Είναι περιπτώσεις στις οποίες μια μοναδική λέξη χαρακτηρίζει μια εποχή σε ολόκληρο τον πλανήτη. Στη φετινή δραματική χρονιά μια ελληνική λέξη κυριάρχησε σε κάθε ΜΜΕ και σε κάθε σπίτι.
Ο πλούτος της ελληνικής γλώσσας καλύπτει τις ανάγκες όλων των επιστημών για περιγραφή ανακαλύψεων, νέων όρων και καινοτόμων, προϊόντων.
Είμαστε πλούσιοι και δανείζουμε λέξεις για ονόματα σε οδούς, πόλεις περιοχές, κράτη, επιστημονικούς όρους σε όλα τα πλάτη και τα μήκη.
Στο σημείωμα παρουσιάζω, για άλλη μια φορά, νέες κατακτήσεις της γλώσσας μας στην παγκόσμια σκηνή.
Η κυρίαρχη Pandemic
Την περασμένη εβδομάδα ένα από τα αρχαιότερα λεξικά το Meriam-Webster ανακοίνωσε ότι…
«Με βάση τη στατιστική ανάλυση των λέξεων που αναζητούνται σε εξαιρετικά υψηλούς αριθμούς στο διαδικτυακό λεξικό μας, αποφασίσαμε ότι η λέξη της χρονιάς 2020 για μας είναι η pandemic πανδημία.
Η πρώτη μεγάλη αύξηση στις αναζητήσεις λεξικού για την πανδημία πραγματοποιήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου, την ίδια ημέρα που ο πρώτος ασθενής COVID-19 στις ΗΠΑ βγήκε από το νοσοκομείο του Σηάτλ. Εκείνη την ημέρα, η πανδημία αναζητήθηκε 1.621% περισσότερο από ό,τι ήταν πριν από ένα χρόνο.
Μέχρι τις αρχές Μαρτίου, η λέξη αναζητήθηκε κατά μέσο όρο 4.000% σε σχέση με τα επίπεδα του 2019. Καθώς συνεχίστηκε η κάλυψη ειδήσεων, αυξανόταν ο συναγερμός του κοινού».
Όταν στις 11 Μαρτίου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δήλωσε επίσημα «ότι η COVID-19 χαρακτηρίζεται ως πανδημία» η αναζήτηση της λέξης παρουσίασε αύξηση 115,806% σε σχέση με τις αναζητήσεις το 2019. Αυτό που είναι πιο εντυπωσιακό για αυτήν τη λέξη είναι ότι παραμένει στην κορυφή των αναζητήσεων τους τελευταίους 10 μήνες».
Η πανάκεια ακολουθεί
Στρατός και εθνικό σύστημα υγείας (ΝΗS) στη Βρετανία έκαναν μεγάλες ασκήσεις προετοιμασίας την περασμένη εβδομάδα για τον εμβολιασμό που ξεκινά. Το τεράστιο εγχείρημα ονομάστηκε ΑΣΚΗΣΗ ΠΑΝΑΚΕΙΑ.
Η λέξη πανάκεια χρησιμοποιείτο ήδη ευρύτατα από πλήθος εταιριών σε όλο τον κόσμο.
Μια αναζήτηση στη GOOGLE δίνει πάνω από 9 εκατομμύρια αποτελέσματα.
«Οι Έλληνες έχουν μια λέξη για το κάθε τι»
Η αγγλική έκφραση του πλαγιότιτλου δεν είναι τυχαία. Λεξικογράφοι υποστηρίζουν την πολύτιμη συμβολή της ελληνικής γλώσσας στη διαμόρφωση της αγγλικής γλώσσας: Ο Α.Κωνσταντινίδης στη συλλογή του (2001) όλων των ελληνικών λέξεων που δανείστηκαν στην αγγλική γλώσσα εκτιμά ότι ο συνολικός αριθμός επιστημονικών όρων τους υπερβαίνει τα 245.000. ενώ η κοινή Αγγλική γλώσσα περιέχει περίπου 20.000 Ελληνικές λέξεις.
Ο Crystal D. (2006) ρωτά ρητορικά «Από πού προέρχονται οι περισσότερες λέξεις στα Αγγλικά;» η απάντηση είναι πολύ ξεκάθαρη: Λατινικά και Ελληνικά». Καταλήγει ρωτώντας τους αναγνώστες του: Μπορείτε να εφεύρετε ένα νέο επίθετο για να περιγράψετε καλύτερα τη δυναμική και το ζωτικό ρόλο που οι κλασικές γλώσσες (λατινικά και ελληνικά) συνεχίζουν να εκδηλώνονται στον 21ο αιώνα; Ο Smock J., 1931 εκτιμά τον αριθμό των ελληνικών όρων που χρησιμοποιούνται στην επιστήμη σε ένα εκατομμύριο λέξεις. Ισχυρίζεται ότι η ελληνική γλώσσα θεωρείται η πιο εξέχουσα γλώσσα του δυτικού πολιτισμού και έχει δανείσει την αγγλική γλώσσα με πολλές λέξεις (Απόσπασμα από το βιβλίο μου “Teach-Learn English Easily and Creatively”, 2020).
Ταξιδεύοντας…
Τη γλώσσα μας την απάντηξα σε πολλά μέρη του κόσμου…
• Στη Νέα Ορλεάνη μια μεγάλη διαδρομή του λεωφορείου από τα προάστια στο κέντρο της πόλης ονομάζεται οδός Μουσών με κάθετους της να φέρουν τα ονόματα Μουσών.
• Στις Αζόρες η πόλη Angra do Heroísmo, Κόλπος του Ηρωισμού είναι η ιστορική πρωτεύουσα του αρχιπελάγους.
• Στην Ερυθρά θάλασσα χτίζεται η πιο σύγχρονη πόλη της περιοχής που ονομάζεται ΝΕΟΜ δηλαδή, Νέο Μέλλον.
• Στην Ιταλία κάτοικοι του Pera Ponte αγνοούσαν τι σημαίνει το όνομα της περιοχής τους (πέρα από τον Πόντο).
• Στο Πουέρτο Ρίκο όταν ρώτησα ένα ταξιτζή αν καταλάβαινε τι συζητούσα με ένα φίλο μου απάντησε «Είναι Ελληνικά για μένα».
• Τουλάχιστον 25 Αρχαιοελληνικά κύρια ονόματα χρησιμοποιούνται ευρύτατα.
• Πολλά κράτη έχουν ονόματα με Ελληνική προέλευση
– Argentina από το Λατινικό “argentum”, προέλευση Άργυρος.
– Egypt: Αίγυπτος από το Αιγαίον+Υπτίως
– Ethiopia: Αιθίωψ, αίθω+όψις .
– Georgia: Γεωργία,
– Eritrea: Ερυθραία – Ερυθρά Θάλασσα
– Indonesia όπως και οι Polynesia, Micronesia,
– Malta: Mελίτη, υποκοριστικό του μελιού.
– Monaco: από το Ηρακλής, ο Μόνοικος. Το λιμάνι τους ονομάζεται λιμάνι του Ηρακλή.
– The Philippines: από το Philip, Φίλιππος
Συμπερασματικά
• Τα σχόλια του λεξικού Meriam Webster για τη λέξη της χρονιάς αναδεικνύουν την υπεροχή της γλώσσας μας.
«Οι ρίζες της λέξης πανδημία αφηγούνται μια ξεκάθαρη ιστορία: το παν σημαίνει “όλα” ή “κάθε” και το δήμος σημαίνει “άνθρωποι”
Η κυριολεκτική της έννοια είναι “όλων των ανθρώπων”.
Η λέξη επιδημία προέρχεται από ρίζες που σημαίνουν “επί των ανθρώπων”.
Το κοινό συνθετικό αυτών των δύο λέξεων -δήμος- είναι η ετυμολογική ρίζα της δημοκρατίας.
• Η πανδημία είναι η λέξη που σύνδεσε την παγκόσμια ιατρική κατάσταση έκτακτης ανάγκης με τις αντιδράσεις των πολιτικών και τις προσωπικές μας εμπειρίες.
• Είμαστε γλωσσικά πλούσιοι, ας μη συμπεριφερόμαστε σαν γλωσσικά άποροι.
*Πτυχ.Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση, συγγραφέας ‘Μαθαίνω εύκολα’, ‘Θυμάμαι εύκολα’. • Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr • facebook polygnosi
Τα βιβλία του “Μαθαίνω εύκολα”, “Θυμάμαι εύκολα”, “Γνωστική ανάπτυξη” διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία ΚΥΒΟΣ και LIBRAIRIE.
