Με σχετική ευκολία εγκρίθηκε ο προϋπολογισµός της ΕΕ για το 2025 και αναµένεται να ακολουθήσει η δηµοσίευση του στην Επίσηµη Εφηµερίδα της ΕΕ, που τοποθετείται εντός του Φεβρουαρίου 2025.
Είναι γνωστό ότι εκδίδουµε έναν Ο∆ΗΓΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ, µε στόχο την ολόπλευρη και διευκολυντική ενηµέρωση των αναγνωστών µας γύρω από την επιλεξιµότητα των δράσεων, το µέγιστο ύψος των επενδύσεων και όλα τα διαδικαστικά στάδια, τόσο για νέες επενδύσεις, όσο και για συµπληρωµατικές επενδύσεις. Τη διαδικασία αυτή την εντάξαµε από πέρυσι στη σειρά άρθρων που συντάσσονται στα πλαίσια των προγραµµάτων εκτός και εντός ΕΣΠΑ. Η ολοκλήρωση ου νέου Ο∆ΗΓΟΥ τοποθετείται στο τέλος Ιανουαρίου 2025. Η σειρά αυτή επενδύθηκε µε το σλόγκαν «ΜΑΘΕ ΚΑΙ ΕΠΕΝ∆ΥΣΕ», που θα ακολουθήσουµε και για τον προϋπολογισµό του επόµενου έτους 2025.
Η υιοθέτηση του νέου προϋπολογισµού συνέπεσε µε την έγκριση της νέας Κοµισιόν που αναλαµβάνει το έργο της την 1η ∆εκεµβρίου 2024. Υπενθυµίζουµε ότι ήδη έχουµε αναφερθεί σε τροποποιήσεις του σχεδιασµού των χρηµατοδοτήσεων που εγκρίνονται από τον προϋπολογισµό, ο οποίος αναφέρεται σε δεσµεύσεις (Αναλήψεις υποχρεώσεων) και σε Πληρωµές. Οι δεσµεύσεις προβλέπονται από τους κανονισµούς και γενικά από το δίκαιο των πολιτικών που έχουν τεθεί σε ισχύ. Αντίθετα, οι πληρωµές είναι το αποτέλεσµα των εγκρίσεων από την Κοµισιόν για τα έργα για τα οποία έχουν εγκριθεί οι σχετικές πιστώσεις και πολλές φορές συνοδεύονται και από εκταµίευση ποσών µε τη µορφή προκαταβολών.
Τονίζουµε τα ανωτέρω διότι έχει ήδη τονισθεί από την πλευρά µας σε προηγούµενα σηµειώµατά µας ότι παρατηρείται µια περίεργη δυσαρµονία των εγκρίσεων πληρωµών σε σχέση µε τις δεσµεύσεις, πράγµα που πρέπει να απασχολήσει κυρίως τη διαχείριση των κονδυλίων και όλους του εµπλεκόµενους, όπως τις αρµόδιες αρχές, αλλά και τον τοµέα των επενδύσεων και των τοµεακών αναφορών, όπως γεωργία, αλιεία, αυτοδιοίκηση, τοµείς µε έντονη παρουσία στο ΑΕΠ της χώρας, όπως ο τουρισµός, το σύνολο των ΜΜΕ ανεξαρτήτως τοµέα, αλλά ακόµη και φυσικά πρόσωπα που µπορούν να συµµετάσχουν στην άντληση πόρων από τον κοινοτικό προϋπολογισµό.
Η έγκριση του νέου προϋπολογισµού παρουσιάζει ορισµένα σηµεία που πρέπει να θίξουµε για να γίνει κατανοητό προς τα πού κατευθύνεται αυτός ο ετήσιος προϋπολογισµός.
Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ως συννοµοθέτης µε το Συµβούλιο διαδραµατίζει ένα οριακό ρόλο και δεν εµπλέκεται στην ουσία των κονδυλίων. Η δεύτερη παρατήρηση αφορά την αυθαίρετη σύµπραξη όλων των εµπλεκοµένων στη διαδικασία πρότασης και υιοθέτησης του προϋπολογισµού να παρουσιάζουν έντονες διαφορές τις δεσµεύσεις από τις πληρωµές. Στο παρελθόν έχουµε στηλιτεύσει τη διαδικασία αυτή, γιατί οι παρατηρήσεις µας µάς έχουν οδηγήσει στο συµπέρασµα ότι επιχειρείται από ορισµένες βασικές χώρες που συµβάλλουν στον προϋπολογισµό να µειώνονται τα κονδύλια προς τις παραδοσιακές πολιτικές που συνέβαλαν µέχρι πριν -3 χρόνια στη δηµιουργία και τη βελτίωση ενός ανεκτού επιπέδου διαβίωσης για τους Ευρωπαίους πολίτες.
Φαίνεται ότι άλλες συνθήκες επικρατούν και οι αρχές από τις χώρες µε αδύναµους προϋπολογισµούς δεν µπορούν να ορθώσουν ανάστηµα που να χρησιµοποιηθεί ως ανάχωµα σε αυθαιρεσίες αυτού του τύπου.
Πίνακας κατανοµής δεσµεύσεων και πληρωµών βασικών τοµέων της ΕΕ
Μια προφανής αυθαιρεσία είναι ότι ενώ οι πιστώσεις για τη γεωργία ήταν περίπου 60 δις € το 2017, δηλαδή 9 έτη προηγουµένως , έναντι ενός συνολικού προϋπολογισµού περίπου 167 δις €, φέτος που οι συνολικές δαπάνες ανέρχονται σε 195 δις € η γεωργία αντί να έχει αυξηθεί µειώθηκε σε 55 περίπου δις €!
Οι παρατηρήσεις µας που αφορούν και τη συνοχή είναι περισσότερο χτυπητές διότι το πλήγµα εδώ είναι διπλής κατεύθυνσης: όχι µόνο οι διαχρονικές πιστώσεις συνολικά παραµένουν οι ίδιες ενώ ο συνολικός προϋπολογισµός έχει παρασύρει σε σοβαρές αυξήσεις, αλλά εκτός από ις δεσµεύσεις που έχουν θεσµικό χαρακτήρα και δεν µπορεί κανείς να αγνοήσει σκόπιµα, οι πληρωµές τουλάχιστον τα δυο τελευταία έτη εµφανίζουν εµφανή σηµάδια κατακρήµνισης, πράγµα που το βλέπουµε καθηµερινά πλέον, στις εφηµερίδες, όπου εκφράζονται έντονα παράπονα από την αυτοδιοίκηση και τις περιφέρειες που βρίσκονται σε εξαιρετική δυσχέρεια να υλοποιήσουν τα προγράµµατά τους.
Αυτά είναι τα καινούρια δεδοµένα των αποτελεσµάτων της ρωσοουκρανικής σύρραξης.
Έτσι, µάλλον θα πρέπει να είµαστε ευχαριστηµένοι που δεν οδηγηθήκαµε ακόµη παρακάτω, από τις συνολικές αναλήψεις υποχρεώσεων που ορίσθηκαν σε 193 δις. ευρώ και οι συνολικές πληρωµές σε 150 δις ευρώ.
