Τα κόμπλεξ είναι μία πηγή δεινών για τον άνθρωπο, μια πηγή πόνου και στέρησης της χαράς, της επικοινωνίας, της ευτυχίας, γι’ αυτό μπορεί ο καθένας μας να ελέγξει τα κακόβουλα συναισθήματα που δημιουργούνται μέσα του και να σώσει τον εαυτό του από τα κόμπλεξ που τον βασανίζουν.
Ολοι τους είναι κομπλεξικοί εκτός από εμένα. Θα μπορούσε ο καθένας να το πει αυτό για τους… άλλους. Απλώς έτσι θα προσθέταμε ένα ακόμα κόμπλεξ στην ατελείωτη σειρά συμπλεγμάτων, και αυτό δεν είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσει κανείς ένα πρόβλημα που λίγο ή πολύ μας αγγίζει όλους.
H έκφραση (αυτός είναι κομπλεξικός) υποδηλώνει συνήθως ένα άτομο που τις περισσότερες φορές γίνεται αντιπαθητικό με τον τρόπο που συμπεριφέρεται στους άλλους. Συχνά βίαιο, ευερέθιστο σε καταστάσεις που απαιτούν ψυχραιμία, κακό σε καταστάσεις που απαιτούν καλοσύνη. Ενα άτομο, με επιθετικότητα συχνά καλά κρυμμένη, που θα εκδηλώσει, μόλις κάποιος θίξει ένα σημείο που το πονά, ακόμη κι αν το κάνει με τις καλύτερες προθέσεις. Γι’ αυτό άλλωστε και οι περισσότεροι συνδέουν τους κομπλεξικούς με τους κακούς ανθρώπους.
Κόμπλεξ σημαίνει σύμπλεγμα, μια μπερδεμένη και αξεδιάλυτη ψυχολογική κατάσταση, που μας εξωθεί σε μια συμπεριφορά λογικά αδικαιολόγητη ακόμη κι όταν καλύπτεται από μια επίφαση λογικής. Ένα ειρωνικό σχόλιο, που γίνεται για ένα κομπλεξικό άτομο, μπορεί να έχει αναπάντεχα αποτελέσματα ακόμσ κι αν το σχόλιο δεν απέχει στο ελάχιστο από την πραγματικότητα.
Πολλοί ψυχολόγοι ισχυρίζονται πως όλοι μας, ο κάθε ένας με τον τρόπο του έχουμε μερίδιο στα κόμπλεξ. Όλοι μας είμαστε κατά κάποιον τρόπο κομπλεξικοί. Όλο και κάποιο μπέρδεμα θα έχουμε μέσα μας, κάποια πληγή θα είναι ακόμη ανοιχτή, κάποιος εσωτερικός πόνος θα διαμαρτύρεται. Είτε αυτό αληθεύει είτε όχι, αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι τις περισσότερες φορές ανεξάρτητα από την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, δεν έχουμε σωστή εκτίμηση ούτε για την εμφάνισή μας, ούτε για τις δυνατότητές μας.
Συνήθως υποβιβάζουμε τον εαυτό μας οπότε μας χαρακτηρίζει κόμπλεξ κατωτερότητας, είτε τον υπερτιμούμε οπότε μας χαρακτηρίζει κόμπλεξ ανωτερότητας. Το σημαντικό είναι ότι δεν μας… βλέπουμε όπως είμαστε, δεν βρίσκουμε ισορροπία ανάμεσα στα ελαττώματα και προτερήματά μας, και γι’ αυτό άλλωστε, όσο συμβαίνει κάτι τέτοιο, μπορούμε να χαρακτηριστούμε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο κομπλεξικοί.
Τα κόμπλεξ διαστρεβλώνουν την αλήθεια. Αλλιώς είμαστε και αλλιώς πιστεύουμε ότι είμαστε. Όμως αυτή η αντιμετώπιση δεν περιορίζεται μόνο στον εαυτό μας, βγαίνει προς τα έξω και δημιουργεί προβλήματα στις συναναστροφές, στις φιλίες, στις ερωτικές, μα και συζυγικές σχέσεις.
Ο καθένας κουβαλάει μέσα του αξεδιάλυτες συγκρούσεις, πόνους και εμμονές, που ανάγονται στον τρόπο που μεγάλωσε, ιδιαίτερα στον ανταγωνισμό με τ’ αδέλφια, τους γονείς, τους συμμαθητές του. Κάποια στιγμή που περιμέναμε μια επιβράβευση, ίσως δεχτήκαμε ένα χαστούκι και αυτό καταγράφηκε σαν μια ανεξάντλητη πηγή πόνου βίας και επιθετικότητας προς τον εαυτό μας και προς τον έξω κόσμο. Όμως ας μην τα αποδίδουμε όλα στην οικογένεια που σίγουρα έχει ένα πολύ μεγάλο μερίδιο στη δημιουργία των κομπλεξικών. Υπεύθυνος είναι και ο πολιτισμός μέσα στον οποίο ζούμε. Σε μια κοινωνία που στηρίζεται στον κανόνα «το όφελός μου είναι η ζημία του άλλου».
Τα κόμπλεξ όσο κι αν έχουν κοινή ρίζα, έχουν πολλές απολήξεις, παίρνουν πολλές μορφές. Η κοινή ρίζα βρίσκεται στο ότι οι άνθρωποι που θα καταλήξουν να γίνουν κομπλεξικοί δεν μπόρεσαν ποτέ να είναι ο εαυτός τους και να γίνουν αγαπητοί ακριβώς γι’ αυτό που είναι. Η προσπάθεια να γίνουν αγαπητοί στους γονείς, δασκάλους, φίλους και συνεργάτες τούς κάνει να μη φέρονται όπως είναι, αλλά ως κάποιος άλλος. Πρόκειται για τη δημιουργία ενός προσωπείου, μιας μάσκας, πράγμα που έχει βέβαια σαν αντίτιμο έναν ταραγμένο συναισθηματικά κόσμο.
Ενας άντρας που έχει πληγωθεί στα παιδικά του χρόνια από την παρουσία ενός μεγάλου αδελφού που έκλεβε την αγάπη των γονιών ή από την παρουσία ενός δεσποτικού πατέρα που έδινε εντολές αντί γι’ αγάπη, ή μιας μητέρας που αφοσιωμένη στον σύζυγό της και στις επιθυμίες του έδινε στα παιδιά της την εντύπωση ότι έρχονται σε δεύτερη μοίρα, είναι φυσικό να έχει μέσα του πολλά μπλεγμένα συναισθήματα. Σε κάθε φιλία με άνδρα μπορεί να βλέπει τον αδελφό που ακόμα τον ανταγωνίζεται και συμβολικά επιθυμεί να τον νικήσει.
Η κοινωνία μας τρέφει συμπλέγματα που κάνουν τους ανθρώπους φοβισμένους, επιθετικούς, βίαιους, απομονωμένους μέσα στα προβλήματα που νομίζουν ότι μόνο εκείνοι αντιμετωπίζουν. Και αυτό γιατί ο ανταγωνισμός δεν είναι μόνο οικονομικός, είναι και ψυχολογικός, που το αποτέλεσμά του είναι μια γενική εχθρική ένταση, η οποία πλανάται συχνά ανάμεσα σε όσους συνεργάζονται.
Ακόμα και ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε πατέρα και γιο, σε μάνα και κόρη, σε αδελφό και αδελφό, που συνήθως θεωρείται μια τυπική οικογενειακή υπόθεση, δεν είναι ένα γενικό ανθρώπινο φαινόμενο, αλλά συνέπεια μιας πολιτισμικά εξαρτημένης συμπεριφοράς. Ο ανταγωνισμός δημιουργεί εχθρότητα και φόβους, άγχη και αδυναμία σωστής συνεργασίας, δημιουργεί άτομα που δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, που φοβούνται να πουν αυτά που πραγματικά αισθάνονται, όμως εύκολα σηκώνουν το χέρι, για να το κατεβάσουν με όση δύναμη έχουν σε άτομα με λιγότερη δύναμη από αυτά, όπως σε ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ, συχνά με πολύ οδυνηρά αποτελέσματα. Άτομα δειλά που λειτουργούν με έναν ψεύτικο εαυτό, άτομα δυστυχισμένα στο βάθος, που όσες πρωτιές κι αν καυχώνται πως έχουν κερδίσει, είναι άτομα κομπλεξικά.
Τελικά η μόνη ελπίδα είναι η πίστη στη δυνατότητα που έχει ο καθένας να εκφραστεί ελεύθερα είτε είναι παιδί, είτε ενήλικας, είτε μέσα στην οικογένεια, είτε στη δουλειά του, χωρίς να τιμωρηθεί, γιατί τόλμησε να δείξει τον πραγματικό του εαυτό.
Τα κόμπλεξ είναι μία πηγή δεινών για τον άνθρωπο, μια πηγή πόνου και στέρησης της χαράς, της επικοινωνίας, της ευτυχίας γι’ αυτό μπορεί ο καθένας μας να ελέγξει τα κακόβουλα συναισθήματα που δημιουργούνται μέσα του και να σώσει τον εαυτό του από τα κόμπλεξ που τον βασανίζουν.
Οταν ο άνθρωπος θ’ αρχίσει να αισθάνεται λιγότερο απειλημένος από τον ανταγωνισμό των άλλων μα και του εαυτού του, όταν θα ξεφύγει από την απομόνωση και θα εξωτερικεύσει τον πραγματικό του εαυτό, τότε ίσως θα έρθει και η στιγμή που θα απαλλαγεί από τα κόμπλεξ του.
Τελικά, από τη στιγμή που θα σταθεί υπεύθυνος απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό, τότε σίγουρα τα πράγματα διαγράφονται αισιόδοξα για όλους μας.
