Κρήτη που µε το κλίµα σου Θεούς κι’ ανθρώπους τέρπεις/ και µε τα γάργαρα νερά νεράϊδες ανατρέφεις.
Το νερό φαίνεται ότι είναι το πιο απλό και άρρηκτα συνδεδεµένο µε τη ζωή µας µυστηριώδες υλικό. Οι πρόγονοί µας πρέπει να είχαν κατανοήσει τις ιδιαίτερες ιδιότητές του, όταν άρχισαν να το χρησιµοποιούν στα Ασκληπιεία (αρχαία Νοσοκοµεία) για θεραπευτικούς σκοπούς. Το πρώτο Ασκληπιείο ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα π. Χ. στην αρχαία Τρίκκη (σηµερινά Τρίκαλα), όπου γεννήθηκε ο Ασκληπιός, ενώ έκανε την ιεροπρεπή είσοδό του στην Αθήνα περίπου το 420 π. Χ. Εκεί, χτίστηκε το Ασκληπιείο σε ένα υπήνεµο σηµείο στην νότια πλαγιά του βράχου της Ακρόπολης, κοντά στην πηγή, που εθεωρείτο ότι είχε θεραπευτικές ιδιότητες (Εικ. 1). Στα δυτικά της Ιωνικής στοάς του Ασκληπιείου υπάρχει ακόµη η κρήνη του, το νερό της οποίας εµφανίζεται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. κατασκευάστηκε µια ορθογώνια δεξαµενή αποθήκευσης του νερού, που περιβαλλόταν από πολυγωνική τοιχοποιία. Σε περισσότερα από τα 400 Ασκληπιεία της αρχαίας Ελλάδας αποδιδόταν ιδιαίτερη προσοχή στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού, που χρησιµοποιούνταν σε αυτά (Angelakis et al., 2020).
Με κάποιον ανεξήγητο ως σήµερα µηχανισµό, το νερό φαίνεται ότι µπορεί να “αποθηκεύσει” πληροφορίες, σχεδόν όπως ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής! Με άλλα λόγια, το νερό «κινείται» σαν ζωντανός οργανισµός. Ειδικοί επιστήµονες κατέληξαν στο συµπέρασµα ότι τα µόρια του νερού λειτουργούν ως εάν είναι κύτταρα µε µνήµη, στα οποία καταγράφεται σαν µαγνητοταινία όλο το ιστορικό της αλληλεπίδρασής του µε τον έξω κόσµο. Σε σειρά επιστηµονικών πειραµάτων σε διάφορες χώρες του κόσµου, δείχτηκε ότι το νερό “δέχεται” και “αποθηκεύει” κάθε εξωτερική επιρροή. “Συγκρατεί και “θυµάται” οτιδήποτε συµβαίνει στο χώρο, που το περιβάλλει και καθετί που έρχεται σε επαφή µε το νερό αφήνει το “σηµάδι” του σε αυτό. Επίσης, φαίνεται ότι είναι ικανό να επηρεάζεται και από τα συναισθήµατα των ανθρώπων.
Όπως κάθε έκφραση µέσω του ήχου, της συγκίνησης ή της σκέψης το νερό κατέχει µια συγκεκριµένη συχνότητα, η οποία επηρεάζει τα πάντα γύρω της, µε τον ίδιο τρόπο, που µια σταγόνα νερού επιδρά σε µια µεγάλη επιφάνεια µε τους κυµατισµούς, που προκαλεί. Ακόµη και τα σώµατά µας, έχουν ορισµένη συχνότητα δόνησης, που ίσως οφείλεται στο ότι αποτελούνται κατά 70% από νερό. Το νερό φαίνεται να αποθηκεύει πληροφορίες χιλιετιών, όπως κάνουν οι προηγµένοι υπολογιστές. Χαρακτηριστικά παραδείγµατα είναι οι πολλές περιπτώσεις, κατά τις οποίες έχει ανακοπεί η φυσική διαδροµή ποταµών ή υδατικών µικρορευµάτων και, µετά από µικρά ή µεγάλα χρονικά διαστήµατα, επαναεκτρέπονται σε αυτές. Ενθυµούνται µε µεγάλη ακρίβεια τις αρχικές φυσικές ροές τους και τις επανακαταλαµβάνουν. Αρκετά τέτοια παραδείγµατα παρατηρούνται στην βόρεια παράκτια πλευρά του νοµού Ηρακλείου, που είναι η πλέον πυκνοκατοικηµένη περιοχή της Κρήτης, όπου κατοικεί το 40 % περίπου του πληθυσµού της σε µόλις 10 % της έκτασή της. Σε αυτήν την περιοχή, πολλά υδατορεύµατα/ποταµοί έχουν παραβιασθεί ή έχουν µετατραπεί 3 σε δρόµους, όπως στη Λυγαριά και στο Παλαιόκαστρο στο ∆ήµο Μαλεβιζίου, στον ποταµό Καίρατο (σηµερινό Κατσαµπά) και Καρτερό στο ∆ήµο Ηρακλείου, στον Γουβιανό ποταµό στο ∆ήµο Χερσονήσου και αλλού (Αγγελάκης, 2024). Οι συνέπειες είναι γνωστές, µε τα καταστροφικά πληµµυρικά συµβάντα, ιδιαίτερα µε την αύξηση του πληθυσµού και την άναρχη επέκταση της οικοδοµικής δραστηριότητας σε πλείονες παράκτιες κυρίως περιοχές. Συµπερασµατικά, είναι απαραίτητο να κατανοήσουµε την σηµαντικότητα του πιο πολύτιµου αγαθού, που λέγεται νερό. Η χρήση και η διαχείρισή του πρέπει να γίνεται µε φειδώ και ενσυναίσθηση, ιδιαίτερα στις περιοχές, όπου οι βροχοπτώσεις είναι περιορισµένες. Επίσης, µε ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να γίνεται η επέκταση της αστικοποίησης, κυρίως στις παράκτιες περιοχές.
*Ο Ανδρέας Ν. Αγγελάκης είναι επίτιµο µέλος και διακεκριµένο Fellow
της Παγκόσµιας Οργάνωσης Νερού (IWA).
Βιβλιογραφία
Angelakis, A. N., Antoniou, G., Yapijakis, C., and Tchobanoglous G. (2020). History of Hygiene Focusing on the Crucial Role of Water in the Hellenic Asclepieia (i.e., Ancient Hospitals). Water 12(3), 754: 1- 17; https://doi.org/10.3390/w12030754 Αγγελάκης, Α. Ν. (2024). Πληµµυρικοί Κίνδυνοι. Χανιώτικα Νέα, Χανιά, 26/11/2024, https://www.haniotika-nea.gr/pli-yrikoi-kindynoi/#
