Η ανάγκη ενσωμάτωσης της ευρωπαϊκής οδηγίας 790/2019 αλλά και η άσκηση νομικής πίεσης στις μεγάλες πλατφόρμες του διαδικτύου που σήμερα λυμαίνονται χωρίς κανένα περιορισμό ή τίμημα το περιεχόμενο που παράγουν τοπικά μέσα ενημέρωσης είναι επιτακτική και μπορούν να συμβάλλουν στη βιωσιμότητα των περιφερειακών μέσων ενημέρωσης.
Το ζήτημα της πνευματικής ιδιοκτησίας και της προστασίας της από την ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση του υλικού που παράγεται από τα μέσα ενημέρωσης από εταιρείες – κολοσσούς του διαδικτύου έθιξε, μιλώντας στα “Χ.ν.”, ο διευθυντής του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ) Γεωργανδρέας Ζάννος. «Οι δυνατότητες που έχουν δώσει η νέες τεχνολογίες έχουν δημιουργήσει μεγάλες προκλήσεις και ως προς τον κόσμο της δημοσιογραφίας. Και αυτό γιατί που δημοσιεύεται στο διαδίκτυο σε κλάσματα δευτερολέπτου αντιγράφεται. Κι ενώ υπάρχει νομικό πλαίσιο προστασίας, δεν υπάρχει ο μηχανισμός εκείνος που με αποτελεσματικό τρόπο να προστατεύσει το περιεχόμενο», εξήγησε ο κ. Ζάννος, ενώ επεσήμανε τις ευθύνες τις Πολιτείας ως προς αυτό το κομμάτι, υπογραμμίζοντας ότι ενώ ο ΟΣΔΕΛ έχει αναπτύξει μια εφαρμογή που βοηθάει στον εντοπισμό των αντιγραφών αυτή δεν έχει στηριχθεί από τα αρμόδια θεσμικά όργανα.
«Ομως το πιο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο δημοσιογραφικός κόσμος είναι η εκμετάλλευση του περιεχομένου από τις μεγάλες πλατφόρμες του διαδικτύου, όπως οι Google, Facebook, Amazon, Apple κλπ. οι οποίες αντλούν μεγάλα έσοδα χωρίς να αποδίδουν τίποτα», σημείωσε ο κ. Ζάννος και πρόσθεσε ότι μέσα σ΄ αυτό το πλαίσιο «το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας των διαφημιστικών εσόδων το καρπώνονται οι μεγάλες πλατφόρμες, με συνέπεια οι εκδότες του παραδοσιακού Τύπου να χάνουν αυτό το έσοδο.
ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ
Το πρόβλημα με τις μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες και την εκμετάλλευση του περιεχομένου που παράγουν τα μέσα ενημέρωσης δεν είναι φαινόμενο αποκλειστικά ελληνικό. Για τον λόγο αυτό η Ε.Ε. έχει εκδώσει μια οδηγία (790/2019) προβλέπει ένα νέο δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας για τους εκδότες Τύπου που τους δίνει τη νομική βάση να διεκδικήσουν έσοδα και αμοιβές από τις μεγάλες πλατφόρμες.
«Αυτή η οδηγία ψηφίστηκε το 2019 και έπρεπε να είχε ενσωματωθεί από όλες τις χώρες – μέλη της Ε.Ε. τον Ιούνιο του 2021, όμως δυστυχώς η χώρα μας και άλλες 9 χώρες δεν την έχουν ενσωματώσει ακόμα», τόνισε ο κ. Ζάννος διευκρινίζοντας ότι η διεθνείς εμπειρία από χώρες που ενσωμάτωσαν την οδηγία δείχνει ότι αυτή αποτελεί μια σημαντική βάση για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των μέσων και των δημοσιογράφων όμως από μόνη της δεν αρκεί: «Οταν οι εκδότες επιχείρησαν να διεκδικήσουν αυτό το δικαίωμα, οι πλατφόρμες πατώντας πάνω στην τεράστια ισχύ τους, απαίτησαν από αυτούς να παραχωρήσουν το υλικό τους δωρεάν ή με ένα ελάχιστο αντίτιμο. Ουσιαστικά τους εκβίασαν ότι αν δεν δεχθούν αυτή την πρόταση τότε αυτές θα τους εξαφανίσουν από τις μηχανές αναζήτησης».
Απέναντι σε αυτή τη σκληρή αντίδραση από τις πλατφόρμες οι Γάλλοι εκδότες προσέφυγαν στην Αρχή Ανταγωνισμού η οποία επέβαλλε στη Google μια προθεσμία ώστε αυτή να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις και να υπάρξει ένα αποτέλεσμα. Η εταιρεία δεν τήρησε την προθεσμία αυτή, με συνέπεια να δεχθεί ένα πολύ υψηλό πρόστιμο, 500 εκατ. ευρώ, λόγω της παραβίασης της απόφασης της Αρχής. «Μετά από αυτό πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες συμφωνίες. Κι αυτό αποτελεί ένα θετικό παράδειγμα», ανέφερε ο κ. Ζάννος, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι οι πλατφόρμες μεταχειρίζονται κι άλλες πρακτικές για να αποφύγουν την υποχρέωσή τους να πληρώνουν για το περιεχόμενο που προβάλλουν, όπως το να διασπούν τους εκδότες, συμφωνώντας να πληρώνουν μόνο τους μεγάλους εκδοτικούς ομίλους και αφήνοντας έξω όλους τους άλλους.
ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΔΙΑΙΤΗΣΙΑ
Έχοντας να αντιμετωπίσουν την τακτική της “διάσπασης” του μετώπου των εκδοτών, άλλες χώρες που ενσωμάτωσαν την οδηγία αποφάσισαν να θεσπίσουν μηχανισμούς όπως η υποχρεωτική διαιτησία σε περίπτωση μη συμφωνίας μεταξύ πλατφόρμας και εκδοτών, ενώ προβλέπουν και συγκεκριμένες υποχρεώσεις από τις μεγάλες πλατφόρμες ως προς την παροχή στοιχείων για τη χρήση του περιεχομένου που κάνουν και τα έσοδα που αποκομίζουν από αυτό. «Η Ιταλία είναι η πρώτη χώρα που υιοθέτησε τέτοιου τύπου κανόνες και ένα αντίστοιχο νομοσχέδιο προωθεί το Βέλγιο. Αυτά είναι πολύ καλά παραδείγματα που πρέπει να ακολουθήσουμε. Είναι πολύ σημαντικό να ενσωματωθεί στη χώρα μας η οδηγία 790/2019 και να αξιοποιηθούν τα εργαλεία που μας δίνει η διεθνής εμπειρία», είπε καταλήγοντας ο κ. Ζάννος.
