Αν υπάρχει κάτι που περνάει από χέρι σε χέρι, αυτό είναι η ανθρωπιά.
Οδυσσέας Ελύτης
Πάντα πήγαινα να τον δω τον μπαρμπα-Κώστα, ένα 80χρονο γείτονά μου, όταν επισκεπτόμουν την ορεινή Αρκαδία.
Πήγαινα να τον χαιρετήσω και να πούμε δύο κουβέντες. Ηταν Σοφός γέρος.
Καθόταν πάντα δίπλα στο τζάκι, στο παραγώνι, μισοσκεπασμένος με μία κουβέρτα, σε θέση ανάκλιντρη, σε ένα παλιό καναπέ. Εκεί και κοιμόταν. Αρνιόταν να πάει στο κρεβάτι. Τι λες τώρα, να ρθει ο χάρος να με δει στο κρεβάτι, να με πάρει; Εδώ στο ανάκλιντρο, σχεδόν κοιμισμένος, σχεδόν ξύπνιος. Έρχεται με βλέπει και φεύγει!! Δεν είναι έτοιμος ακόμα!, λέει.
Και πάντα προσθέτει. Δεν βαριέσαι, η ζωή δεν είναι για χόρταση.
Μου έσφιγγε το χέρι και όση ώρα μιλούσαμε δεν μου το άφηνε τόσο που νόμιζα πως έχει υπερτονία λόγω Πάρκινσον.
Αφησέ μου το χέρι, δεν φεύγω, θα μείνω όση ώρα θέλεις να τα πούμε όλα, του είπα μία φορά.
Δεν είναι αυτός ο λόγος ανίψι. Η χαιρετούρα είναι το θερμόμετρο της καρδιάς. Αν δεν του πιάσεις το χέρι πώς θα καταλάβεις ότι σε νιώθει ο άλλος; Από τα λόγια;
Τον θυμήθηκα τώρα στην εποχή του κορωνοϊού, τώρα που απαγορεύονται οι χειραψίες.
Και σκέφτομαι ότι οι απώτερες και λανθάνουσες παρενέργειες στους ανθρώπους θα είναι φοβερές Δεν εννοώ τις παρενέργειες στην οικονομία αλλά στον ψυχισμό των ανθρώπων και στη συμπεριφορά μας. Τώρα θα καταλάβουμε τη σημασία της αφής την οποία την έχουμε για παρακατιανή, δευτερεύουσα αίσθηση. Ο Jim Morrison είχε πει κάποτε ότι είναι σημαντικότερη αίσθηση ακόμα και από την όραση. Με το μεγαλύτερο αισθητήριο, ολόκληρο το δέρμα.
Χωρίς αφή δεν υπάρχει ζωή. Με την αφή το μικρό ανιχνεύει, ψάχνει και βρίσκει τη ρώγα.
Ετσι αρχίζει η ζωή και διά της αφής διαιωνίζεται και συνεχίζεται. Πέραν της ιδιοδεκτικότητας. Πειράματα σε χιμπατζήδες που έβλεπαν και μύριζαν τα μικρά τους αλλά δεν τα άγγιζαν, έδειξαν διαταραχές στην ανάπτυξή τους, τη θερμοκρασία, τα κύματα του εγκεφάλου, του ανοσοποιητικού συστήματος κ.λπ, αναφέρει η Άκερμαν στο βιβλίο της “Η ιστορία των αισθήσεων”.
Μικρά που δεν αγγίζονται επαρκώς από τις μητέρες τους αναπτύσσουν πληθώρα δερματολογικών νοσημάτων. Το “κλάμα του δέρματος” που λένε οι ψυχαναλυτές.
Πλήθος πειραμάτων μας επισημαίνει την κεφαλαιώδη σημασία της αφής.
Αρκεί να σκεφτούμε τη φράση οπτική επ-αφή. Δηλαδή έχουμε διείσδυση της αφής και μέσα στις άλλες αισθήσεις! Πελάτες εστιατορίων αφήνουν μεγαλύτερο φιλοδώρημα σε σερβιτόρους που τους αγγίζουν.
Βιβλιοθηκάριοι πολιτογραφούνται ως πιο φιλικοί και εξυπηρετικοί όταν δίνοντας το βιβλίο αγγίζουν λίγο το χέρι αυτού που παίρνει το βιβλίο.
Πλήθος άλλων ψυχολογικών πειραμάτων θεμελιώνουν τη σημασία της αφής. Το θερμόμετρο της καρδιάς που έλεγε ο μπάρμπα-Κώστας.
Έτσι είναι. Όλα θα γυρίσουν πάλι όταν ο κορωνοϊός θα έχει νικηθεί. Δεν θα αργήσει.
Πολύ αισιόδοξος είστε, κ. Κιαγιά!
Είναι αλήθεια: η πρώτη (και ασφαλής) γνωριμία γίνεται μέσω της χειραψίας. Ο τρόπος με τον οποίο δίνει κάποιος το χέρι του αποκαλύπτει πολλά για την προσωπικότητά του. Σοφός ο χαρακτηρισμός “θερμόμετρο της καρδιάς”, θα μπορούσαμε να τον συμπληρώσουμε λέγοντας πως το χέρι είναι “προέκταση της καρδιάς”.
Και μιας και έγινε σύνδεση με γλωσσικά στοιχεία, να προσθέσω ότι στο δεύτερο συνθετικό τής λέξης “χειραψία” υπάρχει η ρίζα τού ρήματος άπτομαι (αγγίζω, ακουμπώ) Αξιοσημείωτη είναι επίσης η μορφή τής λέξης “επαφή”, καθώς θα έπρεπε να είναι “εφαφή” (το -π – της πρόθεσης “επί” τρέπεται σε -φ- μπροστά από δασυνόμενη λέξη, όπως στο σύνθετο “εφάπτομαι”)· για λόγους όμως ευφωνίας το -π- δεν τρέπεται σε -φ- (ισχύει ο γλωσσικός νόμος του φαινομένου που λέγεται αναδρομική ανομοίωση).
Συγχαρητήρια για το περιεκτικό και κατατοπιστικό άρθρο.