Τα βρήκα ξεφυλλίζοντας την Eθνική Bιβλιοθήκη την τότε ημερήσια Aθηναϊκή Eφημερίδα
«ΤΟ ΒΗΜΑ» του κρητικού Δ. Λαμπράκη. Το πρώτο αναφέρεται στον Γολγοθά που πέρασαν οι αιχμάλωτοι κρητικοί κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο 1940-1941. Μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιταλία και μετά την πτώση του Μουσολίνι το 1943, μεταφέρονται στην Βόρεια Γερμανία, απ’ όπου λίγο πριν από την κατάληψη της Ναζιστικής Γερμανίας από τους Συμμάχους, οι Γερμανοί τους μεταφέρουν ξανά, πεζούς 400 μίλια νότια στην Βαυαρία, από που απελευθερώνονται από τους Άγγλους, μεταφέρονται στο Λονδίνο και τελικά επιστρέφουν στην Ελλάδα.
Στην «είδηση» αναφέρονται τα ονόματα των αιχμαλώτων κρητικών τα οποία κατά την αντιγραφή των πιθανόν να υπέπεσα σε κάποια λάθη. Η δεύτερη «είδηση» είναι ένας ύμνος από Άγγλο δημοσιογράφο για την αντιστασιακή δράση των Κρητικών κατά τη διάρκεια της κατοχής.
Ιδιαίτερα αναφέρεται ο Άγγλος δημοσιογράφος εις το χωριό Ασκύφου Σφακίων το οποίο, το οποίο στο ΒΗΜΑ προφανώς λανθασμένα αναγράφεται Ασκίφου.
Παραθέτω λοιπόν τις σχετικές ειδήσεις του ΒΗΜΑτος.
ΤΟ ΒΗΜΑ, 30-05-1945 – Λονδίνο 29-05, και άλλη ομάς έξ 120 απελευθερέντων αιχμαλώτων Ελλήνων στρατιωτών αφίχθησαν εις Αγγλίαν αν και εγκατεστάθησαν υπό των αρχών εις τα περίχωρα του Λονδίνου. Πρόκειται περί αιχμαλώτων της Αλβανίας και της Κρήτης, οι οποίοι μεταφέρθησαν εις Ιταλίαν, όπου υπέστησαν τα πάνδεινα. Μετά την πτώσιν του Μουσολίνι μεταφέρθησαν εις την Νότιον Σιλεσίαν, όταν δεν επλησίασαν οι Ρώσοι μετετοπίσθησαν και πάλιν, αναγκασθέντες να οδοιπορήσουν επί ένα μήνα περίπου, καθ’ η διήνυσαν πεζή 400 μίλια υπό φοβερά συνθήκας, χωρίς επαρκές συσσίτιον και ταλαιπωρούμενοι υπό τους Γερμανούς μέχρι ότου έφθασαν εις Βαυαρίαν. […]
Ιδού τα ονόματα των εκ Κρήτης, Αθηνών και Πειραιώς καταγομένων:
Ιωσήφ Καβρουδάκης, Ανδρέας Αποστολάκης, Νικόλαος Κριτσοτάκης, Ελευθέριος Παπαδάκης, ΝίκόλαοςΠαπουτσάκης, Κωνσταντίνος Δοξαστάκης, Γεώργιος Τσιμπούκης, Άγγελος Σπυριδάκης, Παντελής Παπαδακης, Αντ.Κορνερακης, Εμμανουήλ Κριτσοτάκης, Μιχαήλ Νηστικάκης, Νικόλαος Μακρόδημητράκης , Ελευθέριος Μαστοράκης, Χαράλαμπος Βελιγράκης, Κωνσταντίνος Καλυβάκης, Μύρων Σκορδιλάκης, Γεώργιος Τζενάκης, Χαρίλαος Λαγουδάκης, Γεώργιος Λευτάκης, Στέργιος Γαβριλάκης , Γεώργιος Ζαχαρουδάκης, Στυλιανός Παπαδομανωλάκης, Μιχαήλ Γκιουράκης, Εμμανουήλ Ζεντιανανάκης, Εμμανουήλ Καλικάκης, Εμμανουήλ Μιταρκύλης (;) Μουνδάκης, Εμμανουήλ Κυπριωτάκης, Μιχαήλ Ξανθάκης, Ελευθέριος Παπαδογιωργάκης, Αριστοτέλης Σαπουντζάκης, Μιχαήλ Βελαβετάκης, Μιχαήλ Μουτσοτάκης, Αριστόδημος Σαράκης, Φίλιππος Βαρβανδουκάκης, Γεώργιος Αγγελάκης, Γεώργιος Δασκαλάκης. […]
ΤΟ ΒΗΜΑ, 18-08-1945 – Λονδίνο 17-08, ο απεσταλμένος του ραδιοφωνικού σταθμού του Λονδίνου κ.Κέννεθ Μάθιους ασχολούμενος με το έργον της Ούνρα εν Κρήτη, αναφέρει ότι το έργο της ανοικοδομήσεως εις την ελληνικήν μεγαλόνησον είναι από τα δυσχερέστερα, τα οποία συναντά η Ούνρα, εκ των μεγάλων καταστροφών τας οποίας υπέστη η νήσος, 8.000 σπίτια εκάησαν από τους Γερμανούς, πολλά δε χωριά έχουν καταστραφεί ολόκληρα. Ο κ. Μάθιους, αναφέρει διά μακρών εις επίσκεψιν του εις διάφορα χωριά και ιδιαιτέρως εις το χωριόν Ασκίφου και ομιλεί με ενθουσιασμόν διά το ηθικόν των κατοίκων του. Εις το χωριό αυτό ευρίσκετο ο ίδιος κατά την υποχώρησιν των ελληνικών και βρετανικών στρατευμάτων από την νήσον μετά την γερμανική επίθεσιν. Το Ασκίφου προσθέτει και η ηρωική αντίσταση αποτελεί μικρογραφίαν ολοκλήρου της Κρήτης, ολόκληρου της Ελλάδος, ολόκληρου του κόσμου και της ηρωικής του αντιστάσεως εναντίον του φασισμού. Αναφερόμενος εκ τας καταστροφάς που υπέστη η νήσος και τας δυσχερείας προ των οποίων ευρίσκεται η Ούνρα ο κ. Μάθιους εξαιρεί ιδιαιτέρως το γεγονός ότι -όπως λέγει- η Κρήτη δεν παραπονείται και καταλήγει με την διαπίστωση ότι «η Κρήτη είναι ένας τόπος ο οποίος δεικνύει συγκεντρωμένος τα αρετάς του Ελληνικού Λαού».
Θα είναι φρονώ, χρήσιμο αν τούτο είναι εφικτό, να εντοπιστούν οι ιδιαίτερες πατρίδες (χωριά κλπ) των αναφερόμενων αιχμαλώτων Κρητών. Ήδη ερωτηθείς σχετικώς ο Επίτιμος Δικηγόρος Μιχαήλ Αγγελάκης καταγόμενος από το χωριό Τουρλωτή Σητείας επεσήμανε μεταξύ των αιχμαλώτων, τον αδερφό του πατρός του Μανώλη, Γεώργιο Αγγελάκη. Ούτως μετά την άφιξη του στο χωριό του, υλοποίησε το τάμα κατά το οποίο εφόσον επέστρεφε σώος, θα έκτιζε εκκλησία επ’ ονόματι της Αγίας Βαρβάρας.
