Η κλιματική αλλαγή που βιώνουμε σήμερα έχει κινητοποιήσει τις Εθνικές κυβερνήσεις και τους διεθνείς οργανισμούς για τη λήψη μέτρων που στοχεύουν αφ ενός στο μετριασμό και αφ ετέρου στη προσαρμογή μας σε αυτήν.
Mία από τις κύριες πολιτικές που προωθούνται σήμερα σχετίζεται με τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα (CO2) οι οποίες πρωτίστως προέρχονται από τη χρήση ορυκτών καυσίμων. Η υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) στα κτίρια, τη βιομηχανία, την ηλεκτροπαραγωγή και τις μεταφορές επιτελείται σταδιακά και ήδη οι ΑΠΕ σήμερα συμμετέχουν σημαντικά στο ενεργειακό μίγμα διαφόρων χωρών. Ο τομέας των μεταφορών συμβάλλει σημαντικά στις συνολικές εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα ενώ ο μετριασμός ή η εξάλλειψη τους δεν είναι εύκολη. Στα πλαίσια αυτά οι περισσότερες χώρες προάγουν την υποκατάσταση των συμβατικών καυσίμων που καταναλώνουν βενζίνη και πετρέλαιο με οχήματα που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα και προσφέρουν τη δυνατότητα μείωσης των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων στην ατμόσφαιρα. Στη Κρήτη η παρουσία εναλλακτικών οχημάτων σήμερα είναι σχεδόν ανύπαρκτη ενώ αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον η προοπτική σταδιακής υποκατάστασης του υπάρχοντος στόλου συμβατικών οχημάτων με οχήματα που δεν καταναλώνουν ορυκτά καύσιμα.
Οι εναλλακτικοί τύποι οχημάτων περιλαμβάνουν
Α) Τα ηλεκτρικά οχήματα με επαναφορτιζόμενες μπαταρίες όπου το “καύσιμο” που χρησιμοποιούν είναι η ηλεκτρική ενέργεια,
Β) Τα ηλεκτρικά οχήματα με κυψέλες καυσίμου όπου το “καύσιμο” που χρησιμοποιούν είναι είτε το υδρογόνο (H2), σε συμπιεσμένη αέρια μορφή ή υγροποιημένο, ή κάποια χημική ένωση του που περιέχει υδρογόνο όπως η μεθανόλη (CH3OH), και
Γ) Οχήματα με μηχανές εσωτερικής καύσεως τα οποία χρησιμοποιούν σαν καύσιμο είτε τη βιο-αιθανόλη ή το βιο-ντήζελ.
Τα ηλεκτρικά οχήματα με επαναφορτιζόμενες μπαταρίες είναι τα πιο διαδεδομένα σήμερα εναλλακτικά οχήματα που κυκλοφορούν. Η αυτονομία τους εξαρτάται από το τύπο της μπαταρίας τους και σήμερα υπάρχουν συσωρευτές που τους παρέχουν αυτονομία κάποιων εκατοντάδων χιλιομέτρων. Καθώς οι συσωρευτές των οχημάτων αυτών θα πρέπει να επαναφορίζονται είναι απαραίτητη η ύπαρξη σταθμών επαναφόρισης τους σε αναλογία με τα πρατήρια πώλησης υγρών καυσίμων. Εναλλακτικά ο ιδιοκτήτης του ηλεκτρικού οχήματος μπορεί να επαναφορτίζει τη μπαταρία στη κατοικία του έχοντας βέβαια το κατάλληλο εξοπλισμό. Η ενδεικτική κατανάλωση ενόςμέσου επιβατικού ηλεκτρικού οχήματος με επαναφορτιζόμενες μπαταρίες είναι σήμερα 10 κιλοβατώρες ανά 100 χλμ. (συγκρινόμενη με τη κατανάλωση 5 λίτρων ανά 100 χλμ. ενός συμβατικού οχήματος). Η ηλεκτρική ενέργεια που δαπανά ένα ηλεκτρικό όχημα μπορεί να προέρχεται είτε από ορυκτά καύσιμα ή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) όπως η ηλιακή και η ηλιακή ενέργεια που αφθονούν στη Κρήτη. Είναι προφανές ότι για τη μεγαλύτερη διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων στην αγορά είναι απαραίτητη η ύπαρξη πολλών σταθμών επαναφόρτισης συσωρευτών όπου οι οδηγοί θα μπορούν να επαναφορτίζουν τις μπαταρίες των οχημάτων τους σε χρόνο που κυμαίνεται περίπου σε μισή ώρα. Η πολιτεία έχει ήδη αναγγείλει το σχέδιο της για τη δημιουργία πολλών σταθμών επαναφόρτισης συσσωρευτών σε όλη τη χώρα συμπεριλαμβανόμενης και της Κρήτης. Δεδομένου ότι σήμερα το κόστος αγοράς ενός ηλεκτρικού οχήματος με επαναφορτιζόμενες μπαταρίες είναι μεγαλύτερο από το κόστος ενός παρόμοιου συμβατικού οχήματος είναι απαραίτητη η επιδότηση από τη πολιτεία του κόστους αγοράς ενός ηλεκτρικού οχήματος. Η επιτυχημένη εμπειρία από άλλες χώρες υποδεικνύει ότι το ποσό της επιδότησης θα πρέπει να κυμαίνεται σε 5.000- 10.000 Ευρώ για ένα μέσο ηλεκτρικό όχημα. Εάν η πολιτεία επιδοτήσει την αντικατάσταση του 10 % του σημερινού στόλου των επιβατικών οχημάτων στη Κρήτη (δηλαδή 26.000 οχημάτων) την επόμενη πενταετία με 7.000 Ευρώ ανά όχημα θα πρέπει να διαθέσει 182 εκατ. Ευρώ περίπου το διάστημα αυτό. Κατά πόσο είναι όμως εφικτό με τη σημερινή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας αυτό είναι πράγματι ένα θέμα.
Τα ηλεκτρικά οχήματα με κυψέλες καυσίμου διαθέτουν, αντί για μηχανή εσωτερικής καύσεως μία κυψέλη καυσίμου η οποία παράγει ηλεκτρική ενέργεια με τη χρήση υδρογόνου ή κάποιας χημικής ένωσης του όπως η μεθανόλη. Τα οχήματα αυτά λοιπόν καταναλώνουν υδρογόνο όπως τα συμβατικά οχήματα καταναλώνουν σαν καύσιμο βενζίνη ή πετρέλαιο κίνησης. Κατα τη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση υδρογόνου στα οχήματα αυτά δεν παράγονται αέριοι ρύποι που μολύνουν το περιβάλλον αλλά μόνο νερό. Είναι προφανές ότι για τη διείσδυση στην αγορά οχημάτων με κυψέλες καυσίμου είναι απαραίτητη η ύπαρξη σταθμών τροφοδοσίας τους με το κατάλληλο καύσιμο (υδρογόνο ή κάποιες ενώσεις του) κάτι το οποίο δεν είναι τόσο εύκολο. Το απαιτούμενο υδρογόνο μπορεί να παραχθεί με διαφορους τρόπους μεταξύ των οποίων και με ηλεκτρόλυση νερού. Αυτή απαιτεί τη δαπάνη ηλεκτρικής ενέργειας η οποία μπορεί να παραχθεί με ΑΠΕ όπως η ηλιακή και η αιολική ενέργεια που αφθονούν στη Κρήτη. Συνεπώς η παραγωγή υδρογόνου με τη χρήση ΑΠΕ διασφαλίζει ότι η κίνηση των οχημάτων με κυψέλες καυσίμου δεν θα δημιουργεί αέριους ρύπους που συμβάλλουν στην αλλαγή του κλίματος. Σήμερα το κόστος αγοράς ενός ηλεκτρικού οχήματος με κυψέλες καυσίμου είναι αρκετά μεγαλύτερο από το κόστος ενός παρόμοιου συμβατικού οχήματος.
Τα οχήματα με μηχανές εσωτερικής καύσεως που καταναλώνουν βιολογικά καύσιμα
Σε αντιδιαστολή με τα καύσιμα των συμβατικών οχημάτων που παράγονται από το πετρέλαιο, τα βιολογικά καύσιμα παράγονται από γεωργικές πρώτες ύλες που περιέχουν σάκχαρα, άμυλο ή έλαια. Με κατάλληλη επεξεργασία αυτά μετατρέπονται σε προιόντα/καύσιμα που υποκαθιστούν τη βενζίνη και το πετρέλαιο κίνησης σε συμβατικά οχήματα. Καθώς προέρχονται από γεωργικές πρώτες ύλες και αποτελούν ανανεώσιμους φυσικούς πόρους η συμβολή τους στην αύξηση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι μηδενική. Για την υποκατάσταση της βενζίνης χρησιμοποιείται η βιολογική αιθανόλη, το οινόπνευμα δηλαδή, που παράγεται από σακχαρούχες και αμυλούχες πρώτες ύλες. Για δε την υποκατάσταση του πετρελαίου κίνησης χρησιμοποιείται το βιολογικό ντήζελ που παράγεται από ελαιούχους σπόρους φυτών και δένδρων. Συνεπώς η εναλλακτική χρήση βιολογικών, αντί πετρελαικών, καυσίμων σε οχήματα με μηχανές εσωτερικής καύσεως έχει σαν συνέπεια την αποφυγή καθαρής προσθήκης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Δυστυχώς όμως η υποκατάσταση όλων των πετρελαικών καυσίμων οχημάτων με βιολογικά καύσιμα στη Κρήτη απαιτεί μεγάλες εκτάσεις που δεν είναι διαθέσιμες. Εξ άλλου σήμερα η γεωργική παραγωγή της Κρήτης δεν είναι προσανατολισμένη στη παραγωγή βιολογικών καυσίμων οπότε μπορούν μόνο να χρησιμοποιηθούν βιολογικά καύσιμα που παράγονται σε άλλες περιοχές/χώρες. Συμπερασματικά η μείωση/μηδενισμός των εκπομπών CO2 στην ατμόσφαιρα στο τομέα των μεταφορών στη Κρήτη είναι σήμερα τεχνολογικά εφικτή και ίσως στο σύντομο μέλλον γίνει και οικονομικά εφικτή για το μέσο καταναλωτή.
