Το θέμα “Δικαιώματα των Παιδιών” είναι ουσιαστικό, σύνθετο κι αφορά το παρόν και το μέλλον της πόλης και της χώρας μας.
Στη διάρκεια της 38χρόνης θητείας μου σαν εθελοντής της UNICEF (1981-2018) έμαθα κι άκουσα πολλά σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Το σπουδαιότερο δίδαγμα μου είναι ότι οφείλουμε να μην εφησυχάζουμε, κι ούτε να βαυκαλίζομαστε ότι όλα πάνε καλά. Ανθρώπινη αδυναμία θα πείτε, να πιστεύουμε πως ό,τι δεν βλέπουμε δεν υπάρχει.
Το εκτενές σημείωμα αφιερώνεται στις ανάγκες των παιδιών (Ο Ο.Η.Ε. θεωρεί παιδιά άτομα μέχρι 17 ετών) κι ιδιαίτερα των παιδιών της πόλης μας.
Τι δικαιώματα;
Η αφίσα (του Στάθη) που συνοδεύει το κείμενο εικονοποιεί τα βασικά δικαιώματα όπως τα “βλέπαμε” τη δεκαετία του 1980.
Σήμερα τα δικαιώματα και οι ανάγκες των Παιδιών περιγράφονται στα ψιλά γράμματα της Σύμβασης του 1989. Όχι στις κεφαλίδες των παραγράφων. Αυτά τα μη προφανή θίγω παρακάτω…
Δικαίωμα στην εκπαίδευση
Η παρακολούθηση δωρεάν μαθημάτων στη δημόσια εκπαίδευση δεν είναι αρκετή. Η ανάγκη για ουσιαστική εκπαίδευση σε γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες είναι επιτάκτική. Ευτυχώς, δημιουργήθηκαν τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων για το Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Αυτά που υπάρχουν στη Μεγάλη Βρετανία από το 2000. Ένα από αυτά προβλέπει τα παρακάτω σχετικά με την ανάπτυξη των μαθητών…
Α Οι μαθητές ενημερώνονται για τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων, αναγνωρίζουν τι βιώνουν τα παιδιά, κατανοούν τον πολυπαραγοντικό χαρακτήρα των προβλημάτων που τα αφορούν και πληροφορούνται για τους φορείς που τα υποστηρίζουν.
Β Οι μαθητές αναπτύσσουν ικανότητες, όπως δημιουργικότητα, επικοινωνία, συνεργατικότητα, κριτική σκέψη, επικοινωνία…
Επίσης, ασκούνται σε δημοκρατικές διαδικασίες σχετικά με την επιλογή, τη λήψη αποφάσεων, τη διαχείριση διαφορών και την επίλυση σύνθετων προβλημάτων και πώς να αξιοποιούν ό,τι μαθαίνουν.
Γ Οι μαθητές αναπτύσσουν ενσυναίσθηση, αυτοσεβασμό και σεβασμό προς τους άλλους, ευαισθησία στη φτώχεια, στις διακρίσεις.
Επίσης, αναπτύσσουν θετική στάση σχετικά με τις ομαδικές εργασίες, τη συνεργασία και την αλληλεγγύη στο σχολείο και πώς να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την προάσπιση των δικαιωμάτων τους.
Τέλος, αναπτύσσουν θετική στάση προς στους φορείς και τους θεσμούς της πόλης που στηρίζουν τις ανάγκες τους και προασπίζουν τα δικαιώματά τους.
“Καταπληκτικά” θα πείτε. Μπράβο, στην Κεραμέως και στον επώνυμο Χανιώτη που τα πρότεινε. Όταν ρώτησα τις εγγονές μου – που τελείωσαν το Γυμνάσιο φέτος- απογοητευτηκά.
«Δεν κάναμε κανένα τέτοιο εργαστήριο. Δεν προλαβαίναμε».
Εφηβικά καφέ
Το δικαίωμα στην ψυχαγωγία των νέων μας δεν τηρείται. Διαπίστωσα πόσο δυσβάσταχτο είναι για τους έφηβους μας να καθίσουν σε παραλιακό καφέ στη ζώνη του λιμανιού μας. Επτάμισι ευρώ μας χρέωσαν ένα μίλκσεϊκ. Κι ίσως αυτή να μην είναι η ακριβότερη τιμή.
Η πρόταση μου είναι να δημιουργηθούν καφέ για μαθητές Γυμνασίου – Α Λυκείου.
Μισή ντουζίνα Δημοτικά-Λιμενικά στέκια είναι διαθέσιμα, από τη βίλα Κούνδουρου μέχρι τη Νέα Χώρα. Εκεί θα συχνάζουν μόνο έφηβοι και θα πληρώνουν ελάχιστα ευρώ. Μια πρακτική που εφαρμόστηκε, πριν πολλές δεκαετίες, στις Η.Π.Α.
Ασφάλεια παντού
Σε δύο εβδομάδες τα πεζοδρόμια της πόλης θα πλημμυρίσουν από μαθητές και μαθήτριες. Ωραίο θέμα θα πείτε. Όμως έχετε παρατηρήσει τι θράσος χρειάζεται για να διασχίσουν ένα δρόμο που δεν έχει σχολικό τροχονόμο ή φανάρι;
Το παρακάτω περιστατικό είναι χαρακτηριστικό.
Είναι 8 το πρωί, στη διασταύρωση Παπαναστασίου -Μουντάκη μερικοί μαθητές μάταια περιμένουν κάποιο φιλότιμο οδηγό να σταματήσει για να περάσουν. Απελπίστηκαν. Θα χάσουμε την 1η ώρα του μαθήματος σκέφθηκαν. Τι έκαναν; Πέταξαν τις τσάντες τους στη μέση του δρόμου και μετά χοροπηδώντας ανάγκασαν τους οδηγούς να σταματήσουν.
Πρόταση για την άμεση αλλαγή της εγκατεστημένης οδικής μας συμπεριφοράς δεν έχω. Ίσως, η δημοσιοποίηση τέτοιων περιστατικών να κινητοποιήσει τους Συλλόγους Γονέων. Για την ασφάλεια των παιδιών τους πρόκειται άλλωστε.
Το ίδιο συμβαίνει όταν οι μαθητές χρησιμοποιούν τα ποδήλατα τους. Γι’ αυτό καταφεύγουν να κινούνται στα παραμορφωμένα πεζοδρόμια.
Για τη διασφάλιση της σωματικής ακεραιότητας των παιδιών σε αυλές σχολείων, πάρκα, παιδικές χαρές, πισίνες, παραλίες, αρκεί οι υπεύθυνοι να ρωτήσουν μερικούς ανοιχτομάτες γονείς ή παρατηρητικά παιδιά.
Οι κίνδυνοι είναι παντού. Ειδικά, όπου απουσιάζουν τα εκπαιδευμένα μάτια των ενηλίκων. Κίνδυνοι αόρατοι στους αδαείς.
Όπως, η λιμνούλα του Κήπου…
Συμπερασματικά
✓Το σημείωμα δεν καλύπτει όλα τα δικαιώματα της Σύμβασης, ούτε όλες τις ανάγκες των μελλοντικών πολιτών της πόλης μας.
✓Είναι ανάγκη να υπάρχει διαρκής παρακολούθηση της τήρησης των δικαιωμάτων των παιδιών σε τοπικό επίπεδο. Μιας και η κεντρική υπηρεσία του Συνήγορου του Παιδιού τείνει να είναι προσκολημμένη στους τύπους, όπως διαπίστωσα.
✓Οι λύσεις στα θέματα των δικαιωμάτων των παιδιών μας δεν είναι αυτόματες.
✓Η εγρήγορση, η παρατηρητικότητα και η αλληλεγγύη μιας ενεργούς μερίδας Χανιωτών είναι αρκετή.
✓Τα οφέλη των μικρών Χανιωτών από τις θετικές μας πρωτοβουλίες θα είναι μετρήσιμα, διαρκή και ζηλευτά.
Στην Παιδική Βιβλιοθήκη του Κήπου
Τη Δευτέρα 4 Σεπτεμβρίου 2023, από τις 11:00 έως τις 12:30 θα συζητήσουμε – λογομαχία σε ομάδες- τα Δικαιώματα των Παιδιών. Μεγάλα παιδιά και έφηβοι θα ενημερωθούν συνοπτικά για τον Χάρτη των Δικαιωμάτων των Παιδιών, για την Κατάσταση των Παιδιών στον Κόσμο (βιωματικές μαρτυρίες του συντονιστή) και το έργο της UNICEF.
Το βασικό ερώτημα για τα παιδιά είναι…
Ποιο δικαίωμά σου θα αγωνιζόσουν να υπερασπιστείς και μάλιστα δημόσια; Στο εργαστήρι μας, μεγάλα παιδιά και έφηβοι εμπνέονται από τη ζωή και το έργο της Άλκης Ζέη και της Ζωρζ Σαρρή, μαθαίνουν για την αξία της κοινωνικής δράσης και πώς να υπερασπίζονται θέσεις και αξίες.
Οι στόχοι μας
Οι στόχοι του 90λέπτου εργαστηρίου μας είναι φιλόδοξοι και περιλαμβάνουν…
– Να αντιληφθούν τα παιδιά και οι έφηβοι τη σημασία της ελεύθερης έκφρασης γνώμης και το δικαίωμά τους σε αυτή.
– Να προβληματιστούν πάνω σε κοινωνικά θέματα και να αντιληφθούν τη θέση τους ως μελλοντικοί ενεργοί πολίτες.
– Να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη.
– Να εξασκηθούν στην εύρεση επιχειρημάτων που να εκφράζονται υπέρ ή κατά μιας θέσης και να την υποστηρίζουν με ευγένεια και σαφήνεια.
– Να ακούν με προσοχή τις θέσεις των συνομιλητών τους και να είναι σε θέση είτε να τις αντικρούουν με σεβασμό και πειστικότητα, είτε να τις υιοθετούν εν μέρει ή συνολικά.
Για τον εμπλουτισμό των γνωστικών δεξιοτήτων των συμμετεχόντων θα γίνει μια σύντομη εισαγωγή σε βασικά εργαλεία σκέψης και σύζητησης.
Η θεματολογία μας
Τα θέματα από τα οποία τα παιδιά θα επιλέξουν αυτά που θα συζητήσουν περιλαμβάνουν…
✓την ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης
✓την ισότητα των φύλων,
✓την κλιματική κρίση,
✓την ελευθερία στη διαχείριση του χρόνου τους,
✓τη χρήση ηλεκτρονικών συσκευών και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και
✓την προστασία και την ασφάλεια των παιδιών στα Χανιά.
Συμπερασματικά
✓Το σημείωμα δεν καλύπτει όλα τα δικαιώματα της Σύμβασης, ούτε όλες τις ανάγκες των μελλοντικών πολιτών της πόλης μας.
✓Είναι ανάγκη να υπάρχει διαρκής παρακολούθηση της τήρησης των δικαιωμάτων των παιδιών σε τοπικό επίπεδο. Μιας και η κεντρική υπηρεσία του Συνήγορου του Παιδιού τείνει να είναι προσκολημμένη στους τύπους, όπως διαπίστωσα.
✓Οι λύσεις στα θέματα των δικαιωμάτων των παιδιών μας δεν είναι αυτόματες.
✓Η εγρήγορση, η παρατηρητικότητα και η αλληλεγγύη μιας ενεργούς μερίδας Χανιωτών είναι αρκετή.
✓Τα οφέλη των μικρών Χανιωτών από τις θετικές μας πρωτοβουλίες θα είναι μετρήσιμα, διαρκή και ζηλευτά.
Συμμετοχή
Η εκδήλωση αφορά παιδιά από 10+ ετών και εφήβους. Ο μέγιστος αριθμός των συμμετεχόντων είναι 15 άτομα.
Είναι απαραίτητη η δήλωση συμμετοχής στο τηλ. 2821341774 μέχρι την ερχόμενη Παρασκευή για να προετοιμαστεί το υλικό που θα μοιραστεί στους συμμετέχοντες.
Εμψυχωτής της εκδήλωσης είναι ο Κυριάκος Βασιλομανωλάκης, εκπαιδευτικός, συγγραφέας, εθελοντής της UNICEF (1981-2018).
*Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
Τα βιβλία του ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυμάμαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσματικά’ διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία Libraire και ΚΥΒΟΣ.
