Πάνε πολλά χρόνια, τρεις δεκαετίες σχεδόν! Το εαρινό εξάμηνο του 1988 ήμουν πρωτοετής φοιτητής στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο Ρέθυμνο.
Ανάμεσα, λοιπόν, στα μαθήματα που είχα δηλώσει και παρακολουθούσα ήταν και η «Σωκράτους Απολογία» του Πλάτωνος. Διδάσκων μας ο Οδυσσέας Τσαγκαράκης (: σε εκείνες τις πανεπιστημιακές παραδόσεις ήταν που τον πρωτοσυνάντησα και πρωτογνώρισα ως άνθρωπο και ως καθηγητή!), ο οποίος, όπως είναι, δυστυχώς γνωστό, έφυγε από τη ζωή εδώ και μερικές εβδομάδες.
Δεν προτίθεμαι, μολαταύτα, να κατευοδώσω με εγκώμια για το ήθος και το έργο του και με παρηγορητικούς λόγους προς τους οικείους του τον πανεπιστημιακό Δάσκαλο που μας πρωτομύησε, το 1988, και στον Πλάτωνα και στο Σωκράτη με γονιμοποιό και όχι στείρο λόγο. Έχω, όμως, πολλά να θυμάμαι από τον Οδυσσέα Τσαγκαράκη, τόσο στα χρόνια που ήμουν φοιτητής, όσο και από τις συζητήσεις μας κατά τις τυχαίες συναντήσεις μας στη μετά την αποφοίτησή μου ζωή και διαδρομή μας.
Ειλικρινά, ανέκαθεν ένιωθα την ανάγκη από ψυχής να τον ευχαριστώ για όλα όσα, πνευματικά και ψυχικά, προσέφερε άοκνα και σε μένα και σε μιαν πολυπληθή σειρά αποφοίτων της Φιλοσοφικής Κρήτης, πριν και μετά από μένα. Και τώρα, είμαι σίγουρος ότι θα πάει να βρει και τον άλλο μεγάλο της Φιλολογίας, το Στυλιανό Αλεξίου, που έφυγε και αυτός πρόσφατα, να συνεχίσουν μαζύ να διδάσκουν και να μεταδίδουν με μεγάλη επιτυχία ήθος και γνώσεις, ο ένας κλασική φιλολογία και ο έτερος νεοελληνική λογοτεχνία.
Θα ήθελα, λοιπόν, στη μνήμη του Τσαγκαράκη, εφόσον, κατά τη γνώμη μου και όπως βλέπετε όλοι, σπανίζουν άνθρωποι και πανεπιστημιακοί σαν κι αυτόν, να αφιερώσω ένα μικρό απόσπασμα (30d – 31a) από την «Απολογία του Σωκράτη», τη διά χειρός Πλάτωνος. Η μετάφραση είναι από τον Θ. Σαμαρά (Πλάτωνος «Απολογία Σωκράτους, Κρίτων». Εισαγωγή, μετάφραση, ερμηνευτικά σχόλια. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος, 2003). «[..] Επομένως, Αθηναίοι, εγώ δεν απολογούμαι για να υπερασπιστώ τον εαυτό μου, όπως θα νόμιζε κανείς, αλλά για να υπερασπιστώ εσάς, μη τυχόν και καταδικάζοντάς με διαπράξετε ολέθριο σφάλμα απέναντι στο δώρο του θεού σε σας. Γιατί, αν με σκοτώσετε, δε θα βρείτε εύκολα άλλον τέτοιο σαν και μένα, που, κυριολεκτικά, αν και ακούγεται λίγο αστείο, τοποθετήθηκε από το θεό στην πόλη όπως μία αλογόμυγα πάνω σε άλογο μεγαλόσωμο και καθαρόαιμο, νωθρό όμως εξαιτίας του όγκου του, που του χρειάζεται μία αλογόμυγα να το ξυπνάει. Σαν κάτι τέτοιο μου φαίνεται πως ο θεός με έβαλε στην πόλη για να μη σταματάω όλη μέρα να ξυπνάω και να διαφωτίζω και να επιπλήττω τον καθένα σας, πηγαίνοντας να καθίσω δίπλα του, όπου και αν πάει. Και δε θα βρείτε εύκολα άλλον τέτοιο, Αθηναίοι· αν με πιστέψετε, δε θα με εκτελέσετε[…]».