» Η “καρδιά” της πόλης στα πρώτα χρόνια λειτουργίας της
Οι εορτασμοί για την επίσημη Ενωση της Κρήτης με την Ελλάδα δεν είχαν κοπάσει ακόμα όταν τα Χανιά φόρεσαν και πάλι τα γιορτινά τους. Αυτή την φορά για τα εγκαίνια ενός σπουδαίου κτηρίου, που σήμερα συμπληρώνει 107 χρόνια ζωής.
Eνός κτηρίου που εδώ και πολλές δεκαετίες αποτελεί σημείο αναφοράς όχι μόνο για τους Χανιώτες αλλά και για τους επισκέπτες της πόλης καθώς εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική του.
Η Δημοτική Αγορά των Χανίων έχει χαρακτηριστεί -και όχι άδικα ως η “καρδιά” της πόλης- και είναι ένα κτήριο με τη δική του μοναδική ιστορία… Αυτή την ιστορία, θα σας παρουσιάσουμε σήμερα σε ένα συνοπτικό αφιέρωμα.
Στο 16ο επεισόδιο, αφουγκραζόμαστε τις αντιδράσεις για τον ποδηλατόδρομο στην οδό Κυδωνίας, μελετάμε τη νέα πτέρυγα του δημοτικού γηροκομείου Χανίων και κυνηγάμε το τζόκερ στη Νότιο Αφρική.
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
Στην συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Χανίων τον Ιούνιο του 1908 και επί δημαρχίας του Εμμανούλ Σειραδάκη, εισάγεται σε συνεδρίαση το θέμα της ανέγερσης της Δημοτικής Αγοράς των Χανίων, λόγω της άσχημης κατάστασης που επικρατούσε στα αγοραστικά σημεία της πόλης.
Στην εφημερίδα “Κήρυξ” των Χανίων στις 13 Ιουνίου του 1908 διαβάζουμε μεταξύ άλλων: «Από ετών ήδη παρ’ απάντων αναγνωρίζεται η επείγουσα ανάγκη κατασκευής δημοτικής αγοράς, προς συγκέντρωσιν εν αυτή κυρίως των κρεοπωλείων των μέχρι τούδε διασπαρμένων παρά τους στοιχειωδέστερους κανόνας της υγιεινής, εις τας διαφόρους συνοικίας της πόλεως, εκτιθεμένων των κρεάτων αηδώς εν αυτοίς τοις πεζοδρομίοις των εις την είσοδον της πόλεως οδών. Η μεγάλη αύτη έλλειψις σήμερον πληρούται δια της κατασκευής μεγάλης δημοτικής αγοράς, κτιρίου κατά τας κανόνας της επιστήμης και καλαισθησίας, μέλλοντος να εξωραϊση την πόλιν μας…»
Ο θεμέλιος λίθος μπήκε στις 14 Αυγούστου του 1911 από τον τότε δήμαρχο Χανίων Εμμανουήλ Μουντάκη και διαβάζουμε στην εφημερίδα “Κήρυξ” στις 16 Αυγούστου του 1908 «Την παρελθούσαν Κυριακήν περί ώραν 10 π.μ. εγένετο όλως ανεπισήμως η κατάθεσις του θεμέλιου λίθου της Δημοτικής Αγοράς, παριστάμενων του Δημάρχου κ. Εμμ. Μουντάκη, του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Φούμη και πολλών άλλων Δημοτικών Συμβούλων.
Μετά την τέλεσιν του αγιασμού, ο κ. Μουντάκης, κατελθών εις το επί τούτω παρασκευασμένο μέρος των θεμελίων, εφ’ ού έρριψε νομίσματα, συμβολίζοντα την σημερινήν πολιτικήν κατάστασιν της Νήσου, ήτοι εν χρυσούν εικοσάφραγκον του Βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου Α και αργυρά κρητικά νομίσματα, έθηκε θεμέλιον λίθον, έκφρασας δι’ όλιγων την χαράν του επί τω γεγονότι τούτω, τη καταθέσει τουτέστι του θεμέλίου λίθου της Δημοτικής Αγοράς, ήτις, ως έργο αρχιτεκτονικής μορφής, είναι το πρώτο επιτελούμενον εν Κρήτη, υπό έποψιν δ’ εξυγιαντικήν και καλλωπιστικήν, θέλει σημειώση άξιον λόγου διά την πρόοδον και την ανάπτυξιν της πόλεως σταθμόν, ευχηθείς εν τέλει, όπως το έργον τούτο ακολουθήσωσιν έτερα όμοια έργα προόδου, αναπτύξεως και καλλωπισμού. Ο θεμέλιος λίθος φέρει την ακόλουθον επιγραφήν:
Εν έτει 1911 επί Δημάρχου Χανίων Εμμαν. Μουντάκη ετέθη ο θεμέλιος ούτος.»
Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Σχεδόν τρία χρόνια αργότερα, το δεύτερο εξάμηνο του 1913, το κτήριο της νέας Αγοράς ήταν έτοιμο οπότε και διαμορφώνεται ο κανονισμός λειτουργίας.
Όσον αφορά στο ωράριο λειτουργίας αποφασίζεται να λειτουργεί από την Ανατολή του ήλιου έως και τις 10 η ώρα το βράδυ «μη αποκλειώμενης της παρατάσεως ή της ελαττώσεως του χρόνου τούτου δια την μ.μ. ώρα αναλόγως της ώρας του έτους».
Αναφορικά με την λειτουργία ο κανονισμός αναφέρει μεταξύ άλλων στο άρθρο 6 πως «Δεν επιτρέπεται η ενοικίασις μαγαζείων πλειόνων των δύο συνεχόμενων εις το αυτό πρόσωπον οπότε επιτρέπεται η αφαίρεσις του διαχωρίσματος επί τη βάσει ιδίας συμφωνίας» ενώ στο άρθρο 7 τονίζεται πως «Απαγορεύεται η κυκλοφορία παντός είδους τροχοφόρων και ζώων εντός της αγοράς. Η εισαγωγή των εμπορευμάτων θα γίνεται μόνον διά των οπισθίων θυρών των μαγαζείων»
Όσον αφορά στην φύλαξη της Δημοτικής Αγοράς, στο άρθρο 14 διευκρινίζεται ότι «Δια την εν καιρώ νυκτός φύλαξιν της αγοράς θέλουσι χρησιμοποιείσθαι οι κλητήρες της Δημαρχίας εκ περιτροπής».
ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ
Η Δημοτική Αγορά, ξεκίνησε να λειτουργεί την 1η Νοεμβρίου ωστόσο τα επίσημα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου του 1913 από τον Χανιώτη Πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο.
Παρόντες στα εγκαίνια μεταξύ άλλων ο δήμαρχος Χανίων Εμμανούλ Μουντάκης, ο Γενικός Διοικητής Λουκάς Κανακάρης – Ρούφους, ο Νομάρχης Χανίων, το Δημοτικό Συμβούλιο οι Διοικητικές και Στρατιωτικές Αρχές και πλήθος κόσμου.
ΤΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ
Στην Δημοτική Αγορά στεγάσθηκαν κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία, λαχανοπωλεία, γαλακτοπωλείο και οπωροπωλεία, καφενεία και ξενοδοχεία φαγητού. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο υπ’ αριθμόν 1 κατάστημα στεγάσθηκε Αστυνομικό Τμήμα.
* Πληροφορίες και φωτογραφίες για την Δημοτική Αγορά των Χανίων από την έκδοση του Δήμου Χανίων “Δημοτική Αγορά Χανίων 80 χρόνια 1913- 1993” που έχει επιμεληθεί η Ζαχαρένια Σημανδηράκη, πρώην προϊσταμένη του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης.
