Με δύο νέες παραγωγές το “Καλά Χριστούγεννα καλέ μου Τσάρλι” σε σκηνοθεσία της Βαλεντίνας Παπαδημητράκη και το “Ελευθερία στη Βρέμη” σε σκηνοθεσία του Νίκου Μαστοράκη, το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης ετοιμάζεται να αποχαιρετήσει το 2022 και να μπει δυναμικά στο νέο έτος.
Παράλληλα, προετοιμάζεται να εγκαινιάσει ένα πρωτόγνωρο εγχείρημα που έρχεται να “σφραγίσει” την αναγνώριση του Θεάτρου “εκτός των τειχών”: ο λόγος για δύο από τις φετινές του παραγωγές, οι οποίες πρόκειται να αποτελέσουν τις βασικές επιλογές στο χειμερινό πρόγραμμα δύο κεντρικών θεατρικών αθηναϊκών σκηνών. Για τις πρωτοβουλίες αυτές, το σήμερα και το αύριο του ΔΗΠΕΘΕΚ, τις προκλήσεις αλλά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ιστορικός αυτός θεατρικός οργανισμός της Κρήτης, μίλησε στις “Διαδρομές”, η καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Έφη Θεοδώρου.
Πώς κλείνει η σεζόν του 2022 για το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης;
Η πρώτη παραγωγή ανέβηκε τον Μάρτιο, ήταν ο μονόλογος “Το όνειρο ενός γελοίου” του Ντοστογέφσκι, που συμμετείχε και η χορωδία “Καντιλένα” του Γ. Καλούτση. Παράλληλα, έτρεξε στα καφενεία όλης της Περιφερειακής Ενότητας η “Ιστορία του Καλλιβρεταναγνώστη” που βασίζεται στο διήγημα του Κονδυλάκη “Το δώρο του γενίτσαρου”. Ήταν μια προσπάθεια να συναντηθούμε με το κοινό στις πιο απομακρυσμένες περιοχές του νομού. Μετά συνεχίσαμε με τη συμπαραγωγή “Προμηθέας Δεσμώτης”, μια παράσταση η οποία είχε σε δύο χρόνια 90.000 θεατές σε Ελλάδα και Κύπρο κι όπου κι αν παίχτηκε δεν μας ζημίωσε καθόλου. Η τέταρτη παραγωγή έγινε σε συνεργασία με τον Δήμο Χανίων στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας “Ανοιχτά Πανιά”, όπου υιοθετήσαμε την παράσταση “Αντιπεπονθός” που αφορά την κρητική βεντέτα και παίχτηκε και “εκτός των τειχών” σε χώρους σχετικούς με το θέμα όπως δικαστήρια κ.λπ.
Ολα αυτά είναι έργα που τα έχουμε δει. Υπάρχουν και νέες παραγωγές;
Μέχρι το τέλος του 2022 ετοιμάζουμε δύο ακόμα παραγωγές: στις 20 Οκτωβρίου θα ανέβει μια παιδική παράσταση, το βραβευμένο έργο της Σοφιάννας Θεοφάνους “Καλά Χριστούγεννα καλέ μου Τσάρλι”,
σε σκηνοθεσία της Βαλεντίνας Παπαδημητράκη, με τους Μαρίνα Πανηγυράκη και Διονύση Πιφέα, σε σκηνικά Ξανθής Κόντου και μουσική Λεωνίδα Μαριδάκη. Η παράσταση αυτή θα παρουσιαστεί σε θεατρικούς χώρους και σε σχολεία. Η δεύτερη, χειμερινή μας παραγωγή, θα είναι το έργο του Φασμπίντερ “Ελευθερία στη Βρέμη” που θα κάνει πρεμιέρα στα Χανιά στις 30 Νοεμβρίου σε μετάφραση του Γιώργου Δεπάστα, διασκευή – σκηνοθεσία – σκηνικά – κοστούμια και μουσική επιμέλεια του Νίκου Μαστοράκη κι ένα πολύ καλό επιτελείο ηθοποιών: Μαρία Κεχαγιόγλου, Γιωργής Τσαμπουράκης, Καίτη Μανωλιδάκη, Διαμαντής Καραναστάσης, Άγης Εμμανουήλ, Μαριάννα Δημητρίου και Χάρης Τσιτσάκης. Να σημειώσω ότι δύο από τις παραγωγές αυτές του ΔΗΠΕΘΕΚ, “Το όνειρο ενός γελοίου” και η “Ελευθερία στη Βρέμη”, θα αποτελέσουν για τη σεζόν ΄22-΄23 το βασικό κορμό δύο σπουδαίων θεάτρων των Αθηνών. Η πρώτη θα παρουσιαστεί στο “Θέατρο Πορεία”, από 19 Οκτωβρίου έως 3 Ιανουαρίου, και η δεύτερη θα παρουσιαστεί, από 25 Ιανουαρίου έως το Πάσχα, σε ένα ιστορικό θέατρο της Αθήνας, που σύντομα θα ανακοινωθεί κι επίσημα.
Συνήθως βλέπουμε παραστάσεις των Αθηνών να έρχονται στην περιφέρεια. Εσείς πώς αποφασίσατε να πάτε στην Αθήνα;
Είναι μια αντίστροφη πορεία. Είναι συμπράξεις που δείχνουν την αναγνώριση που έχει το ΔΗΠΕΘΕΚ στο κέντρο. Πρέπει γενικότερα η σχέση μας με το κέντρο να είναι αμφίδρομη: και το κέντρο να τροφοδοτεί την περιφέρεια, όπως γίνεται κάθε καλοκαίρι, και να υπάρχουν συμπαραγωγές με φεστιβάλ ή με το Εθνικό Θέατρο, αλλά και να κάνουμε συμπράξεις.
Οι συμπαραγωγές πάντως του ΔΗΠΕΘΕΚ έχουν σχολιαστεί κι όχι πάντα θετικά. Ποιο είναι το ισοζύγιο ανάμεσα στις δικές σας παραγωγές και τις συμπαραγωγές;
Για παράδειγμα το 2022 υπήρξαν 4 δικές παραγωγές και 2 συμπράξεις. Από εκεί και πέρα, ο προϋπολογισμός μας -αν και σημαντικός- δεν μας επιτρέπει να προβούμε σε μεγάλες χειρονομίες. Στις μέρες μας, δεν μπορούμε να κάνουμε μεγάλες παραγωγές που να ταξιδέψουν ανά την Ελλάδα. Γι’ αυτό χρειάζονται συμπράξεις -ίσως και με τη βοήθεια του ιδιωτικού τομέα- για να αποφύγουμε μεγάλα ρίσκα που θα διακινδυνεύσουν τη βιωσιμότητα του θεάτρου. Παλαιότερα τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Σήμερα είναι μετρημένα τα κουκιά της χρηματοδότησης.
Το ΔΗΠΕΘΕΚ είναι Κρήτης όμως βλέπουμε μεγάλους Δήμους του νησιού να μην συμμετέχουν ως μέτοχοι. Πώς το διαχειρίζεστε αυτό;
Ούτε ο Δήμος Ρεθύμνου συμμετέχει, ούτε κανείς από το Λασίθι. Εμείς πάντως γενναιόδωρα πηγαίνουμε και στους μη μετόχους. Και στο Ρέθυμνο πηγαίνουμε σταθερά και στον Αγ. Νικόλαο και την Ιεράπετρα θα πάμε, γιατί μάς το έχουν ζητήσει.
Οικονομικά πού βρίσκεται το ΔΗΠΕΘΕΚ;
Είναι σε μια καλή – υγιή κατάσταση. Οι κύριοι μέτοχοι, οι Δήμοι Χανίων, Ηρακλείου και η Περιφέρεια Κρήτης, είναι συνεπείς και μας υποστηρίζουν. Ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε περίπου 460.000 ευρώ. Η Περιφέρεια, δε, εδώ και ένα χρόνο τριπλασίασε τη χρηματοδότησή της και από 55.000 ευρώ σε 200.000 ευρώ. Αυτό αποτέλεσε μια μεγάλη ανάσα για το θέατρο. Το πρόβλημα είναι ότι το σύστημα εξακολουθεί να λειτουργεί με μονοετείς συμβάσεις που υπογράφονται από το υπουργείο Πολιτισμού και τους μετόχους του Θεάτρου. Δυστυχώς δεν έχουμε καταφέρει ακόμα -το υπουργείο διαρκώς το αναβάλει- να υπάρξουν τριετείς συμβάσεις. Αυτό είναι κάτι που δυσχεραίνει τον προγραμματισμό των δράσεών μας. Οι μονοετείς συμβάσεις έχουν μεγάλη γραφειοκρατία και μέχρι να υπογραφούν φτάνει Μάιος, που σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανονική ροή χρηματοδότησης μέχρι τότε κι ο προγραμματισμός “σπρώχνεται” προς Άνοιξη, Καλοκαίρι και Φθινόπωρο.
Μια από τις αποστολές των ΔΗΠΕΘΕ είναι και η ανάδειξη του ντόπιου καλλιτεχνικού δυναμικού. Πώς διαχειρίζεστε αυτό το θέμα;
Αυτό γίνεται πολύ μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Πέρυσι εκτός από την Πειραματική Σκηνή και το Παιδικό – Εφηβικό Εργαστήρι, υιοθετήσαμε ένα νέο πρόγραμμα που λέγονταν “Εφηβεία στην Κρήτη” και επιμελούνταν η Μυρτώ Λάβδα. Μέσα από αυτό δέκα Χανιώτες και Χανιώτισσες καλλιτέχνες επισκέφθηκαν πέντε σχολεία της Π.Ε. Χανίων και δούλεψαν μαζί με τους εκπαιδευτικούς πάνω στο θέμα των θετικών/αρνητικών στερεοτύπων για εφήβους. Αυτό κατέληξε σε μικρές παραστάσεις. Επίσης, πολλοί ηθοποιοί και συντελεστές από τα Χανιά συνεργάζονται στις παραστάσεις μας. Ήμαστε ανοιχτοί σε συνεργασίες και συχνά οργανώνονται ακροάσεις γι’ αυτό τον σκοπό. Υπάρχει δε και η σκέψη να υπάρξουν αναθέσεις για συγγραφή θεατρικών έργων σε ντόπιους συγγραφείς.
Η έλλειψη στέγης εξακολουθεί να ταλανίζει το ΔΗΠΕΘΕΚ. Πότε θα πάτε επιτέλους στο “σπίτι” σας; Πότε θα πάτε στο “Μίκης Θεοδωράκης”;
Δυστυχώς το ΔΗΠΕΘΕΚ παραμένει χωρίς σταθερή σκηνή. Η ενημέρωση που έχουμε είναι ότι θα μπούμε σύντομα στο “Μίκης Θεοδωράκης” αλλά δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο. Και μόνο η μεταστέγαση των γραφείων του Θεάτρου θα ήταν σημαντική. Το Βενιζέλειο Ωδείο είναι πολύ φιλόξενο και η σκηνή του είναι πολύ θεατρική, όμως χρειάζεται το ΔΗΠΕΘΕΚ να πάει στο “σπίτι” του. Θα ήταν σημαντικό και για την πόλη να υπάρχει ένα θεατρικό σημείο αναφοράς, ένα θεατρικό τοπόσημο. Αυτό το κενό προσπαθούμε από τη μεριά μας να το ξεπεράσουμε αναδεικνύοντας άλλους χώρους, αρχαιολογικούς κ.λπ. Ωστόσο, υπάρχει θέμα με τη στέγαση των Εργαστηρίων. Δεν μπορούν να φιλοξενηθούν όλα στο Ωδείο και είμαστε σε αναζήτηση χώρων. Υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον, δημιουργούνται διαρκώς νέα Εργαστήρια, όπως αυτό για τα ΑμεΑ, όπου φέτος θέλουμε να λειτουργήσει και για γονείς ΑμεΑ, αλλά υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με τον χώρο. Είμαστε στον “αέρα” και χρειάζεται να βρεθεί μια λύση σταθερή.
