«Επιζητώ να κάνω παρέα με άτομα χαρούμενα που έχουν χιούμορ, θετική στάση, και προοπτική επιτυχίας».
Δεν μπαίνεις εύκολα στο πετσί ενός υποψήφιου. Οποιουδήποτε υποψήφιου. Οι λόγοι πολλοί.
Τα συναισθήματα του υποψήφιου παλεύουν με τον ορθολογισμόκι όλα με τις αφόρητες πιέσεις των προσδοκιών που καλλιεργούνται.
Στο τελικό ισοζύγιο βαρύνουν τα συναισθήματα σε ισχυρό βαθμό, κάτι που ισχύει για όλους τους υποψήφιους.
Στο σημείωμα παρουσιάζω τα ευρήματα μιας συζήτησης που κάναμε με ομάδες Χανιωτών εφήβων που συμμετέχουν σε εξετάσεις της Αγγλικής γλώσσας το ερχόμενο Σαββατοκύριακο.
Θετικός προσανατολισμός
Τα θετικά μαθησιακά συναισθήματα περιλαμβάνουν ενδιαφέρον, περιέργεια, απορία, πάθος, δημιουργικότητα, δέσμευση και χαρά. Όλα αυτά ενεργοποιούν το σύστημα ανταμοιβής μας και κάνουν τη μαθησιακή εμπειρία επιθυμητή.
Επίσης, βοηθούν την εστίαση και την προσοχή των υποψηφίων. Οι θετικές συναισθηματικές καταστάσεις επιτρέπουν στους μαθητές να διευρύνουν την προοπτική τους, να δουν εναλλακτικές και να επιμείνουν στις προκλήσεις. Επιπλέον, οι υποψήφιοι ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στην κριτική και την αποτυχία κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας τους.
Σε κάθε περίπτωση το θετικό πρόσημο ενισχύει τα κίνητρα τους που θεωρούνται ότι είναι οι προωθητικό παράγοντες για τη μάθηση και την επιτυχία.
Πιστεύω ότι οι θετικές συνθήκες στην αίθουσα διδασκαλίας πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα για όλους.
Παρασκευάς Περάκης και Γιώργος Ουντράκης σχολιάζουν την επόμενη μέρα των εκλογών
Στον αντίποδα
Στο άλλο άκρο του φάσματος, αρνητικές συναισθηματικές καταστάσεις όπως το άγχος, η λύπη, η αδιαφορία, η αποδέσμευση, η ανησυχία και ο φόβος μπορούν να εμποδίσουν τις διαδικασίες μάθησης. Επιπλέον, μπλοκάρουν τα κίνητρα των μαθητών για μάθηση και τις αποτελεσματικές μαθησιακές τους διαθέσεις. Εάν ένας υποψήφιος αντιληφθεί μια απειλή, θα εστιάσει την προσοχή του σε αυτή, παρεμποδίζοντας την ικανότητά του να μαθαίνει.
Η κατάσταση χειροτερεύει αν οι αρνητικές εκφράσεις ή οι απειλές στην αίθουσα διδασκαλίας έχουν τη μορφή αποτυχίας. Κάποιοι υποψήφιοι είναι ανέτοιμοι ή απροετοίμαστοι να τις αντιμετωπίσουν. Το αποτέλεσμα είναι να νιώθουν αποκομμένοι από την ομάδα τους.
Το αποτέλεσμα είναι αυτά τα μη παραγωγικά αρνητικά συναισθήματα να οδηγούν σε μη ικανοποιητική απόδοση στις εξετάσεις.
Συνοχή, ο κρίσιμος παράγοντας
Αν ήμουν υποψήφιος, θα προτιμούσα να ήμουν μέλος μιας ομάδας με υψηλό βαθμό συνοχής. Παρατηρήσεις μας 10ετίων δείχνουν ότι οι συνεκτικές ομάδες έφηβων υποψηφίων έχουν περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας σε εξετάσεις. Οι λόγοι;
J Απουσιάζουν οι αρνητικές κριτικές, οι εκφοβισμοί και οι μεμψιμοιρίες από την αίθουσα διδασκαλίας.
J Αξιοποιείται κάθε λεπτό της διδακτικής ώρας.
J Ακούγεται κάθε δημιουργική ιδέα.
J Αναγνωρίζεται κάθε δυνατότητα των μελών της ομάδας.
Η συνοχή επιτυγχάνεται όταν ο αριθμός των μελών της ομάδας είναι αρκετά κάτω από 20!
Αποτελεσματική μελέτη
Αν ήμουν υποψήφιος θα φρόντιζα τα του οίκου μου, δηλαδή:
JΤην οργάνωση της μελέτης μου,
JΤην επιλογή των στρατηγικών μελέτης μου,
JΤο χρόνο των διαλλειμάτων,
JΠώς να χαλαρώνω την περίοδο των εξετάσεων,
JΤην ανάπτυξη της μνήμης εργασίας μου,
JΤην ανάπτυξη της μεταγνώσης μου,
JΠώς να οργανώνω τις επαναλήψεις μου, ώστε να είμαι αποτελεσματικός,
JΘα φρόντιζα να κοιμάμαι καλά τουλάχιστον 8+ ώρες το 24ώρο.
JΠώς να εξασφαλίσω την υψηλή μου απόδοση την ώρα των εξετάσεων,
JΝα ενισχύω τα ενδογενή-εσωτερικά μου κίνητρα για μάθηση.
Ομοφωνία
Οι συζητήσεις μας, τις τελευταίες μέρες, με δύο ντουζίνες έφηβους υποψήφιους κατέληξαν στην ομόφωνη κι αναμενόμενη θέση…
«Νιώθουμε ότι τα συναισθήματα μας κατά την διάρκεια μιας διδακτικής ώρας μας επηρεάζουν σημαντικά. Οι δεξιότητές μας, όπως η προσοχή, η μνήμη, η κριτική σκέψη, η επίλυση προβλημάτων, τα οποία παίζουν βασικό ρόλο στη μάθηση, χρειάζονται τις κατάλληλες συνθήκες για να αποδώσουν».
Σημειώνω ότι η ανάπτυξη των παραπάνω δεξιοτήτων οδηγεί στην ανάπτυξη της μεταγνώσης των υποψηφίων. Τι σημαίνει αυτό;Οι υποψήφιοι είναι προσγειωμένοι και γνωρίζουν σε ποιους τομείς να εστιάσουν τις προσπάθειες τους.
Κι αν είναι έτσι γιατί δεν φροντίζουμε αυτές οι συνθήκες να είναι εσαεί παρούσες σε κάθε αίθουσα διδασκαλίας;
Ομοιότητες με τις εκλογές;
«Μα υπάρχουν ομοιότητες στην συμπεριφορά των έφηβων υποψηφίων εξετάσεων με τους υποψήφιους βουλευτές;», θα ρωτήσετε. Αναρωτηθείτε το βαθμό συνοχής των αντίστοιχων ομάδων, τις σχέσεις τους προσωπικές ή κομματικές, τον ανταγωνισμό, τα υπονοούμενα κατά την διάρκεια της εκστρατείας, τα χτυπήματα κάτω από τη μέση… Κι όλα αυτά πριν τις εξετάσεις-εκλογές. Σίγουρα, δεν συμμετέχουν όλοι σε αυτά τα παιχνίδια εσωκομματικού πολέμου. Η επίδειξη ομόνοιας, συνοχής και κοινών στόχων κάνει την διαφορά στις εξετάσεις τους. Ούτε είναι συμβατή η συμπεριφορά υποψήφιου που γύριζε τα εκλογικά κέντρα αυτοσυστηνόταν σε αγνώστους… ‘Χαίρετε, Είμαι ο τάδε, υποψήφιος του δείνα κόμματος’χαμογελούσε κι αποχωρούσε.
Συμπερασματικά
JΥποστηρίζω ότι ο ρόλος των συναισθημάτων στη μάθηση δεν πρέπει να υποτιμάται. Τα συναισθήματα που βιώνονται από τους υποψήφιους είτε τους ενδυναμώνουν, είτε υπονομεύουν τη μάθηση και την διδασκαλία.
JΠαρατηρώ ότι η συνοχή μιας σχετικά μικρής ομάδας υποψηφίων είναι παράγοντας επιτυχίας σε εξετάσεις.
JΠιστεύω ότι εκπαιδευόμενοι, μαθητές και υποψήφιοι πρέπει να εμβαπτίζονται σε ένα θετικό μαθησιακό περιβάλλον.
JΑναρωτιέμαι ποιοι θα οργανώσουν εκστρατεία για την ευαισθητοποίηση όλων των μερών σχετικά με το θέμα;
*Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
Τα βιβλία του ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυμάμαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσματικά’ διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία Libraire και ΚΥΒΟΣ.
