Ἐπιστροφή
Μὲ σπαραγμὸ κρατώντας τὴ βαριὰ καρδιά μου
βρῆκα τὸ πατρικό μου σπίτι νὰ κοιτάζει,
μὲς ἀπ’ τὶς φυλλωσιές, σὰν ἄλλοτε, τὴ δύση.
-μὲ σπαραγμὸ κρατώντας τὴ βαριὰ καρδιά μου.
Γοργὰ τὸ νζάκι ἡ μάνα μου τρέχει ν’ ἀνάψει.
Κ’ ἐνῷ ἀπ’ τὴν πόρτα βλέπω τὶς γλυκές του λάμψεις,
μὲ σπαραγμὸ κρατώντας τὴ βαριὰ καρδιά μου
δὲ μπαίνω μέσα. Ἀπ’ έξω κάθομαι καὶ κλαίω…
Στις 4 Αυγούστου 1991, έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος μας ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος, με ένα πλούσιο ποιητικό έργο, επίκαιρο και διαχρονικό, παρακαταθήκη για το σήμερα και το μέλλον, στο οποίο ενσωματώνει τις αγωνίες και τις ανησυχίες, σχεδόν ενός αιώνα, με δύο παγκόσμιους πολέμους, του πολύπαθου, 20ο αιώνα! Με ευαισθησία και τόλμη, ρομαντισμό, αλλά και ρεαλισμό καταγράφει τη ζωή που χάνεται και δεν ξαναγυρίζει, τις ομορφιές της χώρας μας, τη φύση και τις νοσταλγικές στιγμές που βίωσε, γεμάτο περιπέτειες. Φανταστικό και συνάμα απολαυστικό, μικρό ταξίδι στον κόσμο, όπου, σ’ ένα κύκλο ζωής, όλα γεννιούνται και πεθαίνουν ταυτόχρονα! Μια σύντομη και εφήμερη ζωή, όπου οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν, σε μια ισορροπία των πάντων, αφήνοντας πίσω τους μια πινελιά, ένα αποτύπωμα, ένα δάκρυ, μια χαραμάδα ελπίδας, ένα προσωρινό… ζάλο, βαθύ, που μένει, ή ένα ανάλαφρο ίχνος που φεύγει το πρώτο φύσημα του ανέμου! Το ίδιο μοτίβο συνεχίζεται και σήμερα, ίδιο και απαράλλαχτο, πλαισιωμένο, περισσότερο με τα κακώς κείμενα, του παρελθόντος και μιας ζωής ανέμελης, γεμάτη από το «ό,τι να ’ναι» και από το «δε βαριέσαι αδερφέ»!
Μπρος στο μεγαλείο της τελειότητας του κόσμου, στην αιωνιότητα του σκότους του αχανούς σύμπαντος, όλα γύρω μας φαίνονται τόσο ευτελή, μικρά, σύντομα και προπάντων ασήμαντα! Ο άνθρωπος, καθημερινά πασχίζει για να ζήσει ή απλά για να επιβιώσει; Σε ένα κόσμο, αλλόκοτο, σκληρό και άδικο, όπου όλα γυρίζουν γύρω από τη σφαίρα του εαυτού τους, του εγωιστικού πάθους και της εξουσίας! Μιας εξουσίας που πολλές φορές δεν έχει πρόσωπο, αλλά ελλοχεύει παντού με ένα τραχύ πρόσωπο, σκοτεινό και μαύρο σαν έρεβος! Ο άνθρωπος στην πραγματικότητα ζει από καθαρή τύχη σε μια απρόβλεπτη ζωή! Κάθε κίνδυνος είναι ορατός και επικείμενος, σε κάθε βήμα, εν δυνάμει πιθανός! Μπορεί να χάσει τη ζωή του από ένα δικό του λάθος ή ατύχημα ή ακόμα και από φυσικά αίτια, πυρκαγιά, πνιγμό, σεισμό κ.λπ.
Το εφήμερο του κόσμου τούτου δεν σημαίνει και αποστασιοποίηση, αδιαφορία ή αδράνεια, απεναντίας χρειάζεται τώρα, εγρήγορση, ετοιμότητα και τόλμη.
«Είμαι ένα πλάσμα εφήμερο, αδύναμο, καμωμένο από λάσπη κι ονείρατα. Μα μέσα μου νογώ να στροβιλίζουνται όλες οι δυνάμες του Σύμπαντου. Θέλω μια στιγμή, προτού με συντρίψουν, ν’ ανοίξω τα μάτια μου και να τις δω. Άλλο σκοπό δε δίνω στη ζωή μου.» Αυτά γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης στην Ασκητική του, θεωρώντας πως έτσι κι αλλιώς ο άνθρωπος δεν πρέπει να τα παρατάει, ότι κι αν συμβεί, αφήνοντας στην άκρη τις αναβολές και τα «θα» του μέλλοντος!
Τα εφήμερα, ωστόσο, είναι και σημαντικά, αφού διαισθάνεται ο άνθρωπος τη σύντομη ζωή του και μετράει ευτυχισμένες στιγμές απέναντι στην ταχύτητα του χρόνου και του άγνωστου μέλλοντος! Στιγμές που μπορεί να του φαίνονται αιώνιες και να αναλογίζεται ταυτόχρονα πως σ’ αυτές τις στιγμές της χαράς της ζωής κρύβεται, τελικά, η ευτυχία του ανθρώπου και όχι στα προφανή του φαίνεσθαι, του πλούτου και της απληστίας…!
