Μια «ολοκληρωμένη και επίκαιρη άποψη» σχετικά το σημαντικότερο αναπτυξιακό έργο της Κρήτης, του Βόρειου Οδικού Άξονα, καταθέτει ο πρόεδρος της Αντιπροσωπείας ΤΕΕ-ΤΔΚ, πρόεδρος ΔΚΜ-ΤΔΚ και π. Διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης, Λευτέρης Κοπάσης.
Σε ανοικτή επιστολή του προς τον πρόεδρο της Ν.Δ. Κυριάκο Μητσοτάκη, ο Λευυτέρης Κοπάσης διαπιστώνει «υποσχεσιολογία φρούδων ελπίδων χωρίς καμία προοπτική» από τη σημερινή κυβέρνηση, καταγγέλλει «αποδυνάμωση του Οργανισμού Ανάτπυξης Κρήτης» και καταλογίζει απραξία στη σημερινή κυβέρνηση τονίζοντας πως «η Κρήτη έχει αδικηθεί όχι μόνο γιατί έχουν χαθεί τα δύο τελευταία χρόνια, ούτε γιατί αναβλήθηκε η χρηματοδότηση της μελέτης Στρατηγικού Σχεδιασμού και της μελέτης Οδικής Ασφάλειας ώστε ο ΒΟΑΚ να συντηρείται μέχρι την έναρξη της κατασκευής του, αλλά και διότι δυστυχώς δεν προβλέπονται στο νησί έργα σταθερής τροχιάς όπως το Μετρό ή ο Σιδηρόδρομος που χρηματοδοτούνται στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο κατά προτεραιότητα, ούτε η αναπλήρωση της χρηματοδότησης εξαιτίας της έλλειψης τους».
Αναλυτικά η επιστολή Κοπάση, την οποία κοινοποιεί στον γραμματέα της Ν.Δ. Λευτέρη Αυγενάκη και στον τομεάρχη Υποδομών Κώστα Καραμανλή, έχει ως εξής:
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
«Κύριε Πρόεδρε Κυριάκο Μητσοτάκη είστε ο μόνος που μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά και να δώσει λύσει επιτέλους στον γόρδιο δεσμό για την υλοποίηση του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης, με τον ρόλο που σύντομα θα κληθείτε να αναλάβετε και του αποδεδειγμένου ενδιαφέροντός σας για τον τόπο σας την Κρήτη.
Το αναπτυξιακό μας έλλειμμα αποκαλύπτεται πλέον μετά την ολοκλήρωση των οδικών έργων στην υπόλοιπη χώρα όπως φαίνεται στον σχετικό χάρτη από τον οποίο απουσιάζει η Κρήτη.
Χωρίς να παραγνωρίζω τα έργα που έχουν γίνει επί του ΒΟΑΚ και τις πύλες εισόδου του νησιού χάσαμε την ευκαιρία και μαζί χιλιάδες θέσεις εργασίας κατά την φάση κατασκευής τους και της ανάπτυξης που θα προσέδιδε το έργο μετά την ολοκλήρωσή του επηρεάζοντας 50 δείκτες από αυτούς που μετράει η ΕΕ σύμφωνα με στοιχεία της Εγνατία Οδός.
Η νέα πολιτική υποδομών στην Ευρώπη διακηρύσσει ότι θεωρεί τις Μεταφορές ζωτικής σημασίας για την ευρωπαϊκή οικονομία χωρίς τις οποίες δεν μπορεί να αναπτυχθεί ούτε να ευημερήσει. Έτσι ένα ισχυρό δίκτυο Μεταφορών υλοποιείται και θα διέρχεται απ’ τα 27 κράτη μέλη, θα συνδέεται με τις γειτονικές χώρες και τον υπόλοιπο κόσμο, προωθώντας την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα σύμφωνα με τον σχεδιασμό για το ΔΕΔ-Μ Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών και τον Διάδρομο της Ανατολικής Μεσογείου που διέρχεται από την Κρήτη μέσω του ΒΟΑΚ του ΝΟΑΚ και του αεροδρομίου Καστελίου όπως στον σχετικό χάρτη.
Με καφέ χρώμα σημειώνεται ο Ανατολικός Διάδρομος/Ανατολικής Μεσογείου που περνάει από την Κρήτη
Δυστυχώς πέρασαν 10 χρόνια από την έναρξη των μεγάλων οδικών αξόνων της χώρας όσα και από την ανάδειξη της σπουδαιότητας και τον προσδιορισμό των τεχνικών χαρακτηριστικών του ΒΟΑΚ στο συνέδριο του ΤΕΕ ΤΑΚ και ΤΔΚ στο Ηράκλειο τον Οκτ του 2008.
Σήμερα απολαμβάνουμε μια υποσχεσιολογία φρούδων ελπίδων χωρίς καμία προοπτική. Η κυβέρνηση που θριαμβολογεί για την συμμετοχή της την τελευταία διετία στα μεγάλα έργα της χώρας, στην Κρήτη και τον ΒΟΑΚ συγκαλύπτει την αδράνειά της με αλληλοαναιρούμενες υποσχέσεις κυβερνητικών στελεχών όλων των βαθμίδων στις διαδοχικές επισκέψεις τους στην Κρήτη, είτε αφορούν στην μελέτη στρατηγικού σχεδιασμού και την χρηματοδότησή της είτε το έργο συνολικά από Χανιά μέχρι το Ηράκλειο ή το Καστέλι μέχρι την Σητεία μαζί με τα λιμάνια ή χωρίς, με πλέον πρόσφατη την προγραμματική σύμβαση με τον ΟΑΚαε και αρμοδιότητες που ήδη έχει Οργανισμός, την ίδια στιγμή που οι εργαζόμενοι σε αυτόν καταγγέλλουν ότι επιχειρείται αποδυνάμωσή του και επιστροφή των αρμοδιοτήτων του επί του ΒΟΑΚ σε ΕΥΔΕ του Υπουργείου πράγμα που θα επιτείνει την καθυστέρηση και θα επιφέρει πρόσθετη κωλυσιεργία.
Στην ίδια κατεύθυνση ενδιαφέρον έχει η αναντίστοιχη επίσπευση και με κάθε τρόπο προώθησης του Οδικού Άξονα Πάτρα-Πύργος ενός έργου 75 χλμ με συνολικό αρχικό Π/Υ 475εκ€ που συμπεριλαμβάνονταν στην σύμβαση παραχώρησης της Ολυμπίας Οδού. Αποτελεί το πλέον ανταγωνιστικό έργο του ΒΟΑΚ με ομοειδή χαρακτηριστικά ως προς την χρηματοδότησή του από το ΣΕΣ (ή ΕΣΠΑ 2). Όμως αποδεικνύεται ότι προσελκύει την προνομιακή μεταχείριση του Υπουργείου αφενός γιατί σε αυτό εφαρμόστηκε ο νόμος που επιτρέπει την κατάτμηση όπως και έγινε σε 8 υποέργα με το επιχείρημα του μεγαλύτερου ανταγωνισμού (παρότι στα τέσσερα πρώτα που δημοπρατήθηκαν ανάδοχος ανακηρύχτηκε η εταιρεία Τοξότης του Χρήστου Καλογρίτσα με εκπτώσεις μεγαλύτερες από 50% και δύσκολο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης τους 42 μήνες), αφετέρου γιατί παρακάμφθηκε η χρονοβόρος διαδικασία ένταξης για χρηματοδότηση στο ΣΕΣ (ή ΕΣΠΑ 2) που απαιτούσε να προηγηθεί η οριστική έγκριση του Φακέλου Μεγάλου Έργου από την ΕΕ και στην συνέχεια να ακολουθήσουν οι προσυμβατικές διαδικασίες, η δημοπράτηση και τέλος η έγκριση του αποτελέσματος από την Προϊσταμένη Αρχή (τα παραπάνω 8 υποέργα δημοπρατούνται παράλληλα με την έγκριση του ΦΜΕ και η Προϊσταμένη Αρχή δεν θα προχωρήσει σε κοινοποίηση της εγκριτικής απόφασης του αποτελέσματος των δημοπρασιών πριν την ένταξη του έργου στο Ε.Π.ΥΜΕ.ΠΕΡΑΑ).
ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ Β.Ο.Α.Κ. ΚΑΙ Η ΑΔΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ
Κύριε Πρόεδρε Κυριάκο Μητσοτάκη,
το έργο του ΒΟΑΚ σύμφωνα με παλαιότερο υπόμνημα του Υπουργείου Υποδομών που δεν είχε λάβει υπόψη τις σημερινές ανάγκες και την αυξητική τάση των κυκλοφοριακών φόρτων, όπως φαίνεται και στο σχετικό πίνακα έργων και μελετών ανά οδικό τμήμα, περιγράφεται ως το έργο που διασχίζει οριζόντια την Κρήτη από τον Κίσσαμο μέχρι την Σητεία συνδέοντας μεταξύ τους 4 μεγάλα αστικά κέντρα, τα λιμάνια, τα 3 αεροδρόμια και τις περισσότερες εξαιρετικά ανεπτυγμένες τουριστικές περιοχές του νησιού.
Έχει μήκος 300 χλμ και ανήκει στο εκτεταμένο (comprehensive) Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών ΔΕΔ-Μ της Ελλάδας σύμφωνα με τον προαναφερόμενο ΧΑΡΤΗ στην εισαγωγή. Η ανάγκη αναβάθμισής του διαπιστώνεται ήδη από το τέλος της δεκαετίας του ‘90 σε τετράιχνη διατομή στο κεντρικό τμήμα Χανιά-Ρέθυμνο Ηράκλειο Αγ Νικόλαος 200χλμ και σε δίιχνη διατομή για τα τμήματα Κίσσαμος-Χανιά 37χλμ (συμπεριλαμβανομένης της παράκαμψης Κισσάμου 6,5χλμ) και Αγ Νικόλαος-Σητεία 63χλμ. Μέχρι σήμερα με συγχρηματοδότηση από το Β’ και Γ’ ΚΠΣ και το ΕΣΠΑ έχουν ολοκληρωθεί ή κατασκευάζονται τμήματα του ΒΟΑΚ 91 χλμ και από αυτά 48χλμ με δίιχνη διατομή (πλάτους 12,5μ) Γαλατάς- Κολυμπάρι, Αγ Νικόλαος- Καλό Χωριό, Αυχένας Αγκαθιάς-Σητεία και 43χλμ με τετράιχνη διατομή (πλάτους 22μ δηλ2*(2+ΛΕΑ)). Επίσης στο ΣΕΣ 14-20 αναβαθμίζεται σε 4ιχνο το Γούρνες Χερσόνησος μήκους 9 χλμ ενώ θα απαιτηθεί η επαναπροκήρυξη του έργου Πάνορμος-Εξάντης μήκους 10 χλμ. Υπολείπεται έτσι η αναβάθμιση ή η νέα κατασκευή άλλων 190 χλμ ενώ έχουν ανατεθεί μελέτες περίπου 90χλμ. Το Υπουργείο διαπίστωνε αδυναμία εκτέλεσης του ΒΟΑΚ ως δημόσιο έργο (θα χρειάζονταν 30 χρόνια) λόγω έλλειψης πόρων από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία ενώ επισημαίνει την ανάγκη αντιμετώπισης επειγόντων προβλημάτων Οδικής Ασφάλειας όσο και την άμεση εκπόνηση της Στρατηγικής Μελέτης Σκοπιμότητας (ΣΜΕ ΒΟΑΚ) και διερεύνησης εναλλακτικών δυνατοτήτων χρηματοδότησης που πρέπει να περιλαμβάνει έρευνα προέλευσης-προορισμού, αξιολόγηση των υφιστάμενων τεχνικών μελετών και εναλλακτικές λύσεις βελτίωσης, και τις τεχνικές μελέτες μέχρι το επίπεδο της Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του συνόλου του άξονα.
Τα τεύχη δημοπράτησης της μελέτης Στρατηγικού Σχεδιασμού αναφέρονται ως ολοκληρωμένα ήδη από το 2012 χαρακτηρίζοντάς την ως εμπροσθοβαρή δράση του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ. Σχετικά ο ΟΑΚαε είχε επισημάνει με τις επιστολές αρ πρωτ 1992/3.4.14 και 1991/3.4.14 την ανάγκη χρηματοδότησης των μελετών Στρατηγικού Σχεδιασμού και Οδικής Ασφάλειας με προσδιορισμένο φυσικό αντικείμενο όπως περιγράφεται στις επισυναπτόμενες συνόψεις (ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ & ΕΔΩ) όπως και ολοκληρωμένη πρόταση με διαδοχικά βήματα που όμως η πολιτική αβεβαιότητα το 2014 και η απραξία που ακολούθησε από το 2015 μέχρι σήμερα δεν επέτρεψαν την παραμικρή πρόοδο.
Η Κρήτη έχει αδικηθεί όχι μόνο γιατί έχουν χαθεί τα δύο τελευταία χρόνια, ούτε γιατί αναβλήθηκε η χρηματοδότηση της μελέτης Στρατηγικού Σχεδιασμού και της μελέτης Οδικής Ασφάλειας ώστε ο ΒΟΑΚ να συντηρείται μέχρι την έναρξη της κατασκευής του, αλλά και διότι δυστυχώς δεν προβλέπονται στο νησί έργα σταθερής τροχιάς όπως το Μετρό ή ο Σιδηρόδρομος που χρηματοδοτούνται στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο κατά προτεραιότητα, ούτε η αναπλήρωση της χρηματοδότησης εξαιτίας της έλλειψης τους. Αξίζει να επισημανθεί εδώ ότι η Κύπρος και η Μάλτα νησιά όπως η Κρήτη έχουν αυξημένους πόρους για τις οδικές τους υποδομές εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν έχουν έργα σταθερής τροχιάς.
Μέχρι σήμερα το μόνο που μεσολάβησε είναι 2 ακόμα χρόνια καθυστέρησης, η ιδιωτικοποίηση των αεροδρομίων που αφαιρεί την χρηματοδότηση της επέκτασης του αεροδρομίου Χανίων από τις χρηματοδοτήσεις της Κρήτης, η προκήρυξη του αεροδρομίου Καστελίου που δεσμεύει δημόσια δαπάνη 25-50% του προϋπολογισμού του έργου ανταγωνιστικά με τον ΒΟΑΚ, η ανάγκη επαναδημοπράτησης του έργου Πάνορμος-Εξάντης Π/Υ 62,5εκ € που μετά από πολύμηνες διαδικασίες απέβη άκαρπη και άλλα λιγότερο σημαντικά όπως η καθυστέρηση της σύνδεσης ΒΟΑΚ Α/Κ Μουρνιές-Γογονή Χανιά Π/Υ 3,6εκ € η εργολαβική σύμβαση του οποίου υπογράφτηκε τον Δεκ 2014 και το έργο δεν ξεκίνησε ακόμα.
Η ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Κύριε Πρόεδρε Κυριάκο Μητσοτάκη
Η μόνη αλήθεια για τον τρόπο υλοποίησης του έργου του ΒΟΑΚ είναι η μελετητική και αδειοδοτική ολοκλήρωση με κάθε τρόπο έστω και με την χρηματοδότηση του ΕΠ Κρήτης από την Περιφέρεια, επίσης η επιτάχυνση ολοκλήρωσης των ενταγμένων έργων του ΒΟΑΚ, η ένταξη για χρηματοδότηση και η δημοπράτηση των ώριμων έργων εντός της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου 14-20 απαιτώντας ισχυρή στοχοπροσήλωση. Εφόσον υπάρξουν πραγματικά δείγματα αποτελεσματικότητας καθίσταται εφικτό να ενταχθεί ως ώριμο επενδυτικό σχέδιο το συνολικό έργο στην λίστα του Πακέτου Γιουνκέρ και της ΕΤΕπ αναζητώντας τους παραχωρησιούχους που θα το διεκδικήσουν πραγματικά παρά την οικονομικοπολιτική αβεβαιότητα έχοντας όμως ως πλεονέκτημα τις αισιόδοξες προβλέψεις για μεγαλύτερη αύξηση των τουριστών. Καθοριστικό επίσης είναι το γεγονός ότι στην χώρα μας ξεπεράστηκε ο σκόπελος για μόχλευση 15:1 για τις εγγυήσεις του Πακέτου Γιουγκέρ και μπορεί να φτάσει το 1:1. Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητο να προσδιοριστεί ο τρόπος ανάκτησης του κόστους της επένδυσης από τον παραχωρησιούχο, η ορθολογική προσέγγιση της οποίας θα επιτρέψει την ταχύτερη ολοκλήρωση. Για τον λόγο αυτό είναι απαγορευτική η συζήτηση ανάκτησης με διόδια όπως σωστά έχει προταθεί από την Περιφέρεια Κρήτης, διότι στην περίπτωση αυτή υπάρχει η απαίτηση παράπλευρου δικτύου σε τουριστική περιοχή που θα εξακοντίσει το κόστος λόγω των απαλλοτριώσεων, ενώ θα καταστήσει το έργο μη λειτουργικό αφού οι κόμβοι δεν θα μπορούν να εξυπηρετούν τις συνήθεις ανάγκες των μετακινήσεων σε κοντινές αποστάσεις. Η εκτίμηση του κόστους του έργου είναι 1,1δις €, χωρίς διόδια, με συγκεκριμένα δίιχνα και τετράιχνα οδικά υποτμήματα σύμφωνα με τους κυκλοφοριακούς τους φόρτους και γρήγορη ολοκλήρωση των ενταγμένων έργων στο ΣΕΣ.
Κύριε πρόεδρε με την επιστολή μου αυτή επιδιώκω να διατυπώσω δημόσια κατά το δυνατόν μια ολοκληρωμένη και επίκαιρη άποψη σχετικά το σημαντικότερο αναπτυξιακό έργο της Κρήτης, του Βόρειου Οδικού Άξονα, με την ιδιότητα του πρώην προέδρου του ΤΕΕΤΔΚ και προέδρου της Αντιπροσωπείας από το 2007 μέχρι σήμερα, όσο και να επισημάνω την παρελκυστική τακτική που ακολουθείται τα τελευταία δύο χρόνια και οδηγεί σε οπισθοδρόμηση την ανάπτυξη της Κρήτης.
Τέλος είμαι βέβαιος ότι έτσι όπως εξελίσσεται η υπόθεση του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης μόνο το δικό σας ενδιαφέρον από την θέση του Πρωθυπουργού μπορεί να οδηγήσει στην ολοκλήρωσή του σε ορατό χρόνο.
Με τιμή Λευτέρης Κοπάσης»
