Η πλειονότητα των νέων φοιτητών δεν μπορεί να αξιολογήσει μια πληροφορία, να τη συγκρίνει με άλλες, να βρει το σημαντικό στοιχείο. Οι νέοι έχοντας μάθει να παπαγαλίζουν στο σχολείο, συνεχίζουν στο Πανεπιστήμιο.’
Δήμητρα Κατή, καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αθηνών
Πριν από χρόνια, μια Χανιώτισσα υποψήφια φοιτήτρια η οποία είχε συγκεντρώσει το απόλυτο άριστα -20.000 μονάδες- στις Πανελλήνιες και οι γονείς της ζήτησαν τη γνώμη μου:
«Ποια Σχολή πιστεύεις ότι είναι κατάλληλη;».
Η απάντησή μου ήταν σαφής: «Να ακολουθήσει το ένστικτο και τις δεξιότητές της».
Οι ερωτήσεις κλειδιά που οφείλει να κάνει στον εαυτό του κάθε έφηβος που επιθυμεί να ακολουθήσει ένα συγκεκριμένο επάγγελμα είναι:
Τι δεξιότητες έχω; Πόσο αναπτυγμένες είναι;
Τι δεξιότητες απαιτεί αυτό το επάγγελμα;
Πόσο αποφασισμένος είμαι να βελτιώσω τις απαιτούμενες δεξιότητες;
Αν ρωτήσετε σήμερα έφηβους «Τι γνωστικές δεξιότητες απαιτεί ένα οτιδήποτε επάγγελμα;», το πιθανότερο είναι να σας πουν ότι βασίζονται στην Τεχνολογία ή θα δηλώσουν άγνοια.
Στο σημείωμα κάνω μια επισκόπηση των σύγχρονων δεξιοτήτων που απαιτούνται για να ακολουθήσει ένας νέος ή μια νέα ένα επάγγελμα του μέλλοντος.
Σε αυτές δεν περιλαμβάνω τη χρήση της τεχνολογίας γιατί την θεωρώ δεδομένη.
• Χωρική αντίληψη
Η αυξημένη αντίληψη του χώρου είναι μια δεξιότητα που έχουν έμφυτη τα εικονοχωρικά άτομα, αυτούς που παλαιότερα ονομάζαμε οπτικούς τύπους.
Σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι η συγκεκριμένη δεξιότητα βοηθάει στην ανάπτυξη της μνήμης εργασίας τους.
Επίσης, η ανεπάρκεια αυτής της δεξιότητας φαίνεται στην οδήγηση, στην οργάνωση ενός γραφείου, στην καταγραφή πληροφοριών, στην παροχή οδηγιών, στη στάση του σώματος κ.ά.
• Παρατηρητικότητα
Η εγρήγορση, δηλαδή συνεχής άσκηση της προσοχής ενός ατόμου και οξεία παρατηρητικότητα είναι προαπαιτούμενα για πολλά επαγγέλματα του μέλλοντος, αφού μπορούν να διασφαλίζουν την καλή εκτέλεση μιας εργασίας, την αναγνώριση των μη λεκτικών μηνυμάτων, την πρόληψη ατυχημάτων και ζημιών.
Τέλος, υπάρχει και η φιλοσοφική όψη που αποτυπώνει ο πολυμαθής Λεονάρντο Ντα Βίντσι «…Το μάτι είναι η πύλη μέσα από την οποία το μεγαλείο της φύσης περνάει στη ψυχή».
• Συναισθηματική νοημοσύνη
Η αμφίπλευρη συναισθηματική νοημοσύνη, δηλαδή, να τα πηγαίνουμε καλά με τον εαυτό μας και ταυτόχρονα να κατανοούμε τις ανάγκες των συνεργατών μας είναι ουσιαστικό προσόν για κάθε νέο εργαζόμενο.
Και στα δύο της σκέλη, δηλαδή την εσωπροσωπική και την διαπροσωπική συναισθηματική νοημοσύνη σημαντικός παράγοντας για την ανάπτυξη τους είναι:
«H δουλειά μας να συμβαδίζει με το προσωπικό μας σχέδιο ζωής».
• Κοινωνική νοημοσύνη
Η επάρκεια σε κοινωνικές δεξιότητες επικοινωνίας (γραπτής και προφορικής) και ικανότητα κοινωνικοποίησης σε διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα είναι απόλυτα απαραίτητη.
Η συνεργασία με άτομα διαφορετικών εθνοτήτων, θρησκειών και πολιτισμών ή αλλόγλωσσων είναι προσόν που εκτιμάται σε όλα τα πεδία.
• Ελληνική γλώσσα
Η καλή γνώση της γλώσσας μας βοηθά τον κάθε εργαζόμενο στην κατανόηση οδηγιών, εγκυκλίων και κανονισμών.
Επίσης, είναι απαραίτητη στην ορθογραφημένη σύνταξη κειμένων και στην κατανοητή προφορική παρουσίαση μιας επιχειρηματικής ή επιστημονικής πρότασης.
• Γνώσεις Ιστορίας και Γεωγραφίας
Η ανεπάρκεια στους τομείς της Ιστορίας και της Γεωγραφίας η οποία καταγράφεται σε σημερινούς φοιτητές και πτυχιούχους προκαλεί πολλαπλές ζημιές, καθυστερήσεις και αρνητικά σχόλια.
• Εύρος γνώσεων
Το εύρος γνώσεων του κάθε εργαζόμενου είναι ουσιαστικός παράγοντας για την αποτελεσματική λύση προβλημάτων στο χώρο του, την επαγγελματική του ανέλιξη του και για την γνωστική του ανάπτυξη.
Για παράδειγμα, η μη άριστη γνώση μιας ή περισσοτέρων ξένων γλωσσών από την εφηβεία στερεί στο άτομο την ενημέρωση από πρωτογενείς πηγές του εξωτερικού.
• Πρωτοβουλία, γνώσεις κι αντοχή
Οι πετυχημένοι άνθρωποι σπάνια κάθονται κι αφήνουν τα πράγματα να πάρουν το δρόμο τους, όπως παροτρύνουν οι ευθυνόφοβοι, οι αμφιταλαντευόμενοι, οι ταξιδιώτες της πολυθρόνας.
Οι πετυχημένοι άνθρωποι σηκώνονται και τα κάνουν οι ίδιοι. Προϋπόθεση να είναι γνώστες του αντικειμένου και να έχουν την πνευματική αντοχή να φέρουν σε πέρας ένα έργο.
• Μνήμη εργασίας
Όλες οι παραπάνω δεξιότητες αχρηστεύονται, αν δεν συνοδεύονται από μια αναπτυγμένη μνήμη εργασίας.
Αυτό σημαίνει ότι δεν κυνηγάμε τους υψηλούς δείκτες νοημοσύνης, γιατί όπως είχε πει ο αστροφυσικός Stephen Hawking, «όσοι κομπάζουν για τον δείκτη ευφυΐας τους είναι αποτυχημένοι.’
Συμπερασματικά
Η ανεπάρκεια μας σε αυτά τα εφόδια έχει καταγραφεί και δημοσιοποιηθεί από πολλούς. Η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος είναι εφικτή.
Τα ερωτήματα που ακολουθούν οριοθετούν το πρόβλημα:
• Πως είναι δυνατόν ένας νέος ή μια νέα να στοχεύει να κάνει καριέρα σαν επιστήμονας ή σύγχρονος επαγγελματίας ή manager χωρίς να έχει αυτές τις δεξιότητες αναπτυγμένες σε επαρκή βαθμό;
• Κι αν δεν τις έχει πως μπορεί κάποιος να αποκτήσει αυτές τις δεξιότητες;
• Και τώρα φανταστείτε επιστήμονες ή επαγγελματίες να μην έχουν αναπτύξει τις δεξιότητες που χρειάζονται. Πως λειτουργούν;
• Μήπως τα συστήματα Εκπαίδευσης οφείλουν να προωθούν μια διδασκαλία με επίκεντρο το μαθητή και όχι την διδακτέα ύλη;
• Μήπως οι καθηγητές των Πανεπιστημίων μας που συνεχώς παραπονιούνται έχουν δίκιο;
*Πτυχ.Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση, συγγραφέας ‘Μαθαίνω εύκολα’, ‘Θυμάμαι εύκολα’.
• Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr • facebook polygnosi
