Δημοτικός Κήπος: Ιστορικότητα, μνημεία, πολιτιστική κληρονομιά

» Επιτακτικά ζητήματα περιμένουν απάντηση από τη Δημοτική Αρχή

1 από 1

Στη γόνιμη συζήτηση που έχει ανοίξει η εφημερίδα σας με θέμα την «ανακαίνιση» του Δημοτικού Κήπου Χανίων θα ήθελα να προσθέσω μερικές πληροφορίες για το τι σημαίνει «Ιστορικός Κήπος» πως αντιμετωπίζεται και προστατεύεται σε διεθνές επίπεδο.
Στην «Χάρτα» της Φλωρεντίας το 1982 (ICOMOS / 1982 (προσθήκη στη Χάρτα της Βενετίας/1964) μεταξύ άλλων αναφέρεται πως ως ιστορικός κήπος νοείται:
Άρθρο 1: «Μια σύνθεση αρχιτεκτονικής και βλάστησης, που έχει κοινό ενδιαφέρον από καλλιτεχνική και ιστορική σκοπιά. Από την άποψη αυτή μπορεί να θεωρηθεί μνημείο»
Άρθρο 2: « Μια αρχιτεκτονική σύνθεση με βασικό υλικό τη βλάστηση, και κατά συνέπεια είναι μνημείο ζωντανό, φθαρτό και ανανεώσιμο…. (και) αντιπροσωπεύει τη συνεχή ισορροπία στην κυκλική κίνηση των εποχών, την γέννηση και το θάνατο στη φύση και την εφαρμογή της τέχνης και της δεξιοτεχνίας στη διαιώνιση της ‘ύπαρξής του.»
Άρθρο 4: «Η αρχιτεκτονική σύνθεση του ιστορικού κήπου περιλαμβάνει: -Το σχέδιο και την τοπογραφία του -Τη βλάστησή του, συμπεριλαμβανομένων των διαφορετικών ειδών, αναλογιών, χρωματικών σχεδίων, το σχεδιασμό των κενών του χώρων και των αντίστοιχων υψών. -Τα δομικά και διακοσμητικά του στοιχεία -Το νερό, ρέον ή στάσιμο, που αντανακλά τον ουρανό.»
Άρθρο 6: Ο όρος «ιστορικός κήπος» ισχύει για μικρούς κήπους και μεγάλα πάρκα.
Άρθρο 7: «Συνδεδεμένος ή όχι με ένα κτήριο, περίπτωση στην οποία αποτελεί αναπόσπαστο συμπλήρωμα του, ο ιστορικός κήπος δεν μπορεί να απομονωθεί από το ιδιαίτερό του περιβάλλον, αστικό ή της υπαίθρου, τεχνητό ή φυσικό.»
Επίσης.
Ως διατηρητέα Μνημεία της Φύσης (Νόμος 996/71) ορίζονται «…συστάδες δένδρων µε ιδιαίτερη βοτανική, οικολογική, αισθητική ή ιστορική και πολιτισμική αξία». Στην χώρα μας έχουν κηρυχθεί 51 Διατηρητέα Μνημεία της Φύσης, αλλά δεν προκύπτει κανείς από τον Δήμο Χανίων να έχει ασχοληθεί με το θέμα.
Στην Σύμβαση για την Προστασία της Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς (1972) ως πολιτιστική κληρονομιά θεωρούνται μνημεία, ομάδες κτηρίων και τοποθεσίες, που έχουν εξέχουσα οικουμενική αξία από άποψη ιστορίας, τέχνης ή επιστήμης, αισθητικής, εθνολογίας και ανθρωπολογίας.
Στην Σύμβαση της UNESCO για την Προστασία της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (2003) οτιδήποτε αφυπνίζει αξίες, παραδόσεις, ήθη και έθιμα αναγνωρίζεται ως άυλη έκφραση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Σύμφωνα με την χάρτα της Βενετίας ο ιστορικός κήπος πρέπει να προστατεύεται ως ζωντανό μνημείο, η διατήρησή του πρέπει να διέπεται από συγκεκριμένους κανόνες. Σε κάθε εργασία συντήρησης, τα στοιχεία που τον συνθέτουν πρέπει να αντιμετωπίζονται παράλληλα. Ο διαχωρισμός των διαφόρων επεμβάσεων μπορεί να προσβάλει την ενότητα του συνόλου.
Όπως προκύπτει από τις αναφορές της κ.Ζαχαρένιας Σημανδηράκη ειδικής συνεργάτιδας των Γενικών Αρχείων του Κράτους ο Δημοτικός Κήπος Χανίων είναι έργο του Γενικού Διοικητή Κρήτης Ρεούφ Πασά, που, αξιοποιώντας τον καθιερωμένο πια περίπατο προς την αμμώδη περιοχή μιας μεγάλης συκιάς, σχεδίασε το 1870 σε ευρωπαϊκά πρότυπα και δημιούργησε τον Κήπο, τον Μπαξέ, επιβλέποντας ο ίδιος τη διαμόρφωσή του https://www.haniotika-nea.gr/dimotikos-kipos-hanion-kai-istoriko-kafe-mia-istoria-150-chronon-poy-synehizetai/ . Σήμερα το Ιστορικό Καφέ Κήπος τιμώντας τη πόλη και τον Κήπο της έχει δημιουργήσει ένα εξαιρετικό Δίκτυο το οποίο διαρκώς επεκτείνεται (https://www.haniotika-nea.gr/dievrinete-to-diktio-ton-istorikon-kafe-tis-evropis/) ανοίγοντας νέες δυνατότητες στο τουριστικό και πολιτιστικό προϊόν της πόλης.
Στην κατακλείδα τίθενται τα προς απάντηση (από την Δημοτική Αρχή) επιτακτικά ζητήματα.
1. Γνωρίζουν οι «ειδικοί» ότι τους ιστορικούς κήπους δεν τους ανακαινίζουν αλλά τους συντηρούν;
2. Ελήφθησαν υπ’ όψιν τα αρχικά σχέδια (1870) του Κήπου για την ανακαίνιση;
3. Ζητήθηκε η συνεργασία του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης που έχει όλα τα ιστορικά στοιχεία του Κήπου;
4. Γιατί δεν έχουν δοθεί αναλυτικές πληροφορίες της μελέτης σχετικά με την ανακαίνιση, αλλά μόνο κάποιες γενικεύσεις;
5. Υπήρξε η αναγκαία δημόσια διαβούλευση;
6. Η Εφορία Νεωτέρων Μνημείων έχει γνωμοδοτήσει;
7. Μετά την «ανάπλαση» της Νέας Χώρας όπου κυριαρχεί το τσιμέντο/οι κοτρώνες, αφανίστηκαν τα αλμυρίκια και σε λίγο καιρό η αμμουδιά θα εξαφανιστεί εντελώς, μήπως να επικρατήσει η λογική και να διασωθεί η ιστορικότητα του Κήπου;

*Η Μάγια Σπανουδάκη είναι διδάκτωρ Σχολής Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης Πολυτεχνείου Κρήτης