“Στην Ελλάδα έχουμε μια τεράστια παράδοση, είμαστε και Δύση και Ανατολή, υπάρχουν πολλά στοιχεία διαχρονικά που έχουν διαμορφώσει τον πολιτισμό μας. Το πρόβλημα είναι ότι δεν εκτιμούμε αυτό που έχουμε.”
«Τους νέους τους συγκινεί το διονυσιακό αλλά και το κατανυκτικό στοιχείο που περιέχει η παραδοσιακή μουσική. Και σίγουρα τους συγκινεί κι αυτό το “όλοι μαζί”, που σημαίνει ότι τραγουδάμε, χορεύουμε και γλεντάμε μαζί, το οποίο αποτελεί βασική λειτουργία της παραδοσιακής μουσικής».
Ο μουσικός Δημήτρης Κολλίντζας, δεξιοτέχνης στο κανονάκι, τραγουδιστής αλλά και ψάλτης, υπηρετεί την παραδοσιακή μουσική στις διαφορετικές της εκφάνσεις εδώ και πολλά χρόνια. Οι “διαδρομές” τον συνάντησαν λίγο πριν τη χθεσινή, παρθενική εμφάνιση στο Θέατρο “Μίκης Θεοδωράκης”, του μουσικού σχήματος του Βενιζέλειου Ωδείου Χανίων “Ηδυφωνία”, του οποίου έχει αναλάβει τον συντονισμό ως καθηγητής μουσικής του Ωδείου. Το μουσικό ταξίδι “Από τη Θράκη στον Μοριά κι από τα Χανιά στην Πόλη”, που πρόσφερε στο χανιώτικο κοινό μαζί με τους μουσικούς Ηλία και Δημήτρη Βλαμάκη και Αλεξέι Κιριτσένκο, στάθηκε η αφορμή για να μιλήσουμε μαζί του για τους στόχους του νέου μουσικού σχήματος, την έννοια της παράδοσης και την “πληγή” της ξενομανίας αλλά και τα λάθη και τις παραλείψεις της Πολιτείας σε ό,τι αφορά τη στήριξη του πολιτισμού και των καλλιτεχνών.
Πώς προέκυψε το μουσικό σχήμα “Ηδυφωνία”;
Μετά την πρόταση που είχα να διδάξω στο Βενιζέλειο Ωδείο Χανίων, μού προτάθηκε να δημιουργηθεί κι ένα σχήμα που θα περιλαμβάνει φωνητικό σύνολο αλλά και ορχήστρα παραδοσιακής μουσικής. Σκέφτηκα λοιπόν να ξεκινήσουμε πρώτα με την ορχήστρα καθώς υπάρχει ένα πολύ αξιόλογο δυναμικό μουσικών – καθηγητών παραδοσιακών οργάνων στο Ωδείο αλλά κι άλλοι μουσικοί πέρα από το Ωδείο που θα μπορούσαν να συμμετέχουν. Ήδη έχουμε συγκεντρωθεί 15 μουσικοί. Το ενδιαφέρον σε όλη αυτή την ιστορία είναι ότι αυτό που είχα ζητήσει – και συμφώνησαν στο Ωδείο, καθώς είναι πραγματικά πολύ συνεργάσιμοι τόσο το Συμβούλιό του όσο και ο καλλιτεχνικός διευθυντής κ. Αραβίδης – είναι να μην κάνουμε ένα ακόμα σχήμα παραδοσιακής μουσικής αλλά μια ορχήστρα που να παίζει και παραδοσιακή μουσική αλλά και λόγια μουσική της Πόλης.
Το ρεπερτόριο δηλαδή του σχήματος ποιο θα είναι;
Θα είναι παραδοσιακή μουσική από όλα τα μέρη της Ελλάδας έως και σύγχρονη έντεχνη μουσική με παραδοσιακά στοιχεία και παράλληλα θα δουλέψουμε στη λόγια μουσική της Πόλης ή οθωμανική ή κλασική μουσική της Ανατολής, όπως ονομάζεται.
Πόσο την “πειράζει” κανείς την παράδοση; Το ρωτάω γιατί κάποιοι στέκουν με δέος απέναντί της. Άλλοι δοκιμάζουν και βάζουν το δικό τους στοιχείο. Εσύ πώς αντιμετωπίζεις αυτή τη σχέση;
Προσωπικά έχω παίξει από μουσικούς οι οποίοι μένουν αυστηρά πιστοί στην παράδοση μέχρι και μουσικούς της τζαζ, που θέλουν να πειραματιστούν πάνω σε παραδοσιακά μοτίβα.
Αυτό που είναι σημαντικό σε κάθε περίπτωση είναι τι θέλεις να κάνεις, σε ποια συγκυρία αλλά και που απευθύνεσαι. Δεν μπορείς δηλαδή να πας σε ένα κρητικό πανηγύρι και να θέλεις να πειραματιστείς. Ούτε μπορείς όμως να παίζεις πάντα με τον δωρικό, παραδοσιακό τρόπο σε κάθε περίσταση.
Καταλαβαίνω από αυτό που μού λες ότι το “κλειδί” είναι ο σεβασμός…
Ο σεβασμός προς τη μουσική, τους συναδέλφους, το κοινό και την κάθε περίσταση.
Συγκινούνται οι νέοι από τη παραδοσιακή μουσική κι αν ναι, τι είναι αυτό που τους συγκινεί;
Θεωρώ δεδομένο ότι συγκινούνται και φαίνεται αυτό. Υπάρχουν στέκια και στην πόλη μας που είναι κατάμεστα από νέους που ακούνε τέτοια μουσική.
Πέρα από τη μουσική, νομίζω ότι στους νέους αρέσει ο στίχος στην παραδοσιακή μουσική. Τούς συγκινεί επίσης το διονυσιακό αλλά και το κατανυκτικό στοιχείο που περιέχει αυτή. Και σίγουρα τους συγκινεί κι αυτό το “όλοι μαζί”, που σημαίνει ότι τραγουδάμε, χορεύουμε και γλεντάμε μαζί, το οποίο αποτελεί βασική λειτουργία της παραδοσιακής μουσικής.
Διδάσκεις στο Βενιζέλειο Ωδείο από φέτος. Η μουσική παιδεία στην Ελλάδα που πάσχει τελικά; Τι μας λείπει; Μας λείπει μια οργανωμένη και συστηματική εκπαίδευση που θα μυεί τα παιδιά στον κόσμο της μουσικής; Μας λείπουν χώροι για να μπορούν οι μουσικοί να επικοινωνούν τη δουλειά τους και να δημιουργούν;
Πολλά μας λείπουν. Σίγουρα έχει ευθύνες η Πολιτεία. Είδαμε για παράδειγμα με το πρόσφατο Προεδρικό Διάταγμα να εξισώνονται οι σπουδές των καλλιτεχνών με τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Πώς μπορεί όταν σπουδάζεις 10-12 χρόνια να συμβαίνει αυτό; Και πώς μπορεί μετά ένα παιδί να αποφασίσει να ακολουθήσει αυτές τις σπουδές στην Ελλάδα όταν αυτές δεν αναγνωρίζονται άρα δεν τού δίνονται κίνητρα;
Και το θέμα των χώρων είναι σοβαρό για να μπορούν οι καλλιτέχνες να δείχνουν τη δουλειά τους, να γίνονται εκθέσεις, συναυλίες κ.λπ. Κι αυτή η προσπάθεια θα πρέπει να στηριχθεί από την Πολιτεία, κεντρικά ή σε επίπεδο αυτοδιοίκησης – συνεπικουρούμενη ενδεχομένως από τον ιδιωτικό τομέα.
Αν δεν γίνει αυτό, με τρόπο οργανωμένο και συστηματικό από τους αρμόδιους φορείς, τότε ο πολιτισμός επαφίεται ουσιαστικά σε παρέες και το μεράκι κάποιων ανθρώπων. Οι παρέες είναι βέβαια καλές και αποτελούν βασικούς πυρήνες, αλλά δεν αρκούν για να λέμε ότι έχουμε πολιτισμό ως χώρα.
Δεν είναι κάπως αντιφατικό από τη μια να καυχιόμαστε ως χώρα για τον πολιτισμό μας κι από την άλλη ο πολιτισμός να υποτιμάται από την Πολιτεία και τους αρμοδίους;
Η Πολιτεία φαίνεται ότι είτε δεν το πιστεύει είτε ότι το θεωρεί δεδομένο ότι έχουμε πολιτισμό. Αυτό όμως είναι εγκληματικό γιατί έτσι δεν μπορεί να προχωρήσει ο πολιτισμός. Τίποτε δεν είναι δεδομένο. Αν σταματήσουν να υπάρχουν ερεθίσματα, κίνητρα και ανταπόκριση – από το κοινό και από την Πολιτεία – τότε όλο και λιγότεροι νέοι θα ασχολούνται με τον πολιτισμό και θα αναζητήσουν αλλού να διοχετεύσουν τη δημιουργικότητά τους.
Το φετινό καλοκαίρι ήταν το πρώτο που ο κόσμος μπόρεσε να κινηθεί με μια σχετική ελευθερία μετά τους περιορισμούς της πανδημίας και είδαμε να πραγματοποιείται μια πληθώρα εκδηλώσεων με συναυλίες, παραστάσεις κ.λπ. Πού νομίζεις ότι οφείλεται αυτή η “έκρηξη”; Μήπως έλειψε αυτό το “όλοι μαζί” που ανέφερες νωρίτερα και το οποίο προσφέρει η τέχνη;
Το είχαμε και το έχουμε όλοι μας ανάγκη αυτό. Και οι καλλιτέχνες και το κοινό. Άλλωστε χωρίς αυτό το ζευγάρι “καλλιτέχνες – κοινό” δεν μπορεί να υπάρξει τέχνη. Δεν έχει νόημα να κάνουμε εκδηλώσεις αν δεν πάει κόσμος. Η επικοινωνία και η καλώς εννοούμενη κριτική για οποιοδήποτε καλλιτεχνικό γεγονός είναι απαραίτητα στοιχεία για να προχωρήσει η τέχνη και ο πολιτισμός.
Τη λεγόμενη ξενομανία πιστεύεις ότι την έχουμε πληρώσει ακριβά σε ό,τι αφορά τον πολιτισμό;
Οτιδήποτε καινούριο δεν είναι κακό. Αν όμως το κάνεις μόνο και μόνο γιατί είναι καινούριο αυτό είναι τελείως λάθος. Στην Ελλάδα έχουμε μια τεράστια παράδοση, είμαστε και Δύση και Ανατολή, υπάρχουν πολλά στοιχεία διαχρονικά που έχουν διαμορφώσει τον πολιτισμό μας. Το πρόβλημα είναι ότι δεν εκτιμούμε αυτό που έχουμε.
Ήρθε για παράδειγμα από το εξωτερικό στην Κρήτη ο Ρος Ντέιλι και μας άνοιξε τα μάτια για το τι έχουμε. Πρέπει όμως να έρθει κάποιος από έξω για να μάς πει να ακούσουμε τη μουσική μας και να την αγαπήσουμε; Δεν είναι τραγικό αυτό; Δεν είναι τραγικό να μην μπορούμε οι ίδιοι να εκτιμήσουμε τι διαθέτουμε και να πρέπει να μας το πει κάποιος άλλος απ’ έξω;
