Ο πιο Συνταρακτικός ήχος που ακούστηκε ποτέ,
ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ!
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΠΕΡΝΤΙΑΓΙΕΦ
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ
Διάσημος Ρώσος
Ορθόδοξος Συγγραφέας
Αυτοεξόριστος από τη Ρωσία
στην πρώτη σκληρή
Σοβιετική εποχήΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣ
Έκδοση 1950
Λογιωτάτης Μετάφρασης
από τη Γαλλική γλώσσα του πρώτου
έλληνα αρχιερέα της Ειρήνης
ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ ΣΑΜΟΥ
Eνα σπουδαίο έργο για την εποχή της έκδοσής του και για σήμερα. Στη σύγχρονη ελληνική και παγκόσμια τραγωδία που όλοι οι χριστιανικοί – αλλά και οι μη χριστιανικοί λαοί προσδοκούν ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ.
Με την τραγωδία των τραγωδιών να είναι Η ΣΤΑΥΡΙΚΗ ΘΥΣΙΑ ΤΟΥ ΑΘΩΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ που διά της μεγάλης θυσίας του ΝΙΚΗΣΕ τον θάνατο δια του δικού του θανάτου.
ΠΑΘΗ ΧΡΙΣΤΟΥ ΠΑΘΗ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
Περάσαμε τις δραματικές ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας με την οδύνη των παθών του Χριστού, αλλά και των δικών μας παθών, τα οποία βιώνουμε, καθημερινά σταυρούμενοι από τη μαρτυρική κρίση της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής τραγωδίας, προσδοκούντες την πρώτη και τη δεύτερη μεγάλη ανάστασή μας μέσα από τον περίκλειστο «τάφο» νόμων και παρανόμων που μας έχουν εγκλείσει, με αλλεπάλληλες μνημονειακές επιγραφές και υπογραφές, για μια πιο μακρόχρονη ακόμα τραγωδία, όσο κι αν οι μηχανισμοί του επικοινωνιακού αποπροσανατολισμού παρουσιάζουν τα νέα σκληρότατα μέτρα της αξιολόγησης ως αναγκαίο ενταφιασμό μας. Με χαραμάδες διάθλασης κάποιου κάποτε αναστάσιμου φωτός.
Ο ΑΝΑΣΤΑΣΙΜΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΑΠΑΛΥΝΕΙ ΤΑ ΠΑΘΗ ΜΑΣ
Όμως, παρά την πρώτη και δεύτερη ανάσταση του Xριστού τη νύχτα του πανηγυρικού φωτοβόλου «Χριστός ανέστη» έλαμψαν με φωτοβολίδες οι ουρανοί μας και με κροτίδες οι αυλές των ναών μας, σε όλη τη χώρα, για τον παραδοσιακό εορτασμό της ανάστασης του Χριστού από τον λαό. Δυστυχώς συνέβησαν ατυχήματα από τις αδέσποτες κροτίδες, και στις εκκλησίες έμειναν λίγοι-λίγες για να παρακολουθήσουν την λαμπροφόρο λειτουργία της ανάστασης. Και άκουσαν την ευχή της αγάπης του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου…. βέβαια είτε μέσα στους Ναούς, είτε έξω από αυτούς, ο τριήμερος αναστάσιμος εορτασμός απάλυνε την αίσθηση των παθών μας που γίνονται ακόμα πιο κρίσιμα με εντεινόμενη τώρα, την τραγωδία που ζει ο λαός μας εδώ και χρόνια (ουσιαστικά) με τα σκληρά χρόνια της τραγωδίας μας.
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕ ΠΑΡΑΔΟΞΗ ΗΘΙΚΗ
Με την τραγωδία, όμως, κατά τον Νίτσε (του Νεκρού Θεού) τόσο η τραγωδία καθ’ εαυτή, όσο και οι άνθρωποι να είναι πέρα από το καλό και το κακό, αφού το τραγικό σχηματίζει μια κατηγορία εντελώς ιδιαίτερη και αρχέγονη.
Για να πει ο αείμνηστος Μεγάλος Ρώσος φιλόσοφος Νικόλαος Μπερντιάγεφ στο εξαιρετικά σημαντικό βιβλίο του «Περί του ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ» με υπότιτλο: Δοκίμια παραδόξου ηθικής. Αυτό εκδόθηκε το 1950, για τη βιβλιοθήκη της αποστολικής διακονίας, σε μετάφραση του λογιώτατου, μακαριστού και πρώτου ιεράρχη της Ειρήνης Μητροπολίτη ΣΑΜΟΥ ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ, του οποίου την προοδευτικότητα ακολούθησε και ο δικός μας μακαριστός ιεράρχης Ειρηναίος…. το βιβλίο αυτό το μετέφρασε από τα γαλλικά ο ίδιος ο ΣΑΜΟΥ ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ
ΚΕΙΜΕΝΑ, ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΟΥ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΡΑΓΙΚΟ ΚΑΙΡΟ ΜΑΣ.
Το βιβλίο είναι αφιερωμένο «ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΙΩΑΚΕΙΜ» του Γ΄ και έχει ως motto στο κάτω μέρος του εξωφύλλου το εξής «είναι πάρα πολύ θλιβερόν διότι δεν βλέπομεν το αγαθόν εν τω αγαθώ». Το βιβλίο, μεγάλου σχήματος 401 σελίδων έχει 3 πολυσέλιδα μέρη, με εμβριθή πρόλογο τον Σάμου Ειρηναίου. Το πρώτο μέρος έχει τίτλο «ΟΙ ΑΡΧΕΣ» με 3 κεφάλαια, τα εξής:
1) Το πρόβλημα της ηθικής γνώσεως, 2) Η αρχή του αγαθού και του κακού, 3) Ο άνθρωπος.
Το δεύτερο μέρος έχει τίτλο: Η ηθική της απολυτρώσεως και 4 κεφάλαια τα εξής:
1) Η ΗΘΙΚΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ, 2) Η Ηθική της απολυτρώσεως, 3) Η ηθική της δημιουργικής ενέργειας και 4) Τα συγκεκριμένα προβλήματα της Ηθικής.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 1) Το τραγικό και παράδοξο της ηθικής ζωής, 2) περί του ψεύδους και της αλήθειας, 3) Η ηθική συνείδηση και ελευθερία, 4) ο φόβος, η αγωνία και η νοσταλγία, η ανία, η πλαδαρότης, τα φαντάσματα, 5) η αγάπη και η συμπάθεια, 6) περί του κράτους, του πολέμου και της επανάστασης, 7) το κοινωνικό πρόβλημα, η εργασία η τεχνική. 8) φύλο, γάμος, αγάπη, 9) οι ιδεώδεις μορφές του ανθρώπου και η έννοια περί των χαρισμάτων και 10) ο ρεαλισμός και ο συμβολισμός στην ηθική.
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΣΧΑΤΩΝ. 1) Θάνατος-αθανασία, κόλαση, παράδεισος πέραν του καλού και του κακού.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
Επανερχόμενοι στο θέμα της τραγωδίας (σελ. 67) ο διάσημος συγγραφέας Νικόλαος Μπερντιάγεφ γράφει ότι: «Κάθε τραγωδία είναι η τραγωδία της μοίρας. Αλλά, υπάρχει άραγε μια χριστιανική τραγωδία; Η θεολογική αντίληψη της παράδοσης αρνείται την ύπαρξη της τραγωδίας και φοβάται ακόμα και να την διανοηθεί. Είναι εν τούτοις παράδοξο να βλέπει κανείς να απορρίπτεται η τραγωδία από τη θρησκεία του Σταυρού. Η αρχαία τραγωδία είναι η τραγωδία της μοίρας.
ΥΠΕΡΑΝΩ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Ο ΝΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟ
Η χριστιανική όμως τραγωδία, αντίθετα, είναι η τραγωδία της ελευθερίας και με αυτή αποκαλύπτεται το αρχέγονο φαινόμενο της τραγικότητας.
Η μοίρα είναι δευτερεύουσα και γι’ αυτό είναι ορατή σ’ ένα κόσμο μεμονωμένο και αποσπασμένο από τις αρχέγονες πηγές του όντος. Με τη μοίρα ν’απορρέει από την ελευθερία όσο η ελευθερία είναι και αυτή αρχέγονη. Αλλά η χριστιανική συνείδηση εξαρτάται από την ελευθερία, μέσα στην οποία βρίσκεται η αρχέγονη πηγή της τραγικότητας όπου, αποκαλύπτει το τραγικό μέχρι της εσωτερικότητας της θείας ζωής.
Ο θεός ο ίδιος, ο μονογενής του Υιός, πάσχει, κρέμεται στο Σταυρό και γίνεται αθώος μάρτυρας. Η τραγωδία της ελευθερίας αποκαλύπτει τον ανταγωνισμό δύο αντιθέτων αρχών πιο βαθιά από τον ανταγωνισμό του αγαθού και του κακού.
Γιατί αν η μοίρα είναι το τέκνο της ελευθερίας, αυτό σημαίνει ότι η ίδια είναι μοιραία, αλλά, ο χριστιανισμός αγνοεί το μοιραίον στο οποίο η ζωή του ανθρώπου θα ήταν υποταγμένη. Όμως, ο χριστιανισμός αποκαλύπτει τον Νουν.
Η ΜΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΖΩΗΣ
Με αυτή την έννοια ο Νους, διευθύνει τον κόσμο και στον Νου μπορούμε με έκκληση να καταφθάσουμε για κάθε τι που είναι οδύνη, δυστυχία, και το μοιραίο, στη ζωή. Για να μεταφέρει ο Χριστιανισμός την ΤΡΑΓΩΔΙΑ σ’ ένα μεγαλύτερο βάθος. Δηλαδή στην ελευθερία η οποία (όπως γράφει στη σελ. 67) του βιβλίου του ο Ν.Μ. στο όποιο αναφερόμαστε, «περί του ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ» η ελευθερία, προηγείται του ΟΝΤΟΣ και είναι βαθύτερη και από αυτό.
Με τη μοίρα να είναι ότι συνδέεται προς την μη οντολογική ελευθερία, που είναι τα πρωταρχικά σκοτάδια.
Για να λειτουργούν τρεις ΑΡΧΕΣ, στον κόσμο: 1) Η ΠΡΟΝΟΙΑ (δηλ. ο υπερκόσμιος θεός), 2) Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (δηλ.το ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΠΝΕΥΜΑ και 3) η ΜΟΙΡΑ (δηλαδή η ΦΥΣΗ η σοφή και σκληρή, που προέρχεται από τη σκοτεινή μη οντολογική ελευθερία.
Ομως, στην παρέμβαση των τριών αυτών αρχών οφείλεται όλη η περιπλοκή της ανθρώπινης και παγκόσμιας ΖΩΗΣ. Με τη Χριστιανική Συνείδηση να είναι υποχρεωμένη και αυτή να αναγνωρίσει το στοιχείο της μοίρας, χωρίς όμως να θεωρεί ότι αυτό μπορεί να αποτελέσει ύψιστη και κυρίαρχη Αρχή.
ΓΟΛΓΟΘΑΣ: Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΩΝ ΤΡΑΓΩΔΙΩΝ
Με τη νέα ηθική να οφείλει να είναι περισσότερο από μια γνώση του αγαθού και του κακού, να είναι μια γνώση της τραγικότητας η οποία βιώνεται συνεχώς μέσα από την εμπειρία, περιπλέκοντας, εξαιρετικά όλες τις ηθικές κρίσεις. Με την παραδοξότητα της ηθικής ζωής να προέρχεται από τη διείσδυση σε αυτή του τραγικού στοιχείου, το οποίο δεν εισέρχεται στις συνήθεις κατηγορίες του αγαθού και του κακού…
Με τον Γολγοθά να αντιπροσωπεύει την ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΩΝ ΤΡΑΓΩΔΙΩΝ γιατί είναι ο Αθώος απαλλαγμένος από κάθε αμαρτία που υπέστη το μαρτύριο του ΣΤΑΥΡΟΥ. Για να νικηθεί η τραγωδία της ελευθερίας από την τραγωδία της ΣΤΑΥΡΩΣΗΣ. Με το άγγελμα. Τελικά, του θριάμβου της ανάστασης;
Όμως, εμείς, σαν λαός και σαν πρόσωπα, αλλά και σαν παντοειδείς θεσμικές εξουσίες, υπερεξουσίες και παρα-εξουσίες, δεν είμαστε αθώοι και δεν είναι δυνατό να νικήσουμε με την τραγωδία της ελευθερίας μας και την ακηδία προς την ανελευθερία μας να ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ την τραγωδία μας με τα νέα σκληρότερα μέτρα του επεκτεινόμενου ΣΤΑΥΡΩΜΟΥ ΜΑΣ.
Αλλά, πέρα από αυτή την οδυνηρή πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε ας καταφύγουμε στην Δοξαστική Ορθόδοξη ανάσταση, της οποίας η Αναστάσιμη Ηχώ της παρατείνεται και σήμερα στο υλικό και παγκόσμιο σώμα των ορθοδόξων χριστιανών, αλλά και όλων των χριστιανών του κόσμου, όπως τονίζει – αναστάσιμα (στο 100 σελίδων βιβλίο του), ο αείμνηστος καθηγητής θεολογίας, στη θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Β. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. Στο τέλος της συγγραφής (στη σελ. 93) καταλήγει:
«…Ο, μέσα στο κοινωνικό και στον ιστορικό χώρο παρατεινόμενος ΧΡΙΣΤΟΣ είναι η εκκλησία του.
Όχι, ως διοικητική ιεραρχία, αλλά ως κοινωνία πιστών του τέλειου ανθρώπου….. Με το σώμα αυτό να αναλαμβάνει αδιάκοπα, όπως εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια, πριν, στο αντικήρυγμα του ενδοκοσμικού ματεριαλιστικού μεσσία να παράγει την ηχώ του ΠΙΟ συνταρακτικού ήχου, που ακούστηκε ποτέ. ΑΛΗΘΩΣ ΑΝΕΣΤΗ. Ήχο που ευχόμαστε να τον ακούσουμε σύντομα για να πούμε: Αληθώς Ανέστη ο τόπος μας από αυτή την τραγωδία του δικού του ΣΤΑΥΡΩΜΟΥ.
