Η εκ των συγγραφέων του βιβλίου δρ Αλεξάνδρα Κουρουτάκη μιλάει για το βιβλίο που θα παρουσιαστεί τη Δευτέρα.
Τη Δευτέρα 25 Σεπτεμβρίου θα παρουσιαστεί στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων, το βιβλίο “Η Εικαστική Άνοιξη στα Χανιά στις δεκαετίες 1960-1990. Η περίπτωση του Γιώργου Κουνάλη”, της ιστορικού τέχνης, δρ Αλεξάνδρας Κουρουτάκη (μέλους Ε.ΔΙ.Π. Πολυτεχνείου Κρήτης) και του εικαστικού Κώστα Κουνάλη, σε εκδόσεις της Περιφέρειας Κρήτης – Π.Ε. Χανίων. Το βιβλίο θα διανεμηθεί δωρεάν σε όλους τους παρευρισκόμενους.
Η συγγραφή του βιβλίου εντάσσεται στο πλαίσιο υλοποίησης ενός ερευνητικού προγράμματος με φορέα το Πολυτεχνείο Κρήτης, με διπλό ερευνητικό στόχο: αφενός να καταγράψει την εξέλιξη του εικαστικού τοπίου στα Χανιά, στις δεκαετίες 1960-1990, αφετέρου να πραγματοποιήσει μία «μελέτη περίπτωσης», στο νεωτερικό εικαστικό έργο και στη θρησκευτική ζωγραφική του Γιώργου Κουνάλη.
Όπως επισημαίνει η δρ. Α. Κουρουτάκη, «η πρωτοτυπία της μελέτης έγκειται μεταξύ άλλων, στην ανάδειξη της έντονης δραστηριοποίησης οργανωμένων πολιτιστικών φορέων στα Χανιά για τη διοργάνωση εικαστικών εκδηλώσεων, από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 και έως τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Δίχως να φιλοδοξεί να εξαντλήσει το θέμα της καταγραφής των εκδηλώσεων τέχνης στα Χανιά, για σχεδόν μια τεσσαρακονταετία, η μελέτη φωτίζει σημαντικές εικαστικές εκθέσεις και δρώμενα που διοργανώθηκαν από τους εν λόγω φορείς».
«Ειδικότερα, στο βιβλίο παρουσιάζεται η συμβολή του Ωδείου Χανίων – “Συνδέσμου υπέρ της διαδόσεως των καλών τεχνών εν Κρήτη”, στην εικαστική κίνηση και στην προσφορά εικαστικής παιδείας στα Χανιά, αλλά και του φιλολογικού συλλόγου “Ο Χρυσόστομος”, στη διοργάνωση εκθέσεων, συνεδρίων, διαλέξεων κλπ., υπό την προεδρία του Αντώνη Πετρουλάκη. Επισημαίνεται η συμβολή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (του Δήμου και της Νομαρχίας Χανίων), οι πρωτοβουλίες διαφόρων καλλιτεχνικών επιτροπών, εικαστικών σωματείων, εκπαιδευτικών φορέων, καθώς επίσης και η συμβολή ιδιωτικών αιθουσών τέχνης (γκαλερί), στην πλούσια εικαστική κίνηση της περιόδου 1960 – 2000».
Σύμφωνα με τη δρ. Κουρουτάκη, «οι εκδηλώσεις που καταγράφονται στο βιβλίο, αποτελούν ένα λαμπρό παράδειγμα πολιτιστικής αποκέντρωσης. Καθώς ήδη, από τα τέλη της δεκαετίας του `60, σε μία περίοδο “πνευματικού υποσιτισμού” της υπαίθρου, τα Χανιά αναδεικνύονταν σε μία πόλη με πλούσια καλλιτεχνική κίνηση και ζωή».
Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο καθηγητής ιστορίας της τέχνης στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Γιάννης Κολοκοτρώνης, και οι συγγραφείς του βιβλίου. Στην παρουσίαση του βιβλίου θα συμμετάσχουν με τοποθετήσεις, οι Δρ. Κωνσταντίνος Ζορμπάς, Αγγελική Καραθανάση – Μανουσάκη, Κώστας Σχιζάκης, Γιούλη Σαρικάκη, Χρυσούλα Σκεπετζή, Στέλλα Αλιγιζάκη.
Όπως υπογραμμίζει ο καθηγητής Γιάννης Κολοκοτρώνης, «οι συγγραφείς του τόμου με αφορμή το πολύπλευρο και πειραματικό έργο του Χανιώτη ζωγράφου Γιώργου Κουνάλη (1935-2012), καταφέρνουν να δώσουν μια συνολική εικόνα του πολιτιστικού περιβάλλοντος στο οποίο αναπτύχθηκε το έργο του, την περίοδο 1960 – τέλη δεκαετίας 1990 και την οποία δικαιολογημένα, αποκαλούν “Εικαστική Άνοιξη” στα Χανιά. Ο τόμος, δεν είναι απλώς μια αξιοπρόσεκτη επιμελημένη και τεκμηριωμένη έκδοση. Είναι μια προσφορά γνώσης στους Χανιώτες και προσθέτει άγνωστα κεφάλαια στη σύγχρονη ιστοριογραφία της ελληνικής τέχνης».
Στην εισαγωγή του βιβλίου, οι συγγραφείς επισημαίνουν πως «για την πλούσια πολιτιστική κίνηση στα Χανιά, στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, αλλά και για την παρεχόμενη εικαστική παιδεία (δημόσια και ιδιωτική) σε τοπικό επίπεδο, το παρόν σύγγραμμα επισημαίνει τον εξέχοντα ρόλο μιας ομάδας τεσσάρων καλλιτεχνών της γενιάς του ΄60, που με την πολύπλευρη δράση τους και το νεωτερικό τους έργο, έβαλαν τα εικαστικά “θεμέλια” στην πόλη των Χανίων. Μέλη του εν λόγω “καλλιτεχνικού πυρήνα” ήταν οι εικαστικοί Βασίλης Ζαχαράκης, Γιώργος Κουνάλης, Αντώνης Πετρουλάκης και Βασίλης Κελαϊδής που λειτουργούσαν, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του `60, ως πολιτισμικές μονάδες αλλά και ως οργανωμένη “ομάδα”, συμβάλλοντας με το νεωτερικό τους έργο, τη διδασκαλία και την πολύπλευρη δράση τους, στην ανανέωση του εικαστικού τοπίου στα Χανιά. Άλλωστε, η δεκαετία του 1960 έχει εύλογα χαρακτηριστεί ως μία ελπιδοφόρα “νέα αρχή” για τις πλαστικές τέχνες στα Χανιά. Καθώς σε τοπικό επίπεδο, παράλληλα με το ξεκίνημα μιας έντονης δραστηριοποίησης πολιτιστικών φορέων, σημειώθηκε μία σημαντική εξέλιξη στην πορεία των τεχνών, το πέρασμα της ντόπιας καλλιτεχνικής δημιουργίας από την επικρατούσα τεχνοτροπία του “Ακαδημαϊκού Ρεαλισμού”, προς τις νεωτερικές αναζητήσεις του Μοντερνισμού».
«Τη στροφή προς τον Μοντερνισμό κι αργότερα προς τη σύγχρονη τέχνη, ακολούθησε η επόμενη γενιά καλλιτεχνών στα Χανιά. Οι εικαστικοί Αντώνης Παυλάκης, Αντώνης Νταγαδάκης, Μιχάλης Μανουσάκης, Γιώργος Αυγέρος, Γιάννης Μαρκαντωνάκης, Ελένη Μανωλαράκη, Αναστασία Πετράκη, Πέτρος Ξενάκης, Παγώνα Ξενάκη, κ.ά. που αποτελούν τη γενιά του `80 στα Χανιά. Οι περισσότεροι εξ` αυτών, μαθήτευσαν κοντά στους εικαστικούς της γενιάς του `60. Η μελέτη διερευνά με εποπτικό τρόπο, το νήμα που συνέδεσε τους εικαστικούς τόσο της γενιάς του `60, όσο και της γενιάς του `80 στα Χανιά, με τις αλλαγές και τις εξελίξεις στην τέχνη, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και διεθνώς».
Σε σχέση με τις δύο επόμενες ενότητες του τόμου, οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι κύριος σκοπός της έρευνας τους είναι η κριτική προσέγγιση του πλούσιου σε νεωτερικές τεχνοτροπίες καλλιτεχνικού έργου του Γιώργου Κουνάλη και η διερεύνηση της συμβολής του στην εικαστική “άνοιξη” των δεκαετιών 1960-1990 στα Χανιά. Όπως σημειώνουν, «ο εικαστικός δεν περιόρισε τον πειραματισμό του στο πεδίο των μορφοπλαστικών αναζητήσεων του Μοντερνισμού. Μετά το 1990, η τέχνη του Γ. Κουνάλη στράφηκε προς τις σύγχρονες, εννοιολογικές καλλιτεχνικές πρακτικές, σε κατασκευές και σε εικαστικά δρώμενα (performance art) στα οποία συμμετείχε ενεργά το κοινό».
Το τρίτο μέρος του βιβλίου είναι αφιερωμένο στη θρησκευτική ζωγραφική του Γ. Κουνάλη. Η μελέτη αποσαφηνίζει τη συμβολή του ζωγράφου – αγιογράφου στον χώρο της εκκλησιαστικής τέχνης στα Χανιά και στην Κρήτη. Στο πλαίσιο αυτό, δημοσιεύονται για πρώτη φορά, φωτογραφίες του αγιογραφικού του έργου, τοιχογραφίες και φορητές εικόνες.
Σύμφωνα με τη δρ. Κουρουτάκη, «το όλο εγχείρημα της συγγραφής του βιβλίου ήταν για εμάς ένα χρέος και μια οφειλόμενη τιμή προς τους ανθρώπους εκείνους και τις πρωτοβουλίες εκείνες που είχαν στόχο τη στήριξη και την προβολή της ντόπιας εικαστικής δημιουργίας».
