Δήμος και Δημόσιος Χώρος

Με ευκαιρία την τοποθέτηση του δημάρχου Χανίων για το ζήτημα της κατάληψης rosa nera στον λόφο Καστέλι προκύπτουν διάφορα ευρύτερα θέματα που αφορούν στο Δήμο Χανίων. H τοποθέτηση του δημάρχου είχε τρία σκέλη: την κατάληψη ως πράξη, το θέμα της ιδιοκτησίας του χώρου και την αξιοποίηση του χώρου ως ξενοδοχείο. Για το πρώτο είπε ότι δεν μπορεί να επιτρέπεται η κατάληψη που είναι πράξη μη νόμιμη, για την ιδιοκτησία είπε ότι είναι του Πολυτεχνείου και ο Δήμος δεν μπορεί να παρέμβει και για την προβλεπόμενη χρήση του χώρου ως ξενοδοχείου είπε ότι ο Δήμος δεν μπορεί να αλλάξει την σύμβαση που έχει γίνει για τη συγκεκριμένη επένδυση. 1. Το ζήτημα της κατάληψης: Υπενθυμίζουμε ότι όλες οι καταλήψεις στην Ελλάδα έχουν γίνει σε κτίρια που δεν χρησιμοποιούνται και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλη πλειοψηφία γερασμένων κτιρίων. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 63% των κατοικιών κατασκευάστηκε πριν το 1980. Με την επέλαση της αγοράς κάποια στιγμή θεωρήθηκε ότι τα παλαιότερα κτίρια είναι άχρηστα και εγκαταλείφθηκαν. Στα κτίρια αυτά έχουν βρει καταφύγιο άνθρωποι άστεγοι, άνθρωποι που η κρίση τους οδήγησε στο δρόμο, αλλά και πρόσφυγες-μετανάστες, που καλώς ή κακώς βρίσκονται σε κάθε ελληνική πόλη. Επίσης έχουν βρει χώρο στον οποίο μπορούν να εκφράζονται πολιτικές ομάδες που δείχνουν στην πράξη την στάση τους απέναντι στην καπιταλιστική-καταναλωτική κοινωνία και τους νόμους της αγοράς, διοργανώνοντας πολλές εκδηλώσεις έξω από κάθε εμπορευματική διαδικασία. Τα ερωτήματα που προκύπτουν λοιπόν για το Δήμο είναι τα εξής: • Τι έχει κάνει ο Δήμος για το ζήτημα των προσφύγων; Μπορεί να λέει ο δήμαρχος ότι η κατάληψη είναι παράνομη, αλλά αυτή η κατάληψη έχει ξελασπώσει το Δήμο και το κράτος πολλές φορές και έχει μαζέψει από το δρόμο πρόσφυγες προσφέροντας κοινωνικό έργο. Γνωρίζουμε ότι στις περιπτώσεις που παρουσιάζονται πρόσφυγες-μετανάστες με καραβιά από τα νότια σύνορα αυτοί στοιβάζονται σε ακατάλληλους χώρους, ή σε χώρους που έχουν άλλη χρήση (γυμναστήριο πρώην ηλεκτρικής, παιδικές κατασκηνώσεις, εκθεσιακός χώρος Αγυιάς κλπ). Δεν θα έπρεπε ο Δήμος να έχει ένα αξιοπρεπή χώρο προσωρινής φιλοξενίας προσφύγων; Επίσης για το θέμα των αστέγων, δεν θα έπρεπε ο Δήμος να δημιουργήσει ξενώνα αστέγων; Σήμερα υπάρχει μόνο το νυχτερινό καταφύγιο αστέγων για 20 ανθρώπους, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να φεύγουν το πρωί βρέξει-χιονίσει. Επίσης υπάρχει το κοινωνικό παντοπωλείο, που είναι μια σημαντική δομή, αλλά όχι για όλους τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Θα μπορούσε ο Δήμος να ψάξει το θέμα και να δει πώς άλλοι Δήμοι στη χώρα καταφέρνουν να έχουν ξενώνες αστέγων, πώς έχουν θερμαινόμενους χώρους όπου μπορούν να φιλοξενούνται άνθρωποι όλο το 24ωρο, χώρους που μπορούν να πλύνουν τα ρούχα τους, χώρους που μπορούν να φάνε. Υπάρχει βέβαια πάντα το πρόβλημα των ανθρώπων που δεν έχουν «χαρτιά». Αυτοί δεν μπορούν να φιλοξενηθούν σε καμία «επίσημη» δομή. Γι αυτό δεν θα πρέπει ο Δήμαρχος να είναι τόσο αυστηρός με τους καταληψίες, γιατί αυτοί καλύπτουν στο μέτρο του δυνατού ανθρώπους που θεωρούνται «αόρατοι» και δεν μπορεί να δει καμία δημόσια υπηρεσία. • Τι κάνει ο Δήμος για το ζήτημα των εγκαταλελειμμένων δημοτικών κτιρίων; Δεν θα πρέπει να προβληματίσει το Δήμαρχο τι γίνεται με αυτά τα κτίρια, ή θα ενδιαφερθεί όταν καταληφθούν; Πόσα από αυτά και μάλιστα μνημεία είναι σήμερα παρατημένα και έχουν αφεθεί να καταρρέουν; Βίλα Σβάρτς και βίλα Πολογιώργη είναι δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Δεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ξενώνα ή χώρου φιλοξενίας προσφύγων που αναφέρονται παραπάνω; Δεν θα μπορούσαν να διατεθούν για συνελεύσεις κατοίκων, ή για πολιτιστικές δράσεις; Δεν θα έπρεπε να ενδιαφέρει το Δήμο να μπορούν να εκφράζονται οι πολιτικές-πολιτιστικές ομάδες προσφέροντας σε όλους τους δημότες ποιοτικό πολιτισμό έξω από εμπορευματικές διαδικασίες; Στον κατειλημμένο χώρο της rosa nera 15 χρόνια τώρα, έχουν γίνει εκατοντάδες πολιτιστικές εκδηλώσεις με ελεύθερη είσοδο και με τη συμμετοχή χιλιάδων πολιτών. Σε αυτούς τους χώρους αναπτύσσεται από νέους ανθρώπους δημοκρατικός διάλογος και δημιουργικός προβληματισμός για τα ζητήματα που απασχολούν τη νεολαία και την κοινωνία. Δεν τον ενδιαφέρουν το Δήμο όλα αυτά, ή προτιμά ο πολιτισμός να είναι ολοκληρωτικά υπόθεση της αγοράς; 2. Το ζήτημα της ιδιοκτησίας του Πολυτεχνείου: Το Πολυτεχνείο θα έπρεπε να έχει μια ιδιαίτερη σχέση με το Δήμο Χανίων και τους Χανιώτες, γιατί για να μπορέσει να εγκατασταθεί στα Χανιά έγινε μεγάλος αγώνας. Θυμίζουμε ότι στην πρώτη Διοικούσα Επιτροπή συμμετείχαν ο τότε Δήμαρχος αείμνηστος Γιάννης Κλωνιζάκης και ο τότε πρόεδρος του ΤΕΕ και μετέπειτα Δήμαρχος και Νομάρχης Γιώργος Κατσανεβάκης. Είναι τουλάχιστον ατυχής η απόφαση του Πολυτεχνείου για «αξιοποίηση» των κτιρίων της πρώην μεραρχίας ως ξενοδοχείου, για να μην πούμε παράνομη, αφού ο χώρος αγοράστηκε από το Υπουργείο Παιδείας για αποκλειστικά εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Θα έπρεπε ήδη ο νέος Δήμαρχος να ξεκινήσει επαφές με τη Πρυτανεία του Πολυτεχνείου και να εκφράσει την ανησυχία των πολιτών για το ενδεχόμενο τουριστικής «αξιοποίησης», που θα αποκλείσει τους δημότες από το περίφημο «μπαλκόνι» των Χανίων εκτός του ότι θα επιβαρύνει με ακόμα ένα ξενοδοχείο της παλιά πόλη. Το ζήτημα αυτό εντάσσεται στο κεφάλαιο «παλιά πόλη» που από μόνο του είναι τεράστιο για το Δήμο Χανίων και που θα πρέπει να το δει σοβαρά σε συνεργασία με την αρχαιολογική υπηρεσία, έτσι ώστε να μην χαθεί αυτός ο τεράστιος πολιτιστικός-ιστορικός πλούτος εξαιτίας της υπερμεγέθους ανάπτυξης του τουριστικού-εμπορικού τομέα εις βάρος της κατοικίας και των πολιτών. Η παρέμβαση λοιπόν του Δήμου για το Καστέλι εντάσσεται στο ευρύτερο ενδιαφέρον που θα πρέπει να έχει ο Δήμος για την παλιά πόλη. Θυμίζουμε ότι και το οικόπεδο της ΑΒΕΑ στην Νέα Χώρα ανήκει σε τράπεζα, αυτό όμως δεν εμπόδισε το Δήμο να παρέμβει (και καλά έκανε). 3. Για τη χρήση ξενοδοχείου: Είναι αλήθεια ότι δεν μπορεί να κάνει κάτι ο Δήμος, μπορεί όμως να κάνει η Πρυτανεία, όταν διαπιστώσει ότι με την απόφαση αυτή θα βρεθεί απέναντι στους Χανιώτες. Το Πολυτεχνείο το συμφέρει να έχει καλή σχέση με την κοινωνία των Χανίων. Οι εγκαταστάσεις του είναι εντός του Δήμου Χανίων και θα μπορούσαν μαζί Δήμος-Πολυτεχνείο να λύσουν πολλά ζητήματα που αφορούν τις δύο πλευρές. Θα μπορούσε Ο Δήμος π.χ. να φροντίσει για φοιτητική εστία σε δημοτικό κτίριο, ή σε δημόσιο που θα μπορούσε να γίνει δημοτικό. Θα μπορούσε επίσης το Πολυτεχνείο να βοηθήσει το Δήμο στην ενεργειακή αναβάθμιση των δημοτικών κτιρίων με στόχο την μηδενική εκπομπή ρύπων. Ήδη έχει ανατεθεί στο Πολυτεχνείο ερευνητική εργασία για τα Νεώρια με αμοιβή 400.00€. Θα μπορούσαν πολλά να γίνουν, αρκεί να υπάρχει καλή διάθεση με αλληλοσεβασμό και όχι πολεμική, γιατί πιστεύουμε ότι η δημιουργία ξενοδοχείου στην καρδιά της παλιάς πόλης με ευθύνη του Πολυτεχνείου, είναι πράξη πολεμική. Κανείς δεν περιμένει από το Δήμο Χανίων και το Δήμαρχο να υποστηρίξει μια αναρχική ομάδα, αυτό υποθέτω δεν θα το ήθελαν ούτε οι ίδιοι. Το ζήτημα όμως της χρήσης του λόφου Καστελίου ξεφεύγει από μία κατάληψη και μια μικρή πολιτική ομάδα και ανοίγουν μεγαλύτερα ζητήματα, όπως αυτό του δημόσιου χώρου και πώς τον υπερασπιζόμαστε, το ζήτημα των προσφύγων, των αστέγων, του πολιτισμού και πώς μπορεί να γίνει κτήμα των πολιτών, κυρίως της νεολαίας. Ο Δήμος Χανίων έχει κάθε δικαίωμα να επέμβει για να σωθεί αυτό το μνημείο και να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για να δεχτεί το κτίριο χρήσεις που θα βρεθούν μέσα από ένα δημόσιο διάλογο.