικά της μέσα συμπληρώνει την επιστήμη στην εξερεύνηση του κόσμου. Ταυτόχρονα η τέχνη επηρεάζεται από την επιστήμη και την τεχνολογία.
Η τεχνολογία δημιουργεί εργαλεία για την τέχνη όπως είναι τα υλικά, οι υπολογιστές ή τα μουσικά όργανα, ενώ η επιστήμη τής ανοίγει νέους δρόμους με την ανακάλυψη νέων όψεων του κόσμου.
O Δημήτρης Κακαβελάκης διαβάζει και παρακολουθεί τις εξελίξεις στην επιστήμη και τις περνάει στην ποίησή του. Η επιστήμη έχει κάνει τεράστια βήματα τις τελευταίες εκατονταετίες και έχει διαλύσει πολλούς μύθους και πολλές αυταπάτες. Χάρη στην επιστήμη ξέρουμε ότι η γη και οι κάτοικοί της δεν είναι το κέντρο του σύμπαντος, αλλά μια μηδαμινή λεπτομέρεια ανάμεσα σε περίπου εκατό δισεκατομμύρια άστρα σε έναν από τους πάνω από εκατό δισεκατομμύρια γαλαξίες. Όμως, παρά την τεράστια πρόοδο, η επιστήμη δεν είναι σε θέση να μας πει πολλά πράγματα, για παράδειγμα, για το πώς ξεκίνησε το κοσμικό πείραμα πριν από περίπου 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια ή πού οδεύει το σύμπαν.
Ο Κακαβελάκης γνωρίζει τη δύναμη και την αδυναμία της επιστήμης και αυτό περνάει στην ποίησή του. Οι λέξεις του είναι στεγνές, τα επίθετα σπάνια, και τα σημεία στίξης απόντα. Η τελευταία του συλλογή με τίτλο το αρσενικό ή θηλυκό άρθρο στον πληθυντικό ΟΙ έχει αναπτύξει αυτή την τεχνική στο έπακρο. Τα περισσότερα ποιήματα της συλλογής καταλήγουν με έναν μοναχικό στίχο χωρίς τελεία, κάτι σαν ανοιχτό συμπέρασμα. Γράφει στη σελίδα 22: «…Με τον χρόνο τον πραγματικό/ Να μεγαλώνει το μέγεθος/ Κάθε χρονικότητας/ Με άλλα αινίγματα/ Για το έγκλημα του χρόνου
Ο χρόνος είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα της φυσικής, της φιλοσοφίας και της τέχνης. Το μεγάλο μυστήριο που για τον Κακαβελάκη εξελίχθηκε σε έγκλημα. Η ζωή μας όμως δεν είναι μόνο φυσική και βιολογία. Είναι η τελική ήττα και το άγνωστο. Γράφει στη σελίδα 42: «ΟΙ/ Στο μήκος τρέχοντες/ θεώνται δοκό μέγιστη/ Ν’ αναπηδά από κρατήρα/ Που δονεί τους νόμους/ Του φλοιού κάθε ταξιδιού/ Της σάρκας που τελικά/ Μετρά το μήκος της/ Μακράς ταξίδεψης σε/ Δύο περίπου μέτρα (η έμφαση είναι του ποιητή). Μετά το μακρύ ταξίδι όλοι δικαιούμαστε τα γνωστά δύο μέτρα.
Όπως κάθε τέχνη, η ποίηση χρησιμοποιεί τα σύμβολά της που είναι οι λέξεις. Οι λέξεις όμως είναι μέσο επικοινωνίας που συχνά μεταφέρουν κάποιο νόημα, αν και όχι πάντα. Πολλοί λένε ότι δεν καταλαβαίνουν τη σύγχρονη ποίηση επειδή δεν αντιλαμβάνονται τις λέξεις της όπως σε μια καθημερινή συνομιλία. Η ποίηση όμως δεν έχει σκοπό να γίνει κατανοητή με τη συμβατική έννοια. Η ποίηση είναι η τέχνη του λόγου και μιλάει με τον τρόπο της, κυρίως υποσυνείδητο. Αν ήταν ερμηνεύσιμη, τότε δεν θα χρειαζόταν  θα μιλούσαμε κατ’ ευθείαν με την ερμηνεία. Ο ποιητής βλέπει τις λέξεις όπως ο ζωγράφος τα χρώματα. Παίζει μαζί τους για να εκφράσει κάτι που δεν εκφράζεται αλλιώς.
Αυτό κάνει ο Δημήτρης Κακαβελάκης. Παίζει με τις λέξεις, τις θέσεις τους, το σχήμα τους, τη σύνταξή τους. Έτσι μπορεί να μιλήσει για τη δύναμη και την αδυναμία της ανθρώπινης προσέγγισης των πραγμάτων. Να τι γράφει για το μυστήριο του χρόνου: «Το ρολόι της μνήμης/ Λειτουργεί με χρόνο/ Προς τα πίσω και/ Το ρολόι ανάμνησης/ Μπροστά με κάθε/ Δευτερόλεπτο να ζει/ Με την αβεβαιότητα/ Του δικού του χρόνου».
Ο Κακαβελάκης έχει το προσωπικό του ύφος που διακρίνεται από τους πρώτους στίχους για την πρωτοτυπία του. Είναι παλιός στην ποίηση αλλά η προσέγγισή του πάντα εκπλήσσει. Ζει το μυστήριο του κόσμου με τη φρεσκάδα και τη σοφία του πάντα νέου που απορεί, θαυμάζει, απογοητεύεται και γοητεύεται από την αποκαλυπτόμενη ομορφιά. Δύσκολα θα μπορούσα να φανταστώ κάτι καλύτερο στην ποιητική έκφραση του φευγαλέου κόσμου μας.