Αλεξάντρ Κουρέ Εκδόσεις Υψιλον/ Βιβλία
Μετάφραση: Βασίλης Κάλφας- Ζήσης Σαρίκας
Σε καιρούς που όλοι πιστεύανε σ’ αυτές ενώ τώρα όλοι- όλες απογοητεύονται από την κακή τους χρήση. Ομως, ο Κουρέ λατρεύει τη θεωρητική καινοτομία.
Γι’ αυτό στρέφεται στον 17ο αιώνα, τον αιώνα της “μεγαλοφυΐας”. Ολο σχεδόν το έργο του είναι αφιερωμένο στη γέννηση της σύγχρονης επιστήμης, από τον Κοπέρνικο στον Νεύτωνα. Η θεωρητική καινοτομία, η ριζική τομή, εντοπίζεται στη “μαθηματικοποίηση της φύσης” με την πεποίθηση (Γαλιλαίου και Κέπλερ) ότι «το βιβλίο της φύσης είναι γραμμένο με γεωμετρικούς χαρακτήρες».
Ομως, μετά από τόσους αιώνες, το βιβλίο της φύσεως μπορεί να μην είναι γραμμένο με γεωμετρικούς χαρακτήρες της ευκλειδικής γεωμέτρησης την οποία αμφισβήτησαν άλλες νεότερες γεωμετρήσεις αλλά ο Κουρέ διερωτάται: «Γιατί ήταν τόσο ξαφνικό το σταμάτημα της μεγαλειώδους ορμής της αρχαίας ελληνικής επιστήμης; Και γιατί πήρε τέλος η ανάπτυξή της;».
Εξαιτίας της ρωμαϊκής κατάκτησης; Της χριστιανικής επίδρασης; Ισως… οθωμανικής κατάκτησης με πτώση της πόλης και κατοχή της Ελλάδας για 400 μαύρα θεοσκότεινα τουρκικά πέτρινα χρόνια;
ΠΙΣΤΕΥΕ ΠΩΣ ΗΤΑΝ ΑΝΕΦΙΚΤΟ
Για να αποφανθεί ότι: «Δεν χωράει αμφιβολία πως δεν προσπάθησε να το κάνει επειδή πίστευε πως ήταν ανέφικτο». Αυτό υποστηρίζει ο Αλεξάντρ Κουρέ στο βιβλίο του: “Δυτικός Πολιτισμός” η άνθιση της επιστήμης και της τεχνικής (εκδόσεις Υψιλον/βιβλία, μετάφραση Βασίλης Κάλφας – Ζήσης Σαρίκας).
– Μα ποιός είναι ο Αλεξάντρ Κουρέ;
– Αυτός, είναι χωρίς αμφιβολία μια κεντρική μορφή της σύγχρονης ιστοριογραφίας της επιστήμης. Το έργο του θεωρείται θεμελιώδες. Ενώ, στη ρίζα κάθε ερευνητικού προβλήματος ή μεθοδολογικής διχογνωμίας που εμφανίζεται σ’ αυτό μπορεί να ανιχνεύσει κανείς μια δική του, προκλητική ασυνήθιστη τοποθέτηση. Με την έννοια ότι ο Κουρέ “κυνήγησε” την ενότητα της ανθρώπινης σκέψης, σε διαχρονική κλίμακα.
Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
Οπως αναφέρεται στο βιβλίο “Δυτικός Πολιτισμός” το έργο του Κουρέ θα αποτελέσει υπόδειγμα για ένα νέο τρόπο προσέγγισης της επιστήμης του παρελθόντος. Στα χέρια του η ιστορία της επιστήμης γίνεται ιστορία ιδεών: διαφαίνεται η ενότητα της ανθρώπινης σκέψης σ’ όλες τις δημιουργικές της μορφές -φιλοσοφία, θρησκεία, τέχνη, επιστήμη- και κατοχυρώνεται η αυτονομία της παλαιότερης γνώσης από τις σημερινές δικές μας θεωρίες.
Ενώ, τονίζεται η αποκαλυπτική σημασία του λάθους στην επιστήμη. Η οποία έχει πραγματοποιήσει μεν θαύματα αλλά παράγει καθημερινά τεράστια τραύματα στον πλανήτη Γη και στην ανθρωπότητα που την κατοικεί, όπως και στα άλλα ζωϊκά είδη.
ΑΙΩΝΙΑ ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΕΣ ΠΕΡΙΦΟΡΕΣ
Ανάμεσα στον κόσμο της ακρίβειας και στον κόσμο του λίγο – πολύ της ελληνικής σκέψης αιωρείται ένας ριζικός δυϊσμός, που δεν υπερπηδήθηκε για να δημιουργηθεί ένα ενιαίο μέτρο του χρόνου. Γιατί, αν τα όργανα του χρόνου του ουρανού, αν ο ουράνιος θόλος με τις αιώνια ομοιόμορφες περιφορές του δημιουργεί -ή καθορίζει- τις αυστηρά ίσες υποδιαιρέσεις του χρόνου, αν λόγω του γεγονότος αυτού η αστρική μέρα έχει ένα εντελώς σταθερό μήκος, δεν ισχύει το ίδιο για τον χρόνο της γης, για το δικό μας χρόνο. Αφού για μας η ηλιακή μέρα αποτελείται από μια μέρα και μια νύχτα που έχουν μεταβλητό μήκος, περισσότερο ή λιγότερο μεγάλο, περισσότερο ή λιγότερο μικρό, ανάλογα με την εποχή.
ΚΙΝΗΣΗ ΔΕΜΕΝΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Ομως το ηλιακό ρολόι, που μεταφέρει στη γη το μήνυμα της κίνησης των ουρανών, χάνει την αρχική λειτουργία του και αναγκάζεται να σημειώνει τις περισσότερο ή λιγότερο μακρές ώρες του κόσμου “περίπου”.
Αλλά, η έννοια της κίνησης είναι δεμένη αχώριστα με την έννοια του χρόνου. Γιατί μέσα σε μια και από μια νέα σύλληψη της κίνησης πραγματοποιήθηκε η διανοητική επανάσταση που γέννησε τη σύγχρονη επιστήμη, με την οποία η ακρίβεια του ουρανού κατέβηκε στη γη…
Για να ανθίσουν η επιστήμη και η τεχνική του δυτικού πολιτισμού μετά την ελληνική, την αρχαία ελληνική επιστήμη και τεχνική.
Ο ΝΕΟΣ ΔΥΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ
Με ανακάλυψη της σταθερής ταχύτητας, της ροής του χρόνου (Κτησίβιος) και με την ανακάλυψη των ταλαντώσεων του εκκρεμούς που είναι ένα φαινόμενο ισοχρονισμού που αναπαράγεται αέναα (Γαλιλαίος και Huygens). Για να φθάσουμε σήμερα, κατά τον Friedmann, στην τεχνική της νέο-τεχνικής βιομηχανίας της εποχής του ηλεκτρισμού και της εφαρμοσμένης επιστήμης (πριν από τη συγχώνευσή τους), που χαρακτηρίζεται ως σύγχρονη εποχή. Οπως «η εποχή των οργάνων που έχουν διαστάσεις εργοστασίων και των εργοστασίων που έχουν την ακρίβεια οργάνων».
Εν τούτοις όμως, όλα αυτά τα μεγάλα και τρομακτικά έχοντας ανοικτά τα στόματα της μηχανοκρατικής ανθρωποφαγίας τους απειλούν κάθε στιγμή Δύση και Ανατολή με καταβροχθισμό.
ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΜΕ ΟΡΓΑΝΑ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ
Ενα βιβλίο, ιδιαίτερα ενδιαφέρον, για όλους και όλες που θέλουν να γνωρίσουν ουσιαστικά, την εποποιΐα και δραματοποιΐα του δυτικού πολιτισμού ως άνθιση επιστήμης και τεχνικής, που βασίστηκε στους δρόμους που άνοιξε, ως αναζήτηση η αρχαία ελληνική τέχνη και τεχνική. Παρόλο που ο Αλεξάντρ Κουρέ, υποβαθμίζει την τεράστια σημασία της μεγάλης οδύσσειάς της, που δεν κατέκτησε την ακρίβεια αλλά δημιούργησε τα θεμέλια για την κατάκτησή της. Που δυστυχώς, όμως, με αυτή καταστρέφεται τώρα η ζωή με όργανα (και όπλα) απόλυτης ακρίβειας.
Αλήθεια, μήπως πρέπει να ξαναγίνει επαναθεώρηση του “περίπου” και του μετρούμενου με ακρίβεια, με σκοπό τη σύζευξη των “αξιών” τους, για το καλό της ανθρωπότητας;
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ
Τα περιεχόμενα του βιβλίου είναι:
Ο Γαλιλαίος και η επιστημονική επανάσταση του 17ου αιώνα, οι σταθμοί της επιστημονικής κοσμολογίας, σημασία και εμβέλεια της Νευτώνειας σύνθεσης, καταγωγή του εκμηχανισμού, από τον κόσμο του “περίπου” στο “σύμπαν της ακρίβειας”.
Αλλά όλη αυτή η τρομερή “ακρίβεια” του σύγχρονου ελληνικού και παγκόσμιου εφιάλτη που τον βιώνουμε από μέρα σε μέρα “μηχανοκρατικο-ηλεκτρονικά” μήπως ήρθε να ανατραπεί.
Για να αναζητήσουμε πέρα από την ακρίβεια (που απαιτεί η παραγωγή των χημικών όπλων, των βαλλιστικών πυραύλων και των απόλυτων οικονομετρικών υπολογισμών καταστροφής και διάλυσης χωρών και λαών) στη μη ακρίβεια μιας απάνθρωπης καταστροφής, αναζητούντες το περίπου της ανθρώπινης ισορροπίας όχι ως διέξοδος αλλά ως μεγάλη αξία απέναντι στον παρανοϊκό πολιτισμό που μας καταστρέφει.
