Ο Μιχάλης Γρηγοράκης, ο Γιώργος Φθενάκης, αλλά και άλλοι Χανιώτες ιστοριοδίφες έχουν κάνει αφιερώματα σε συντοπίτες μας, ανθρώπους του κοινωνικού περιθωρίου, οι οποίοι είχαν κάποιες ιδιαιτερότητες τόσο στη μορφή όσο και στον χαρακτήρα. Δυο άγνωστες φυσιογνωμίες της πόλης κατά την περίοδο της Κρητικής Πολιτείας, οι οποίες αναφέρονται στην εφημερίδα «Υψηλά Λευκά Όρη» στο πρωτοσέλιδο χρονογράφημα «Η τρελή» (16/8/1907), αξίζει να μνημονευθούν, διότι παρουσιάζουν κοινωνικό και θρησκευτικό ενδιαφέρον.
Η πρώτη αφορά στην μουσουλμάνα Χανιώτισσα Χαριγιέ, η οποία τρελάθηκε «[…] από εγκληματικούς λόγους ένεκεν συζυγικής ζηλοτυπίας[…]». Η Χαριγιέ τριγυρνούσε για ένα μήνα γυμνή στα σοκάκια της Σπλάντζιας μέχρι που οι ομόθρησκοί της έκαναν έρανο και την έστειλαν στο φρενοκομείο της Μαγνησίας στη Σμύρνη. Ο αρθρογράφος εξηγεί ότι η βασική αιτία της φιλεύσπλαχνης στάσης τους ήταν οι διδαχές του Κορανίου, το οποίο απαγορεύει στη γυναίκα να κυκλοφορεί χωρίς κάλυμμα στο σώμα της, διότι αυτό χρησίμευε για να αποφεύγει τα ανδρικά βλέμματα. Παρόλα αυτά η πράξη μετράει, σύμφωνα με τη γνώμη του, καθώς κάνει σύγκριση με μια χριστιανή ψυχασθενή, την Κυριακό, η οποία περιφερόταν γυμνή με σκισμένα ρούχα στους δρόμους της πόλης την τελευταία εξαετία, «[…]ανα πάσαν στιγμήν νυκτός τε και ημέρας, θέρους τε και χειμώνος, χειμαρρώδους βροχής και αιχμηράς ξηρασίας, ριγούντος ψύχους και καίοντος ηλίου, την πλανωμένην ταύτην δυστυχίαν γυμνή ή εις άνδρα μετεμφιεσμένη, τα ράκη ή μια σακούλα να χρησιμεύη όπως προφυλάξη το γυμνόν και κατεσκληρικός εκείνο σαρκίον[…]». Η ψυχασθενής πότε ήταν κουλουριασμένη και πότε ξαπλωμένη σε διάφορες γωνίες και πεζοδρόμια της πόλης κοντά σε σκουπίδια ή πτώματα σκύλων. Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να την ελεήσει και να τη βοηθήσει: «[…]Και όμως ουδείς χριστιανός εντολοδόχος της μεγάλης του Χριστού Διαθήκης, “της αγαπάτε αλλήλους” δεν έτεινε ελεήμονα την χείραν εις την ζωντανήν ταύτην δυστυχία, ουδείς μηδ’ εμού εξαιρουμένου[…]».
Με αυτές τις σκληρές εικόνες και την παραδοχή της ατομικής και της συλλογικής ευθύνης ο αρθρογράφος προσπαθεί να κεντρίσει το ενδιαφέρον των συμπολιτών του για να δοθεί λύση στο πρόβλημα, καθώς όπως αναφέρει το φρενοκομείο Χανίων είχε κλείσει. Χαρακτηριστικά αναφέρει: «[…]αφ’ ης εποχής διελύθη το εν Χανίοις φρενοκομείον, δια να μαρτυρήση η κατάργησίς του, ότι εις τον τόπον αυτόν δεν διορθώνεται τίποτε αλλά ξεχαλαρώνεται εάν υπάρχει τι[…]». Η ρεαλιστική αυτή διαπίστωση φανερώνει τις διαχρονικές πολιτικές και κοινωνικές αδυναμίες της χώρας μας.
Κύριε Αλιγιζάκη δεν αμφισβητώ τα γεγονότα που αναφέρετε,τα σχολιάζω όμως:
Προβάλλονται οι μουσουλμάνοι ως ευαίσθητοι σε ασθενή ομόθρησκη τους, ενώ οι χριστιανοί σε ανάλογη δική τους περίπτωση όχιι! Το περιβάλλετε μάλιστα και με θρησκευτική ερμηνεία χωρίς να αξιολογείται η βαρύτητα των δύο περιστατικών.
Κύριε Αλιγιζάκη δεν αμφισβητώ την ανθρωπιά των ντόπιων τότε μουσουλμάνων!
Δεν δέχομαι όμως ότι οι χριστιανοί υστερούσαν σε ανθρωπιά σε καμία περίπτωση.
Η πρόσφατη στάση μας στο προσφυγικό το επιβεβαιώνει!!
Kaθε παραλληλισμός με το σήμερα ειναι Ακυρος και Ακαιρος…1907;;;;Δηλαδη δεκα χρονια μετα τις σφαγές του 1897 που δεν αφησαν χριστιανο για χριστιανο στα Χανια;;;Μαλλον νωρις ήταν να μιλαμε για “συμπόνια”, το αιμα δεν ειχε “πλυθει” ακομα…Ας κοιταζουμε το καθε γεγονος στα ιστορικο-κοινωνικα του πλαισια …