Μέρος 1
Σύμφωνα με τη Σύνοδο κορυφής 17 και 18 Οκτωβρίου 2019 λόγω έντονων πολιτικών εξελίξεων, ανεστάλη προς το παρόν η διεύρυνση με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία. Η απόφαση αυτή, είτε είναι κατανοητή, είτε ακατανόητη, λογικά εμάς τους Έλληνες πρέπει να μας αφήσει προς το παρόν, παγερά αδιάφορους. Όμως άλλο πράγμα είναι η αδιαφορία και άλλο η γνώση και η προτεραιότητα για τις εξελίξεις που θα διαγραφούν στο εγγύς μέλλον. Αυτό το σημειώνω για να γνωρίζουμε με ακρίβεια τι προβλέπουν οι δράσεις και τα προγράμματα που χρηματοδοτούν τις εξελίξεις αυτές και τι πρέπει να κάνει κανείς στο εν των μεταξύ διάστημα. Πιστεύουμε ότι λόγω γειτονίας με τις δυο αυτές χώρες αλλά και άλλες γειτονικές χώρες υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για άντληση πόρων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό 2020, του τομέα πολιτικής «Γειτονία και διαπραγματεύσεις για τη διεύρυνση», αναμένεται να δαπανηθούν για το έτος 2020 περίπου € 4,3 δις €. Από τα χρήματα αυτά έχουν προϋπολογιστεί για τη Διαδικασία και στρατηγική για τη διεύρυνση να δαπανηθούν 1.452 εκατ. € και για τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Γειτονίας (ΕΜΓ) 2.674 εκατ. €
Στο σημείωμά μας θα αναλύσουμε τις δράσεις που εντάσσονται στα πλαίσια αυτά και τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για να περιληφθεί ένας οργανισμός, μια επιχείρηση ή ένα φυσικό πρόσωπο στις εν λόγω χρηματοδοτήσεις.
Ο προϋπολογισμός 2020, δίνει ότι θα δαπανηθούν άνω των 44 εκατ. €, ποσά που προορίζονται να καλύψουν τις διοικητικές δαπάνες που συνδέονται άμεσα με την εφαρμογή του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας (ΜΠΒ). Για τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Γειτονίας (ΕΜΓ) το αντίστοιχο ποσόν είναι περίπου 51 εκατ. €
Και οι δαπάνες ειδικότερα αφορούν τα εξής:
• δαπάνες για τεχνική και διοικητική συνδρομή τις οποίες η Επιτροπή έχει αναθέσει σε εξωτερικούς συνεργάτες με ειδικές συμβάσεις παροχής,
• τις δαπάνες για το εξωτερικό προσωπικό στην έδρα, και στις αντιπροσωπείες της Ένωσης
• δαπάνες μελετών, συνεδριάσεων εμπειρογνωμόνων, πληροφοριακών συστημάτων, ευαισθητοποίησης, κατάρτισης, προετοιμασίας και ανταλλαγής διδαγμάτων και βέλτιστων πρακτικών, καθώς και δραστηριοτήτων δημοσίευσης και κάθε άλλη δαπάνη διοικητικής ή τεχνικής βοήθειας που συνδέεται άμεσα με την υλοποίηση του στόχου του προγράμματος,
• ερευνητικές δραστηριότητες για σχετικά θέματα και τη διάδοση αυτών,
• δαπάνες που σχετίζονται με την παροχή πληροφοριών και δράσεις επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης επικοινωνιακών στρατηγικών και εταιρικής προβολής των πολιτικών προτεραιοτήτων της Ένωσης.
Σημειώνεται ότι τα τυχόν έσοδα που προέρχονται από τις συνεισφορές των υποψηφίων προς ένταξη χωρών και ενδεχομένως των εν δυνάμει υποψηφίων προς ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στο πλαίσιο της συμμετοχής τους στα προγράμματα της Ένωσης, μπορεί να οδηγήσουν σε άνοιγμα συμπληρωματικών πιστώσεων, και φυσικά είναι ευπρόσδεκτα.
Σημειώνεται ότι χρηματοδοτούνται δράσεις που ελέγχονται από τον Εκτελεστικό Οργανισμό «Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Θεμάτων και Πολιτισμού» — Συνεισφορά από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Γειτονίας (ΕΜΓ), για δράσεις όπως η διεθνής διάστασης της ανώτατης εκπαίδευσης του προγράμματος «Erasmus +» που έχει ανατεθεί στον Οργανισμό.
Όσον αφορά τη ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ, αναμένεται να δαπανηθούν για το 2020 περίπου 1,452 δις € και καλύπτουν τα ακόλουθα κεφάλαια:
Στήριξη στην Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Κοσσυφοπέδιο9, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία και τη Βόρεια Μακεδονία: Η Στήριξη αφορά πολιτικές μεταρρυθμίσεις και καλύπτει και τη Στήριξη για οικονομική, κοινωνική και εδαφική ανάπτυξη και τη σχετική προοδευτική ευθυγράμμιση με το κεκτημένο της Ένωσης
Στήριξη στην Τουρκία: Η Στήριξη αφορά πολιτικές μεταρρυθμίσεις και οικονομική, κοινωνική και εδαφική ανάπτυξη και τη σχετική προοδευτική ευθυγράμμιση με το κεκτημένο της Ένωσης
Αναλυτικότερα:
Για πολιτικές μεταρρυθμίσεις τα ποσά ανέρχονται σε 190 εκατ. € ενώ για τη Στήριξη για οικονομική, κοινωνική και εδαφική ανάπτυξη και τη σχετική προοδευτική ευθυγράμμιση με το κεκτημένο της Ένωσης 397 εκατ. €
Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επαναπατριζόμενοι από χώρες των δυτικών Βαλκανίων, συμπεριλαμβανομένων των Ρομά, τόσο στα κράτη μέλη αναχώρησης όσο και κατά την επανένταξη στις χώρες καταγωγής τους στα δυτικά Βαλκάνια στις οποίες επιστρέφουν.
Για τη Στήριξη στην Τουρκία αναμένεται να απορροφηθούν 160 εκατ. € για πολιτικές μεταρρυθμίσεις και για οικονομική, κοινωνική και εδαφική ανάπτυξη και τη σχετική προοδευτική ευθυγράμμιση με το κεκτημένο της Ένωσης, θα δαπανηθούν περίπου 65 εκατ. €.
Οποιεσδήποτε πιστώσεις χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της στήριξης των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής, για οποιαδήποτε γειτονική χώρα, πρέπει να ωφελούν άμεσα τους πρόσφυγες και/ή τις δραστηριότητες οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που εργάζονται στον τομέα αυτόν.
Υπάρχει επίσης και η περίπτωση της Περιφερειακής ολοκλήρωσης και εδαφικής συνεργασίας και στήριξης σε ομάδες χωρών (οριζόντια προγράμματα)
Για τα Πολυκρατικά προγράμματα, περιφερειακή ολοκλήρωση και εδαφική συνεργασία, προβλέπονται δαπάνες 604 εκατ. €. Τα ποσά αυτά πρόκειται να επιδιώξουν την υλοποίηση του ειδικού στόχου περιφερειακής ολοκλήρωσης και εδαφικής συνεργασίας με τη συμμετοχή των δικαιούχων των κρατών μελών.
Στο πλαίσιο του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας (ΜΠΒ ΙΙ), το ανωτέρω ποσό θα επιδιώξει τη χρηματοδότηση προενταξιακών περιφερειακών και πολυκρατικών προγραμμάτων για τους δικαιούχους, καθώς και να καλύψει την τεχνική βοήθεια για τους δικαιούχους στον τομέα της προσέγγισης της νομοθεσίας για το σύνολο του κεκτημένου της Ένωσης, βοηθώντας όλους τους φορείς που εμπλέκονται στην εφαρμογή και στην επιβολή του κοινοτικού κεκτημένου. Μέρος αυτής της πίστωσης θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για πολιτιστικά έργα που έχουν ως στόχο τη συμφιλίωση των χωρών και των λαών των Δυτικών Βαλκανίων, βάσει των αξιών στις οποίες έχει θεμελιωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση.
