Πολλοί ήταν οι μικροπωλητές που γύριζαν και πουλούσαν την πραμάτεια τους στις γειτονιές των Χανίων τη δεκαετία του 1930.
Ο Πραματευτής
Γύρω στο 1936 με 1938 γύριζε και πουλούσε διάφορα ο κύριος Αριστείδης ο Πραματευτής.
Ήταν νεαρός και λεβέντης. Σ’ ένα μικρόσωμο γαϊδουράκι είχε φορτώσει στις δύο πλευρές δυο βιτρίνες, που είχαν μέσα ένα σωρό μικροπράγματα. Κρατούσε στα χέρια του ένα μεγάλο κουδούνι και με δυνατή φωνή διαλαλούσε το εμπόρευμά του.
Ο Πραματευτής… Σβιγάκια, μπαουράκια, δαχτυλήθρες (τις έβαζαν στο δάχτυλο για να μην το τρυπά η βελόνα όταν έραβαν), βελόνες, καρφίτσες, κεντοκλωστές, κουβαρίστρες με κεντοκλωστές ΟΜΕ και συνέχιζε με μπαχαρικά κύμινο – κόλιαντρο – κανέλα – γαρίφαλα…
Στο γαϊδουράκι είχε φορτωμένα και μέντες, καραμέλες τυλιγμένες σε χαρτί που έγραφε μαντινάδες και τ’ αγαπημένα στα παιδιά ξερολούκουμα. Μ’ αυτά φίλευε τα μικρά παιδιά αλλά και πουλούσε.
Ήταν πολύ ευγενικός και οι νοικοκυρές στις γειτονιές τον προτιμούσαν.
Μετά τη γερμανική κατοχή το 1948, άνοιξε εμπορικό στον Κάτωλα και έγινε ένας πολύ πετυχημένος έμπορος.
Ο Καραμπασάς
Ο Καραμπασάς ήταν ένας έμπορος του ποδαριού που πουλούσε το καραμπάσι. Το καραμπάσι ήταν αιθέριο έλαιο που έβγαινε ύστερα από την απόσταξη των φύλλων της Δάφνης. Η απόσταξη γινόταν κυρίως στο χωριό Τζιτζιφέ, που είχε πολλά δαφνόδεντρα. Ήταν μια δουλειά πολύ κοπιαστική και γι’ αυτό κόστιζε πολύ ακριβά.
Ο Καραμπασάς γύριζε στις γειτονιές και φώναζε: «Καραμπάσι, κάνει καλό παντού, στους πόνους, στο κρύωμα, αλλά και σε τραύματα για απολύμανση». Είχε ένα μικρό μετράδι που έβαζε τρεις κουταλιές σε κουτάλι της σούπας και το πουλούσε πολύ ακριβά, γι’ αυτό λέγανε όταν κάποια πουλούσε ακριβά, ότι «πουλάει με το μετράδι του Καραμπασά».
Ο Γανωματής
Άλλος γυρολόγος της εποχής ήταν ο Γανωματής, δηλαδή αυτός που γάνωνε τα χάλκινα τσικάλια του νοικοκυριού. Πριν τη γερμανική κατοχή, οι νοικοκυράδες μαγείρευαν σε πήλινα τσικάλια, τα πηλοτσίκαλα. Είχαν όμως και χάλκινα, τα οποία όμως πολλές φορές έβγαζαν ένα υγρό «τον ίγιωτα» που χαλούσε το φαγητό. Γι’ αυτό και έπρεπε να τα γανώσουν, να τα περάσουν δηλαδή με κασσίτερο (καλάι) και περνούσε ολόκληρο το εσωτερικό του τσικαλιού.
Το τσικάλι έπρεπε να πάρει ένα όμορφο ασημί χρώμα για να είναι έτοιμο. Σήμερα, το επάγγελμα του Γανωματή έχει εκλείψει αφού όλα τα μαγειρικά σκεύη είναι ανοξείδωτα.
Ο Αβγουλάς
Άλλος έμπορος του ποδαριού ήταν ο Αβγουλάς, που γυρνούσε τις γειτονιές και πουλούσε αβγά. Συνήθως κρατούσε δυο καλάθια. Στο ένα είχε αβγά κότας και στο άλλο αβγά γαλοπούλας που ήταν πολύ μεγαλύτερα.
Ο Σαλεπιτζής
Ο Σαλεπιτζής ήταν ένας πλανόδιος έμπορος που πουλούσε στις γειτονιές το ζεστό ρόφημα Σαλέπι. Το Σαλέπι, ως θερμαντικό ρόφημα μαλακώνει το λαιμό, ανακουφίζει το στομάχι και είναι πλούσιο σε βιταμίνες. Παράγεται από τους κονδύλους του φυτού Ορχιδέα. Οι κόνδυλοι αποξηραίνονται και αλέθονται ώστε να γίνουν αλεύρι. Το αλεύρι αυτό το βράζουμε σε νερό και γίνεται το Σαλέπι, που ζεστό το πουλά στις γειτονιές ο Σαλεπιτζής.
