Βιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονοµασία του βοτάνου είναι Echinacea angustifolia (Εχινάκεια η στενόφυλλη) και ανήκει στην οικογένεια των σύνθετων ή αστερίδων (όπως και η καλέντουλα, το χαµοµήλι και το χρυσάνθεµο).
Είναι γνωστή µε διάφορες ονοµασίες όπως ρουνµπεκία, αµερικάνικο κωνολούλουδο, µαυροµάτα, χτενολούλουδο, ινδιάνικο κεφάλι, ινδιάνικη φιδόρριζα, ποταπόριζα. Υπάρχουν εννέα ποικιλίες του φυτού. Η Echinacea angustifolia, µε ιώδη άνθη και η Echinakia purpurea µε κόκκινα άνθη, είναι οι ποικιλίες που χρησιµοποιούµε για θεραπευτικούς σκοπούς. Η Echinacea pallida έχει λευκά άνθη, ενώ δύο από τις εννέα ποικιλίες, η Echinacea tennesseensis και η Echinacea laevigata κινδυνεύουν µε εξαφάνιση επειδή συλλέγονται από άτοµα που δεν γνωρίζουν να τις διακρίνουν από τις προηγούµενες που χρησιµοποιούνται για θεραπεία. Ευτυχώς που δεν υπάρχει λόγος να βρει κανείς άγρια, µια και η καλλιεργούµενη Εχινάκεια έχει εξ ίσου δραστικές ιδιότητες. Η οµορφιά αυτού του φυτού είναι ευθέως ανάλογη µε τις εξαιρετικές θεραπευτικές ιδιότητες του.
Ιστορικά στοιχεία
Βότανο που κατάγεται από τα λιβάδια της Βορείου Αµερικής. Ήταν γνωστό στους ινδιάνους πολύ πριν φτάσουν οι λευκοί άποικοι. Οι ιθαγενείς µασούσαν την ρίζα του λουλουδιού που χρωµάτιζε τα λιβάδια τους κόκκινα. Οι χυµοί της ρίζας περιείχαν ένα αναισθητικό το οποίο ήταν χρήσιµο σε περιπτώσεις πληγών ή δηγµάτων εντόµων. Το βότανο επίσης απολύµανε την πληγή και παρείχε µία αντιτοξίνη για την αντιµετώπιση των δηγµάτων του κροταλία. Οι ιθαγενείς κατανάλωναν το βότανο εσωτερικώς για τον βήχα, τον πονοκέφαλο, τον στοµαχόπονο και τους διογκωµένους αδένες. Αργότερα που µελετήθηκε η Εχινάκεια, αποδείχθηκε ότι οι είχαν απόλυτο δίκιο. Το φυτό περιέχει αναλγητικές, αντισηπτικές και αιµοκαθαρτικές ιδιότητες που σκοτώνουν τα βακτήρια και τους µύκητες και αυξάνουν τη φυσική αντίσταση του οργανισµού. Οι άποικοι βέβαια υιοθέτησαν το φυτό ως σπιτικό γιατρικό για τα κρυολογήµατα και τη γρίπη καθώς και για τους πονοκεφάλους, τη δυσπεψία, τη µαλάρια. Χρησιµοποιούσαν επίσης επιθέµατα του βοτάνου για την αρθρίτιδα, τις αιµορροΐδες και τα αφροδίσια νοσήµατα. Με την ανακάλυψη των αντιβιοτικών, γύρω στο 1930 η χρήση του βοτάνου σταµάτησε σχεδόν. Μετά τη δεκαετία του 70 όµως χάρη στην τάση για υγιεινή διατροφή, η Εχινάκεια ξαναβρήκε τη χαµένη της θέση και έχει κερδίσει παγκόσµια φήµη για τις αντι –ιογόνες, αντιµυκητιακές και αντιβακτηριακές ιδιότητές της και χρησιµοποιήθηκε στη θεραπεία του AIDS λόγω της εξαιρετικής της ικανότητας να συµβάλει στην ισχυροποίηση του ανοσοποιητικού συστήµατος.
Συστατικά-χαρακτήρας
Το βότανο περιέχει πτητικό έλαιο, γλυκοσίδες, αµίδες, αντιβιοτικά πολυακετυλένια, ινουλίνη. Περιέχει επίσης λιπαρά οξέα, σίδηρο, πρωτεΐνες, τανίνες και βιταµίνες Α, C και E. Η µεγαλύτερη συγκέντρωση των δραστικών ουσιών του βοτάνου βρίσκεται στις µαύρες ρίζες του φυτού και αυτές χρησιµοποιούµε κατά κύριο λόγο.
Άνθιση – χρησιµοποιούµενα µέρη – συλλογή
Ανθίζει στα µέσα του καλοκαιριού. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιµοποιούνται τα φύλλα τα άνθη και η ρίζα και τα ριζίδια του φυτού.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Η φήµη του βοτάνου ως διεγερτικού του ανοσοποιητικού δεν είναι αστήρικτη. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η Εχινάκεια διεγείρει την παραγωγή των λευκών αιµοσφαιρίων , που µάχονται τις λοιµώξεις και πως η πολυσακχαρίνη που περιέχει έχει αντιβιοτική δράση. Για τον λόγο αυτό το βότανο µπορεί να χρησιµοποιηθεί στη θεραπεία ιώσεων όπως ο αδενικός πυρετός µονοπυρήνωση) και το µετα – ιοσικό σύνδροµο σύνδροµο (µυαλγική µυοεγκεφαλίτιδα). Υπάρχουν ακόµη ενδείξεις για αντιαλλεργική δράση του βοτάνου. Η Εχινάκεια είναι το κυριότερο βότανο που µπορεί να βοηθήσει το σώµα να απαλλαχτεί από τις µικροβιακές λοιµώξεις. Είναι αποτελεσµατική τόσο για τα βακτήρια, όσο και για τους ιούς. Χρησιµοποιείται για προβλήµατα ακµής, δοθιήνες, σηψαιµία, εγκαύµατα και ηλιακά εγκαύµατα. Σε προβλήµατα δερµατίτιδας, τσιµπήµατα εντόµων και κεντρίσµατα. Σε συνδυασµό µε άλλα βότανα, µπορεί να χρησιµοποιηθεί για κάθε µόλυνση σε οποιοδήποτε µέρος του σώµατος. Αν συνδυαστεί µε Αχιλλέα ή Αρκτοστάφυλο µπορεί να σταµατήσει την κυστίτιδα. Είναι χρήσιµη για λοιµώξεις της ανώτερης αναπνευστικής οδού, όπως η λαρυγγίτιδα και η αµυγδαλίτιδα καθώς και σε καταρροϊκές καταστάσεις της µύτης και των παραρρινικών κόλπων. Σε οξεία βρογχίτιδα, κοινό κρυολόγηµα, γρίπη και αδενικό πυρετό. Σε προβλήµατα µέσης ωτίτιδας, παραρρινοκολπίτιδας, ωτίτιδα του κολυµβητή, θυλακίτιδα, σύνδροµο καρπιαίου σωλήνα, οστεοαρθρίτιδα, ρευµατοειδή αρθρίτιδα, κολπίτιδα.
Το βάµµα ή το αφέψηµα του βοτάνου χρησιµοποιείται για τις άφθες, πυόρροια και ουλίτιδα. Εξωτερικά χρησιµοποιείται σαν λοσιόν για τη θεραπεία µολυσµένων τραυµάτων και αµυχών.
Παρασκευή και δοσολογία
Η ρίζα του βοτάνου παρασκευάζεται ως αφέψηµα. Ρίχνουµε 1-2 κουταλιές του τσαγιού ρίζα σε ένα φλιτζάνι νερό και µόλις βράσει χαµηλώνουµε τη φωτιά και το αφήνουµε να σιγοβράσει για 10-15 λεπτά. Το ρόφηµα πρέπει να πίνεται τρεις φορές την ηµέρα. Αν πάρουµε βάµµα, πίνουµε 1-4 ml τρεις φορές την ηµέρα.
Προφυλάξεις
Πρέπει να γνωρίζουµε ότι παρά το γεγονός ότι είναι ένα πολύτιµο βότανο, που διεγείρει το ανοσοποιητικό µας σύστηµα δεν το χρησιµοποιούµε για µεγάλα χρονικά διαστήµατα. Η παρατεταµένη του χρήση πέραν των τεσσάρων συνεχών εβδοµάδων µπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσµατα στον οργανισµό. Το χρησιµοποιούµε λοιπόν µόνο όταν πρέπει και για διάστηµα το πολύ έως 4 εβδοµάδες. Πρέπει τέλος να γνωρίζουµε ότι η Εχινάκεια δεν πρέπει να λαµβάνεται από άτοµα που αντιµετωπίζουν αυτοάνοσο νόσηµα (όπως π.χ. λύκος ή σκλήρυνση κατά πλάκας). Υπάρχει περίπτωση αν η δόση ξεπεράσει τα 1000 µικρογραµµάρια να προκληθεί ζάλη.
Υ.Γ. Όλα τα προηγούµενα άρθρα της στήλης µπορούµε να τα βρούµε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου µας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτηµα, µπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail.com
