Εγκυμοσύνη με ποτό και τσιγάρο

Σημαντική αύξηση της κατανάλωσης αλκοόλ και του καπνίσματος κατά τη διάρκεια της κύησης από εγκύους στα Χανιά, μέσα στην περίοδο της κρίσης, καταγράφει μελέτη της Μονάδας Ενδιάμεσης Νοσηλείας Νεογνών, και της Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Χανίων «Ο Άγιος Γεώργιος».

H μελέτη με θέμα “Αλκοόλ και κάπνισμα στην κύηση” πραγματοποιήθηκε σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους από το 2011 έως το 2016 και χρησιμοποιήθηκε ανώνυμο ερωτηματολόγιο, που διανεμήθηκε σε λεχωίδες την 3η ημέρα μετά τον τοκετό, οι οποίες είχαν γεννήσει στη Μαιευτική- Γυναικολογική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Χανίων.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, τα ποσοστά των γυναικών που καταναλώνουν αλκοόλ στην κύηση στο Νομό Χανίων, ανάμεσα στις δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους, οπότε διενεργήθηκε η μελέτη, παρουσιάζουν αυξητική τάση, η οποία έχει στατιστικά σημαντική διαφορά (p=0,008), όπου το p<0,05.

Τα συγκεκριμένα ποσοστά που ανέρχονται στο 20% και στο 25% αντίστοιχα για τις δύο χρονικές περιόδους είναι περισσότερο από διπλά­σια συγκριτικά με το ποσοστό των ΗΠΑ, που είναι 10%, και πάνω από τον μέσο όρο της Ευρώπης, όπου το ποσοστό είναι περίπου 16%.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, την πρώτη χρονική περίοδο το 20% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι κατανάλωνε αλκοόλ σε οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της κύησης, το 34% ότι κάπνιζε πριν και το 19% ότι κάπνιζε σε οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της κύησης. Τη δεύτερη χρονική περίοδο το 25% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι κατανάλωνε αλκο­όλ σε οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της κύησης, το 38,5% ότι κάπνιζε πριν και το 24,5% ότι κάπνιζε σε οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της κύησης. Διαχρονικά διαπιστώθηκε αύξηση της κατανάλωσης αλκοόλ και του καπνίσματος κατά τη διάρκεια της κύησης.

Τα παραπά­νω στοιχεία υποδηλώνουν ότι το Φάσμα Διαταραχών που συνδέονται με τον Εμβρυϊκό Αλκοολισμό είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα στο Νομό Χανίων και ίσως και στην υπόλοι­πη επικράτεια και το οποίο ενδεχομένως να διαγιγνώσκεται. Όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, στη μητρική κατανάλωση αλκοόλ στην κύηση οφείλεται το «Φάσμα Διαταραχών που συνδέονται με τον Εμβρυϊκό Αλκοολισμό» το οποίο πε­ριλαμβάνει διαταραχές που μπορεί να είναι από ήπιες έως σοβαρές. Το κάπνισμα της μητέρας στην κύηση μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην εγκυμοσύνη, στον τοκετό, αυξάνει τον κίν­δυνο περιγεννητικής θνησιμότητας, καθώς και σο­βαρές διαταραχές στη μετέπειτα ζωή του εμβρύου.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Για το σκοπό της μελέτης χρησιμοποιήθηκε ένα ανώνυ­μο ερωτηματολόγιο το οποίο διανεμήθηκε σε λεχωίδες που είχαν γεννήσει στη Μαιευτική- Γυναικολογική Κλινι­κή του Γενικού Νοσοκομείου Χανίων, την 3η ημέρα μετά τον τοκετό και πριν από το εξιτήριο. Στο ερωτηματολόγιο καταγράφονταν τα δημογραφικά στοιχεία των ερωτηθέντων (περιοχή διαμονής, εθνικό­τητα, ηλικία, μορφωτικό επίπεδο και ετήσιο εισόδημα), καθώς και η ενδεχόμενη κατανάλωση αλκοόλ στις διά­φορες περιόδους της κύησης, η ποσότητα και το είδος του αλκοολούχου ποτού. Επιπλέον, καταγράφονταν η συνήθεια καπνίσματος πριν ή και κατά τη διάρκεια των τριών τριμήνων της κύησης, ο αριθμός των τσιγάρων, η παρουσία άλλου καπνιστή στο περιβάλλον της εγκύου και η συσχέτιση του καπνίσματος στην κύηση με τον μητρικό θηλασμό. Η μελέτη διεξάχθηκε σε δύο χρονι­κές περιόδους, η πρώτη χρονική περίοδος ήταν από 1ης Ιουνίου 2011 έως και 31 Σεπτεμβρίου 2012 και η δεύτε­ρη χρονική περίοδος από 1ης Ιανουαρίου 2016 έως και 31 Δεκεμβρίου 2016.

ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

1 από 1

Συγκριτικά, μεταξύ των δύο χρονικών περιόδων της μελέτης σημειώθηκαν μεταξύ άλλων τα εξής:

• Παρατηρήθηκε αύξηση κατά 5% (από 68% σε 73%) των Ελληνίδων που συμμετείχαν στην έρευνα και μείωση κατά 5% των αλλοδαπών (από 32% σε 27%). Αυτό θα μπορού­σε να εξηγηθεί από το γεγονός ότι η σοβαρή οικο­νομική και κοινωνική κρίση που διανύει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια αφενός παροτρύνει την προσέλευ­ση των Ελληνίδων στα δημόσια νοσοκομεία και κατά συνέπεια στη Μαιευτική/Γυναικολογική Κλινική του Νοσοκομείου Χανίων, συγκριτικά με τις ιδιωτικές μαι­ευτικές κλινικές της πόλης, και αφετέρου, ενδεχομέ­νως λόγω αύξησης της ανεργίας, έχει αναγκάσει την αποχώρηση πολλών αλλοδαπών από τη χώρα μας.

•Μεταξύ των δύο χρονικών περιόδων παρατηρήθηκε μείωση κατά 4% (από 23% σε 19%) της μικρότερης ηλικιακής ομάδας των ερωτηθέντων (<25 ετών) και αύξηση κατά 5% (από 13% σε 18%) της μεγαλύτερης (>35 ετών), που ενδεχομένως να επηρεάζεται από τη μείωση των αλλοδαπών, που τεκνοποιούν στις μικρότερες ηλικίες, και αντίστοιχα από τη μεγαλύτε­ρη προσέλευση των Ελληνίδων στο νοσοκομείο, οι οποίες τεκνοποιούν στις μεγαλύτερες ηλικίες. Πιθα­νόν η ίδια αιτία ευθύνεται για την αύξηση κατά 6% του ποσοστού των ερωτηθέντων που είχαν ολοκλη­ρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση (από 30% σε 36%) και τη μείωση κατά 7% (από 57% σε 50%) του ποσοστού των ερωτηθέντων που είχαν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια.

•Το ποσοστό των ερωτηθέντων των οποίων το ετήσιο εισόδημα ήταν μικρότερο των 10.000 ευρώ αυξή­θηκε κατά 6% (από 47% σε 53%) και αυτό μπορεί να δικαιολογηθεί από τη διαχρονική οικονομική κρίση της χώρας. Επίσης, για τον ίδιο λόγο παρατηρήθηκε αύξηση κατά 4% (από 36% σε 40%) αυτών των οποί­ων το εισόδημα ήταν από 10.000 έως 20.000, ενώ παρουσίασε μείωση κατά 4% (από 11% σε 7%) αυ­τών των οποίων ήταν περισσότερο από 20.000 ευρώ ετησίως.

•Σχετικά με το αλκοόλ μεταξύ των δύο χρονικών πε­ριόδων, διαπιστώθηκε αύξηση κατά 5% (από 20% σε 25%) των γυναικών που κατανάλωναν αλκοόλ σε οποιοδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της κύησης και αύξηση κατά 5% (από 13,5% σε 18,5%) αυτών που κατανάλωναν αλκοόλ σε όλη τη διάρκεια της κύησης, παραμένοντας όμως ίδιο το ποσοστό αυτών που κατανάλωναν τη μεγαλύτερη ποσότητα αλκοόλ στην κύηση, δηλαδή από 1 ποτήρι την εβδομάδα έως ένα ποτήρι την ημέρα (8,5%).

•Τα ποτά προτίμησης παρέμειναν το κρασί, η μπίρα ή ο συνδυασμός τους και χωρίς ουσιαστικές μεταβολές ανάμεσα στις δύο χρονικές περιόδους.

•Ανάμεσα στις γυναίκες που κατανάλωναν αλκοόλ στην κύηση και στις δύο χρονικές περιόδους, οι Ελληνίδες, σε σχέση με τις αλλοδαπές, κατείχαν το μεγαλύτερο ποσοστό. Διαχρονικά όμως παρατηρή­θηκε μεγαλύτερη αύξηση στις Ελληνίδες που κατα­νάλωναν αλκοόλ στην κύηση, κατά 5,5% (από 22% σε 27,5%), συγκριτικά με τις αλλοδαπές, που παρου­σίασαν αύξηση κατά 3,5% (από 16% σε 19,5%) και αυτό θα μπορούσε να δικαιολογηθεί από τη σταδι­ακή αύξηση της προσέλευσης των Ελληνίδων στο δημόσιο νοσοκομείο.

• Σχετικά με την κατανάλωση αλκοόλ και το ετήσιο ει­σόδημα, παρατηρήθηκε μεταξύ των δύο χρονικών περιόδων σημαντική αύξηση κατά 12% (από 20% σε 32%) στην ομάδα του ετήσιου εισοδήματος από 10.000 έως 20.000 ευρώ, ενώ δεν υπήρξε ουσιαστική μεταβολή στις ομάδες του χαμηλού (<10.000 ευρώ) και του υψηλού (>20.000 ευρώ) ετήσιου εισοδήμα­τος.

•Η αύξηση κατά 8% (από 20% σε 28%) της κατανά­λωσης αλκοόλ στην κύηση στις γυναίκες που διαμέ­νουν στην πόλη των Χανίων μεταξύ των δύο χρονι­κών περιόδων ενδεχομένως να επηρεάστηκε από την αυξημένη προσέλευση των Ελληνίδων, οι οποίες διαμένουν κυρίως στην πόλη, και τη μείωση των αλ­λοδαπών, οι οποίες κατοικούν κυρίως στις αγροτικές περιοχές του νομού.

•Σχετικά με την ταυτόχρονη κατανάλωση αλκοόλ και καπνίσματος στην κύηση, ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι μεταξύ των δύο χρονικών περιόδων παρατηρήθηκε αύξηση από 5% σε 8,5%, το οποίο ενδεχομένως οφείλεται στο ότι διαχρονικά υπάρχει αυξητική τάση και στο κάπνισμα κατά τη διάρκεια της κύησης όπως φαίνεται παρακάτω.

•Σχετικά με το κάπνισμα μεταξύ των δύο χρονικών πε­ριόδων, διαπιστώθηκε αύξηση του καπνίσματος στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας κατά 4,5% (από 34% σε 38,5%), αύξηση του καπνίσματος σε οποια­δήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της κύησης κατά 5,5% (από 19% σε 24,5%) και αύξηση του καπνίσμα­τος σε όλη τη διάρκεια της κύησης κατά 1,5% (από 12,5% σε 14%).

• Περισσότερες από τις μισές καπνίστριες κατά τη δι­άρκεια της κύησης (55% και 59% αντίστοιχα στις δύο χρονικές περιόδους) κάπνιζαν μέχρι 5 τσιγάρα την ημέρα και ακολουθούσαν αυτές που κάπνιζαν από 5 έως 10 τσιγάρα την ημέρα (24% και 27,5% αντί­στοιχα). Το μικρότερο, αλλά όχι αμελητέο, ποσοστό κατείχαν αυτές που κάπνιζαν περισσότερα από 10 τσιγάρα την ημέρα (15,5% και 11,5% αντίστοιχα).

• Ανάμεσα στις καπνίστριες κατά τη διάρκεια της κύη­σης και στις δύο χρονικές περιόδους, οι Ελληνίδες, σε σχέση με τις αλλοδαπές, κατέχουν το μεγαλύτερο πο­σοστό. Διαχρονικά όμως παρατηρήθηκε αύξηση μόνο στις Ελληνίδες κατά 7,5% (από 21% σε 28,5%), ενώ οι αλλοδαπές παρέμειναν σταθερά στο ίδιο ποσοστό 14%. Όπως και για το αλκοόλ, αυτό θα μπορούσε να δικαιολογηθεί από τη μεγαλύτερη προσέλευση των Ελληνίδων στο δημόσιο νοσοκομείο. Η μεγαλύτερη προσέλευση Ελληνίδων, οι οποίες τεκνοποιούν σε με­γαλύτερη ηλικία σε σχέση με τις αλλοδαπές, θα μπο­ρούσε εν μέρει να ερμηνεύσει τη μεγάλη αύξηση κατά 9% (από 22% σε 31%) που παρατηρείται στην ηλικια­κή ομάδα άνω των 35 ετών.

•Η αύξηση κατά 9,5% (από 20% σε 29,5%) του καπνί­σματος στην κύηση στις γυναίκες που διαμένουν στην πόλη των Χανίων και κατά 5,5% (από 14% σε 19,5%) σε αυτές που διαμένουν σε κωμοπόλεις μετα­ξύ των δύο χρονικών περιόδων ενδεχομένως να σχε­τίζεται με την αυξημένη προσέλευση των Ελληνίδων που διαμένουν κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα του νομού.

•Από τη μελέτη προκύπτει επίσης ότι τις περισσότερες φορές που οι έγκυοι καπνίζουν κατά τη διάρκεια της κύησης, υπάρχει και κάποιος άλλος καπνιστής στο σπίτι, ο οποίος προφανώς είναι ο σύζυγος ή ο σύ­ντροφος.

•Τέλος, και στις δύο χρονικές περιόδους, στην πλει­οψηφία των καπνιστριών κατά τη διάρκεια της κύη­σης, καταγράφεται η επιθυμία διακοπής του καπνί­σματος προς όφελος του μητρικού θηλασμού (ποσο­στό 65,5% και 70% αντίστοιχα).

ΛΗΨΗ ΜΕΤΡΩΝ

Για τους παραπάνω λόγους, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι χρειάζεται άμε­σα να ληφθούν επιπλέον μέτρα πρωτοβάθμιας, δευτε­ροβάθμιας αλλά και τριτοβάθμιας πρόληψης. Τα υψηλά ποσοστά που καταγράφονται επιβάλλουν τη λήψη μέ­τρων και αποφάσεων, έτσι ώστε να μειωθεί η συχνό­τητά τους και κατά συνέπεια οι αρνητικές επιπτώσεις που προκαλούνται στο αναπτυσσόμενο έμβρυο και το παιδί. Ενδεχομένως, όπως αποτυπώνεται από την παρούσα μελέτη, η σοβαρή κοινωνική και οικονο­μική κρίση που διανύει η χώρα μας, δημιουργώντας συνθήκες ατομικής και οικογενειακής αστάθειας, να επηρεάζει και να ευθύνεται εν μέρει για τα διαχρονικά αυξανόμενα ποσοστά, αλλά και να μη διευκολύνει την εφαρμογή μέτρων πρωτοβάθμιας πρόληψης σε όλο τον πληθυσμό και κυρίως στις γυναίκες αναπαραγωγι­κής ηλικίας.