Εδώ Πολυτεχνείο

Είναι και πάλι Νοέμβρης. Τα μεγάφωνα στήνονται γύρω από το Πολυτεχνείο. Οι κομματικές νεολαίες θα υψώσουν τα δικά τους πανό, η κάθε μια σε ξεχωριστό μέρος για να φανεί ότι οι μεν ξέρουν καλύτερα από τους δε, να γιορτάζουν αυτή την επέτειο.

Τα σχολεία θα πάνε για να καταθέσουν στεφάνια με τους περισσότερους μαθητές να γελάνε και να θεωρούν ότι είναι μια καλή ευκαιρία να χάσουν μαθήματα.

Μήπως αλήθεια είναι καιρός να δούμε το Πολυτεχνείο από μια άλλη σκοπιά?

Οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι έχουν για εκείνη την ημέρα μια θολή εικόνα ίδια με αυτή που έχουν και για τις κλασικές εθνικές επετείους (28 Οκτωβρίου, 25 Μαρτίου κ. λ. π.) έτσι όπως τις διδάσκει το σχολείο.

Πριν 48 χρόνια όμως στις 17 Νοεμβρίου του 1973, τα πράγματα δεν ήταν τόσο εύκολα ούτε να αντιμετωπιστούν ούτε και να κριθούν. Η δικτατορία είχε οδηγήσει την Ελλάδα σ΄ ένα άγριο αδιέξοδο. Οι περισσότεροι αγωνιστές της χώρας βρίσκονταν στο εξωτερικό, ζώντας μια ηθελημένη εξορία. Οι άλλοι που είχαν μείνει εδώ, αντιμετώπιζαν τον σκοταδισμό και την καταπίεση από μια ομάδα ανθρώπων που ηδονίζονταν από την εξουσία. Και βέβαια ο καλύτερος τρόπος για να διατηρηθεί μια δικτατορία είναι ο περιορισμός των νέων.

Η ροή της ιστορίας έχει διδάξει ότι οι νέοι είναι εκείνοι που φέρουν τις ωραιότερες και δημιουργικότερες αλλαγές στην ανθρωπότητα. Οι νέοι είναι εκείνοι που αλλάζουν την κοινωνία με τις καινούργιες τους απόψεις, τη διάθεση τους για την αναστροφή όλων των παλιών αξιών, με την ασταμάτητη έρευνά τους, για τις φρέσκιες τους εμπειρίες.

Μόνο που τότε η Ελλάδα ζούσε μια περίοδο παρακμής. Τα σκηνικό ήταν τέτοιο, ώστε τίποτα νέο δε φαινόταν στον ορίζοντα και όποιος γύρευε τη ζωντάνια και τη δημιουργία, δεν είχε χώρο όχι μόνο για να δράσει αλλά ούτε και για να ανασάνει.

Η δεκαετία του 60 ήταν για τη χώρα μας, μια περίοδος άνθισης κυρίως των πολιτιστικών ρευμάτων. Βιβλία, κινηματογράφος, ποίηση, λογοτεχνία, νέα περιοδικά, ζωγράφοι, μεγάλοι μουσικοσυνθέτες, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες… ένας ολόκληρος κόσμος από νέους που πειραματιζόταν και έψαχνε νέους τρόπους έκφρασης. Την υπέροχη εκείνη περίοδο ήρθε να διακόψει βίαια η δικτατορία. Η χώρα βυθίστηκε σ’ ένα τέλμα. Οι μόνες αξίες(τρόπος του λέγειν φυσικά) που επετράπησαν να υπάρξουν ήταν οι χοντρές πλάκες που συνοψίστηκαν στις χυδαίες, φτηνές κωμωδίες του πρόχειρου κινηματογράφου που άνθισε τότε, στο ποδόσφαιρο που τάισε απλόχερα τον κόσμο η εξουσία και στο κιτς που άρχισε να κυριαρχεί σ’ όλες τις φάσεις της πνευματικής ζωής του τόπου.

Αυτό που τους ενδιέφερε ήταν να αποκοιμηθεί ο κόσμος για να μην μπορεί να σκέφτεται τα πραγματικά του προβλήματα. Οι νέοι πότε φανερά και χωρίς να καταλαβαίνουν οι ορεσίβιοι εξουσιαστές και πότε κρυφά, προσπαθούσαν να διατηρήσουν λαμπερό και δημιουργικό το πνεύμα τους. Οι τάσεις για δράσει υπήρχαν, οι παρέες συσπειρώνονταν γύρω από ιδέες και οράματα. Όλα έδειχναν ότι κάτι θα γίνει. Ότι δεν είναι δυνατόν εκείνοι οι νέοι άνθρωποι να μείνουν έτσι άπραγοι και στη σιωπή μέχρι τέλους.

Και πότε άραγε θα έφτανε αυτό το τέλος;

Την ίδια εποχή στο εξωτερικό ο κόσμος συγκλονιζόταν από νέες ιδέες και ρεύματα που δημιουργούσαν οι νέοι. Στην Ευρώπη και ιδικά στο Παρίσι οι νεολαία έδινε έντονο το παρόν της, με αγωνιστικότητα, χιούμορ, φαντασία, και αποφασιστικότητα. Αποκορύφωμα όλης αυτής της ενεργητικότητας ήταν ο λεγόμενος Παρισινός Μάης του 1968. Τότε που πολεμώντας πλέον την παλιά εξουσία με τις απαρχαιωμένες ιδέες, οι φοιτητές προσπάθησαν να απαιτήσουν δυναμικά όλα όσα η ζωή τους είχε υποσχεθεί.

Κυρίαρχο σύνθημα ήταν: Η φαντασία στην εξουσία.

Αυτά στην Ελλάδα ερχόταν σαν απόηχος μετά από πολύ καιρό. Οι φοιτητές της χώρας μας δεν είχαν όμως να φωνάξουν μόνο για τη φαντασία στην εξουσία, αλλά και για τον ίδιο το λαό. Το πρόβλημα εδώ δεν ήταν να πολεμήσεις μόνο τους παλαιούς θεσμούς, αλλά για το ίδιο το δικαίωμά σου να ζεις και να πιστεύεις ότι θέλεις. Ο Γαλλικός Μάιος όμως και το ελληνικό πνεύμα καρποφόρησαν. Μετά από πέντε χρόνια, το 1973 οι φοιτητές μας κλείστηκαν στο Πολυτεχνείο με σκοπό να διεκδικήσουν κάτι που φαινόταν αδύνατον να πετύχουν. Και όμως το πέτυχαν. Μέσα στο σκοτάδι της άσχημης εκείνης εποχής όλος ο Ελληνικός λαός, άσχετα από την πολιτική του τοποθέτηση είδαν στον αγώνα των παιδιών μια ανάσα ζωής και ελπίδας. Η τόλμη και το πάθος της νεαρής τους ηλικίας, η αγωνία για μια καλύτερη ζωή, τους οδήγησαν σ’ ένα παιχνίδι που έμοιαζε χαμένο. Πολλοί από αυτούς αψήφησαν ακόμη και το θάνατο, επιβεβαιώνοντας την παράδοση που λέει ότι οι νέοι δεν μπορούν να καταλάβουν αυτή την απειλή, όταν πρόκειται για τα ιδανικά τους.

Όμως ο αγώνας τους έληξε άγρια. Άφησε πίσω του νεκρούς, καταστροφή, θλίψη και ερείπια.

Η χώρα μετά από το μακελειό της νύχτας της 17 Νοέμβρη έφτασε σ΄ ένα σημείο δίχως επιστροφή. Κανένας πολίτης δε θα μπορούσε πλέον να συνεχίσει να ζει κάτω από τις ίδιες συνθήκες όπως πριν. Η σκιά του θανάτου και του αγώνα των 20 χρόνων παιδιών θα σκέπαζε κάθε εκδήλωση ζωής αυτού του τόπου. Γι’ αυτό και μετά αφού σώπασαν τα όπλα, αφού έγιναν οι συλλήψεις και σίγησε ο παράνομος ελεύθερος ραδιοσταθμός των κλειδωμένων στο ελεύθερο σχολείο τους παιδιών, όλα άλλαξαν. Η αντίστροφη μέτρησε για τους δικτάτορες είχε αρχίσει και σε λίγο καιρό έγινε η μεταπολίτευση, η Δημοκρατία ήρθε ξανά στον τόπο που γεννήθηκε και οι Έλληνες ξαναβρήκαν τον εαυτό τους: πολυφωνικό, ανήσυχο, πολυκομματικό, καβγατζή, ζωντανό.

Η 17 Νοέμβρη πρέπει να είναι γιορτή για τους νέους. Πρέπει να γιορτάζετε σαν επέτειος της επιβεβαίωσης ότι η νέα γενιά πάντα θα πολεμά για τα δίκια της, για τη Δημοκρατία, την Ελευθερία. Ακόμα αντηχεί στα αυτιά μας αυτό το ηρωικό, το συναρπαστικό, το Δημοκρατικό –ΨΩΜΙ- ΠΑΙΔΙΑ- ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ–.

Το ξεσήκωμα των φοιτητών μπορεί να είχε σαν αφορμή την απελευθέρωση από τους δικτάτορες εκείνο όμως που πραγματικά σήμαινε ήταν η ύπαρξη της φωνής των νέων. Που ότι και να γίνει κανένας δε θα μπορέσει ποτέ να την εμποδίσει να υπάρχει και να ζητάει καινούργια πράγματα, νέες ιδέες, ζωντάνια, και φαντασία στην εξουσία.

Αυτή τη χρονιά όταν αποφασίσουμε να πάμε να αφήσουμε ένα λουλούδι ύστατη τιμή για τους αγωνιστές –νεκρούς του Πολυτεχνείου ας σκεφτούμε καλύτερα.

Θα ήταν πραγματικά αυτό που θα θέλανε εκείνα τα παιδιά τότε? Να μείνουν στη μνήμη μας σαν ήρωες δίπλα στη Μπουμπουλίνα και τον Κολοκοτρώνη, να τους τιμούμε σαν κάποιους μακρινούς προγόνους μας που έκαναν κάποιον ηρωισμό έτσι γενικά? Η να θυμόμαστε εκείνο για το οποίο πολέμησαν? Το καλύτερο μνημόσυνο για όλη εκείνη τη γενιά όχι μόνο του Πολυτεχνείου, αλλά και όλου του κόσμου που αγωνίστηκε για ένα καλύτερο αύριο, είναι να έχουμε μια καλή κουβέντα με τον εαυτό μας. Να δούμε που έχουμε προδώσει τις αξίες μας, και που έχουμε μείνει πιστοί σ όλα όσα πιστεύουμε και μετά σιωπηλοί και μόνοι, χωρίς κανένας να μας βλέπει για να μας χειροκροτήσει να υποσχεθούμε ότι πάντα θα έχουμε μπροστά μας ένα όραμα που εμείς οι μεγαλύτεροι θα προσδοκούμε να υλοποιηθεί από τους νέους προς όφελος της χώρας μας. Και ευχόμαστε ποτέ να μην αφήσουν τη νεανική αγωνιστικότητα και πάθος για αλλαγή των καθιερωμένων, καινούργιες ιδέες, καλύτερες ανθρώπινες σχέσεις, να φύγουν μέσα από την ψυχή τους

Τελικά αυτό που χρειάζεται δεν είναι μόνο η φαντασία στην εξουσία αλλά η Δημοκρατία στη ζωή μας.