Τα νοσοκομεία αποτελούν μονάδες των οποίων τα κτίρια καταναλώνουν μεγάλα ποσά ενέργειας σε σχέση με άλλα εμπορικά ή οικιστικά κτίρια δεδομένου ότι οι ενεργειακές τους ανάγκες είναι σύνθετες και περιλαμβάνουν τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας, θερμότητας και ψύξης. Συνήθως χρησιμοποιούν συμβατικές πηγές ενέργειας και για το λόγο αυτό οι εκπομπές τους σε CO2 είναι υψηλές. Η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) σε αυτά δεν είναι διαδεδομένη μέχρι σήμερα. Καθώς όμως οι τεχνολογίες των ΑΠΕ έχουν ωριμάσει και είναι πλέον οικονομικά βιώσιμες, η χρήση τους και στα νοσοκομεία θα μπορούσε να προσδώσει πολλά οφέλη. Δεδομένου ότι στις Μεσογειακές χώρες η ηλιακή ενέργεια αφθονεί, αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη παραγωγή ηλεκτρισμού αλλά και θερμού νερού του οποίου η ζήτηση στα νοσοκομεία είναι υψηλή δεδομένου ότι αυτό χρησιμοποιείται στα δωμάτια των ασθενών , στη κουζίνα, στα πλυντήρια κ.α. Εξ άλλου η ηλιοθερμική τεχνολογία για παραγωγή θερμότητας όπως και η φωτοβολταική τεχνολογία για παραγωγή ηλεκτρισμού χρησιμοποιούνται σήμερα ευρύτατα στον ιδιωτικό τομέα στη Κρήτη αφενός λόγω της αξιοπιστίας τους και αφετέρου λόγω της οικονομικής ελκυστικότητας τους. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας σε ένα μεγάλο νοσοκομείο της Ισπανίας. Συγκεκριμένα το πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Σεβίλλης- Virgin Macarena στη περιφέρεια της Ανδαλουσίας της Ισπανίας χρησιμοποιεί ηλιακούς συλλέκτες τοποθετημένους στους ακάλυπτους χώρους επί της ταράτσας του για να καλύπτει μέρος των ενεργειακών του αναγκών. Μία τέτοια επιτυχημένη εφαρμογή της ηλιακής ενέργειας στα νοσοκομεία που επινόησαν οι Ισπανοί θα μπορούσε να αποτελέσει ένα καλό παράδειγμα για μίμηση και για εμάς καθώς είναι προφανές ότι δεν υπάρχει λόγος να ξανα-ανακαλύψουμε το τροχό που ήδη έχουν ανακαλύψει οι Ισπανοί. Το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα επιτρέπει τη χρήση της ηλιακής ενέργειας στο νοσοκομεία όπως και σε άλλα κτίρια. Δεδομένου ότι οι κλιματολογικές συνθήκες και η ηλιοφάνεια στη Σεβίλλη της Ισπανίας [ γεωγραφικό πλάτος 37μοίρες, 24 πρώτα, 00 δεύτερα βόρεια και γεωγραφικό μήκος 05 μοίρες, 57 πρώτα και 36 δεύτερα δυτικά ] και στη Κρήτη [ για τα Χανιά 35 μοίρες, 30 πρώτα, 40 δεύτερα βόρειο και 24 μοίρες, 01 πρώτο , 45 δεύτερα ανατολικά] είναι παρόμοιες είναι φανερό ότι ανάλογες τεχνολογίες θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν και στα νοσοκομεία της Κρήτης. Συγκεκριμένα η μέση ετήσια ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας, [σε οριζόντιο επίπεδο], στα Χανιά είναι 1630 KWh/ m2 και στο Ηράκλειο 1631 KWh/m2. Η αντίστοιχη ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας στη Σεβίλλη είναι ελαφρά υψηλότερη, 1934 KWh/ m2.
Πως όμως θα μπορούσε όμως να χρηματοδοτηθεί η κατασκευή τέτοιων έργων στα νοσοκομεία της Κρήτης δεδομένης της αδυναμίας σήμερα του δημόσιου τομέα να τα υποστηρίξει με ίδιους πόρους;
Ενδεικτικά θα μπορούσαν να αναφερθούν οι εξής τρόποι:
Α) Μέσω τραπεζικού δανεισμού εφόσον βέβαια εξασφαλισθεί ο τραπεζικός δανεισμός ενός τέτοιου έργου και καθορισθεί ο τρόπος αποπληρωμής του δανείου,
Β) Μέσω Ευρωπαϊκών κονδυλίων του ΕΣΠΑ εφόσον ένα τέτοιο ενταχθεί σε κάποιο περιφερειακό ή Εθνικό πρόγραμμα. Σε μία τέτοια περίπτωση θα πρέπει να έχουν γίνει οι απαραίτητες μελέτες και το έργο να έχει ωριμάσει, και
Γ) Μέσω της εμπλοκής του ιδιωτικού τομέα στην υλοποίηση ενός τέτοιου έργου. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη συμβολή μίας εταιρείας παροχής ενεργειακών υπηρεσιών [Energy service company-ESCO] όπως καθορίζεται με την Ευρωπαϊκή αλλά και την Εθνική νομοθεσία. Στα πλαίσια προώθησης της συνεργασίας του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα αλλά και της χρηματοδότησης ενεργειακών έργων, που δεν μπορεί να υλοποιήσει μόνος του ο δημόσιος τομέας, από τον ιδιωτικό τομέα έχει προταθεί και θεσμοθετηθεί η χρηματοδότηση από τρίτους ενεργειακών έργων συμπεριλαμβανομένων και δημοσίων έργων. Εξ άλλου η μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, όχι μόνο στην Ελλάδα, δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη χρηματοδοτική συνδρομή και του ιδιωτικού τομέα. Η λειτουργία τέτοιων εταιρειών παροχής ενεργειακών υπηρεσιών προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή οδηγία 2006/32/EΚ και το Νόμο 3855/23-6-2010 [ Μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά την τελική χρήση, ενεργειακές υπηρεσίες και άλλες διατάξεις ]. Ένα τέτοιο σχήμα λειτουργεί ως εξής. Η εταιρεία παροχής ενεργειακών υπηρεσιών αναλαμβάνει με δικούς της πόρους τη κατασκευή συστημάτων ΑΠΕ στις εγκαταστάσεις του φορέα, εν προκειμένω του νοσοκομείου. Η χρήση της ηλιακής ενέργειας στο νοσοκομείο έχει σαν αποτέλεσμα την εξοικονόμηση του καυσίμου που χρησιμοποιείτο προηγουμένως και τη μείωση των ετήσιων δαπανών όσον αφορά την καταναλισκόμενη ενέργεια. Το οικονομικό όφελος που προκύπτει διαμοιράζεται με κάποιο προσυμφωνημένο τρόπο μεταξύ του φορέα-νοσοκομείου και της εταιρίας παροχής ενεργειακών υπηρεσιών. Μετά τη πάροδο κάποιων ετών , π.χ. δέκα ετών, τα συστήματα ΑΠΕ που έχουν εγκατασταθεί στο νοσοκομείο μεταβιβάζονται ατελώς στην ιδιοκτησία του νοσοκομείου. Δυστυχώς η λειτουργία τέτοιων εταιρειών παροχής ενεργειακών υπηρεσιών μέχρι σήμερα στη χώρα μας είναι περιορισμένη χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα αυξηθεί στο μέλλον.
Ποια θα είναι όμως τα οφέλη από την εφαρμογή τέτοιων φιλικών προς στο περιβάλλον αειφορικών ενεργειακών τεχνολογιών στα νοσοκομεία της Κρήτης ;
Ενδεικτικά θα μπορούσαν να αναφερθούν τα εξής:
1. Το οικονομικό όφελος που θα προκύψει από την υποκατάσταση των συμβατικών καυσίμων με ηλιακή ενέργεια και για τον επενδυτή και για τα νοσοκομεία,
2. Το όφελος για την Εθνική οικονομία καθώς θα μειωθούν οι εισαγωγές ορυκτών καυσίμων τα οποία χρησιμοποιούνται σήμερα για τη κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των νοσοκομείων,
3. Το όφελος που θα προκύψει από την εμπλοκή τοπικών εταιρειών και εξειδικευμένων εργαζομένων και τεχνικών στην κατασκευή και συντήρηση των συστημάτων της ηλιακής ενέργειας που θα εγκατασταθούν στα νοσοκομεία,
4. Στη μείωση των ρύπων που εκλύονται κατά τη χρήση συμβατικών καυσίμων στα νοσοκομεία συμπεριλαμβανομένου και του CO2, και
5. Στην εμπειρία που θα αποκτηθεί και στη δυνατότητα μελλοντικών ανάλογων εφαρμογών και σε άλλα νοσοκομεία της χώρας.
