» Οδεύοντας προς τις εκλογές
Ολη αυτή την περίοδο παρακολουθούμε αμήχανοι εν όψει μάλιστα των Ευρωεκλογών τη δημόσια συζήτηση για τη βιωσιμότητα του χρέους, τη λιτότητα και την πολυπόθητη ανάπτυξη . Και βέβαια για τις ευρύτερες ευρωπαϊκές εξελίξεις που μας επηρεάζουν ούτε λόγος.
Μια συζήτηση με συνθήματα, “ατάκες”, κομματικές και δημοσιογραφικές χωρίς καμία ουσιαστική αναφορά στα πραγματικά δεδομένα.
Την ίδια περίοδο κατατίθεται στο Euro Working Group το λεγόμενο σχέδιο Ανασυγκρότησης της Ελληνικής Οικονομίας “βγαίνουμε” υποβασταζόμενοι με τυμπανοκρουσίες η με λοιδορίες στις αγορές, υποτίθεται ότι ξεκινάμε τη διαπραγμάτευση με τους εταίρους μας για τη μείωση του χρέους και αίφνης να… και κάποιες σκόρπιες προτάσεις για τη Συνταγματική αναθεώρηση.
Μια κοινωνία σε απόγνωση, σε σύγχυση και ένα πολιτικό σύστημα να αλληλο-γρονθοκοπείται μεταξύ ευρώ και δραχμής οδεύοντας προς τις Ευρωεκλογές.
Ετσι… χωρίς στόχο, χωρίς σχέδιο και κυρίως χωρίς ίχνος έστω μιας στοιχειώδους συνεννόησης. Εδώ δεν υπάρχουν αντίπαλο, υπάρχουν μόνο εχθροί ένθεν και ένθεν προδότες.
Αραγε μετά τις Ευρωεκλογές τι θα συζητήσουμε από τους εταίρους μας
To απόλυτο “κούρεμα”, που στο κάτω – κάτω δεν λύνει το πρόβλημα μίας οικονομίας που αφενός είναι μη ανταγωνιστική και αφετέρου δεν έχει μάθει ακόμη να μην παράγει χρέος;
Θα ζητήσουμε από τους εταίρους μας και μάλιστα τους -φτωχότερους υμών- να ψηφίσουν στα κοινοβούλιά τους το αδιανόητο;
Την αύξηση του δημόσιου χρέους τους;
Και μετά; “whatever it takes”;
Οπως και αν ήθελε να το μεταφράσει κανείς; Η κάτι άλλο;
Κάτι άλλο που θα συνιστά ένα ρεαλιστικό οδικό χάρτη για την έξοδο από την κρίση, όμως μέσα στο ευρώ, που θα απαιτήσει χρόνο, ισοβαρή παραπέρα προσπάθεια και από εμάς αλλά και από τους εταίρους μας.
Εναν οδικό χάρτη, που σαν σημαντικότερο στόχο θα έχει να συμβάλει ουσιαστικά, σχεδόν άμεσα και αποτελεσματικά, χωρίς πρόσκαιρα και λαϊκίστικα κουκουλώματα, στο μείζον πρόβλημα που ξεκινά μεν από το Δημόσιο χρέος αλλά τελικά “χτυπά” στην καρδιά της ελληνικής κοινωνίας που είναι η ανεργία.
Κάτι άλλο που δεν μπορεί παρά να είναι ένα καλά μελετημένο Σχέδιο Εθνικής Ανασυγκρότησης και που για να είναι Εθνικό πρέπει να περιέχει συγκεκριμένα σημεία εθνικής συνεννόησης για μία μάχιμη διαπραγμάτευση.
Αυτά τα σημεία εθνικής συναίνεσης του πολιτικού συστήματος της χώρας προσπάθησε να αναζητήσει ένα εξαιρετικά σημαντικό workshop ευρέως πολιτικού φάσματος που οργανώθηκε από το “Δίκτυο για την Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και στην Ευρώπη” στις 5 Μαρτίου 2014 με τίτλο Greece in Europe: the “threat-out” becomes a “thread-out”.
Με συμμετοχή του Ινστιτούτου Bruegel που έχει εκπονήσει μελέτες για τη βιωσιμότητα του χρέους των τριών χώρων του Νότου τις Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα καθώς και διακεκριμένων επιστημόνων και έμπειρων προσωπικοτήτων της δημόσιας ζωής και της οικονομίας χώρας.
Η τριπολική θεματική του οργάνωση ήταν ευρηματική .
Ο πρώτος πόλος, η βιωσιμότητα του χρέους και οι τρόποι επίτευξής της παραπέμπει πέρα από τις όποιες ευρωπαϊκές διευκολύνσεις στους άλλους δύο πόλους δηλαδή σ’ αυτούς των θεσμικών μεταρρυθμίσεων καθώς και στην ανάπτυξη και στους τρόπους χρηματοδότησής της κατά συγκεκριμένο ποιοτικά, θεματικά και κυρίως ποσοτικά τρόπο.
Αντίστοιχα η ανάπτυξη καθώς και η αναγκαία χρηματοδότησήτης έχει ως προϋποθέσεις αφενός μια καταρχήν συμφωνημένη πραγματική βιωσιμότητα του χρέους και αφετέρου σημαντικές συγκεκριμένες θεσμικές (και συνταγματικές) μεταρρυθμίσεις, ώστε να γίνει δυνατόν να προκύψει η αναγκαία επαρκής προσέλκυση και εισροή και στη συνέχεια αποτελεσματική απορρόφηση επενδυτικών κεφαλαίων.
Αυτή και μόνον είναι η μέθοδος για διατηρήσιμη και ουσιαστική μείωση της ανεργίας με νέες και εν πολλοίς νέου τύπου θέσεις εργασίας.
Συνεπώς, όταν κάποιος αναφέρεται στο οποιοδήποτε Εθνικό Σχέδιο Ανασυγκρότησης και έξοδο από την κρίση, δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι πειστικός για τους πολίτες αν αυτό δεν περιέχει και τις τρεις διαστάσεις του.
Ομως ας κοιταχτούμε και λίγο στον καθρέφτη.
Οι κύριες πρώτα – πρώτα “μειώσεις” και μεταρρυθμίσεις μας θα πρέπει να επισυμβούν στις κυρίαρχες αντιλήψεις μας με τις όποιες πορευόμαστε μέχρι τώρα, στις ιδεοληψίες μας, στην κουλτούρα μας ως πολίτες και μέλη της κοινωνίας μας .
Κεντρικό θέμα της συζήτησης υπήρξε η μελέτη (Bruegel) της εξέλιξης του χρέους (ως % Α.Ε.Π.) που όμως σημειωτέον έχει ενσωματώσει ήδη τη διαφαινόμενη επιμήκυνση του χρέους καθώς και την περαιτέρω μείωση των spread (μηδενισμός) των επιτοκίων, αλλά υπό αυστηρές προϋποθέσεις (Πρωτογενές πλεόνασμα 3.1%, Ανάπτυξη 3.7%, Γερμανικά επιτόκια 3.4%) μεσοσταθμικά και μάλιστα έως το 2030.
Προβλέπεται δηλαδή -με τήρηση αυτών των προϋποθέσεων- το 2020 μείωση του χρέους/ Α.Ε.Π. στο 122% και στο 2030 περίπου στο 95%. Εάν δε ανεβάσουμε τις σχετικές αποδόσεις / προϋποθέσεις το χρέος/ Α.Ε.Π. μπορεί να κατέβει το 2030 ακόμη και στο 60%.
Προϋποθέσεις όμως που όπως έχουν σήμερα τα πράγματα είναι πολιτικά και ρεαλιστικά ανέφικτες.
Είναι ανέφικτες -και μάλιστα χωρίς συγκεκριμένη στήριξη – δεδομένου ότι απαιτεί πρωτογενές πλεόνασμα και ρυθμούς ανάπτυξης να διατηρηθούν σε μη ρεαλιστικά υψηλή επίπεδα για τόσο χρόνο .
Είναι ανέφικτες, ακόμη περισσότερο με θεσμούς που δυσλειτουργούν και ταλαιπωρούν κοινωνία και οικονομία (Δημόσια Διοίκηση & Αυτοδιοίκηση, Δικαστικό σύστημα, Φορολογικό σύστημα, Πολιτικό σύστημα κ.λπ.) όλοι εσωστρεφείς, αναποτελεσματικοί και αντιαναπτυξιακά προσανατολισμένοι.
Και βέβαια τα επιτόκια δανεισμού (που έχουν ως αναφορά αυτά του δανεισμού της Γερμανίας), ποιος μπορεί να εγγυηθεί μία σταθερότητα σ’ αυτά στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο είτε βγούμε κάποτε αυτοδύναμα στις αγορές είτε προσφύγουμε σε νέα δανειακή σύμβαση με τους εταίρους μας χωρίς εγγυήσεις λιτότητας;
Είναι συνεπώς εμφανές. Αφενός μόνοι μας δεν μπορούμε να βγούμε από την κρίση (ακόμη και με ηρωική έξοδο) και αφετέρου μόνοι τους οι έτεροι μας δεν μπορούν (και δεν προτίθενται άλλωστε) να μας “σύρουν” με το ζόρι έξω από την κρίση.
Θα πρέπει δηλαδή εμείς πρώτα, σοβαρά και πειστικά να αναλάβουμε τις εσωτερικές μας μεταρρυθμίσεις (συγκεκριμενων αποκρατικοποιήσεων συμπεριλαμβανόμενων) καθώς και μία επαρκή δημοσιονομική πειθαρχία για να μπορούμε να διαπραγματευθούμε πλέον με τους εταίρους μας – πέραν της ήδη αυτονόητης χρονικής επέκτασης αποπληρωμής του χρέους και μείωσης ή/και σταθεροποίησης των επιτοκίων – επαρκή, μετρήσιμη και με συγκεκριμένες ρήτρες στήριξη, όσον αφορά στις άλλες δύο προϋποθέσεις, δηλαδή την ανάπτυξη και τα επιτόκια δανεισμού.
Με λίγα λόγια αναλαμβάνουμε εμείς την πλευρά της προσφοράς, ώστε οι εταίροι μας και σημαντικοί Ευρωπαϊκοί Οργανισμοί (EEΕΚΤ – ΕΤΕ – Εurogroup κ.λπ.) να αναλάβουν την πλευρά της ενεργούς ζήτησης.
Ποια είναι λοιπόν τα σημεία συναίνεσης για τις εσωτερικές μας δεσμεύσεις, αλλά και τις λογικές αλλά επαρκείς απαιτήσεις μας από τους εταίρους μας και με ποια εθνική διακομματική ομάδα μπορούμε να διαπραγματευθούμε πειστικά και αποτελεσματικά με τους εταίρους μας, ώστε να αναλάβουν και αυτοί τις αναγκαίες δεσμεύσεις, ώστε βγαίνοντας από την κρίση να απαλλαγούμε αμοιβαία ο ένας από τον άλλο προς όφελος σε τελευταία ανάλυση της κοινής μας ευρωπαϊκής προοπτικής και της ευημερίας των λαών μας.
Οδεύοντας λοιπόν προς τις Ευρωεκλογές και παρακολουθώντας σαν πολίτης τον δημόσιο διάλογο όπως εκφέρεται από τα Μ.Μ.Ε. ή τις δημόσιες ανακοινώσεις των κομμάτων και των επώνυμων δημοσίων ανδρών και γυναικών διερωτώμαι σε τι από τα προηγούμενα μας κάνουν κοινωνούς. Ποιο είναι τελικά το διακύβευμα αυτών των εκλογών; Οι υποψήφιοι Ευρωηγήτορές μας τι γνωρίζουν, τι μας λένε για να τους ψηφίσουμε, με τι agenda πορεύονται;
* μηχανολόγος ηλεκτρολόγος μηχανικός, Σύμβουλος Ανάπτυξης
